heiter no vefperi per Ambafiatores Sc Nuncios fuos
hic prefentes, quatenüs hoe matutino tempore ef-
fem habiturus Orationem nomine fuo , pro veritatis
elucidatione, circa ea que per hoc facrum Concilium
agenda videntur occurrere. Nullus opinor mi-
rabitur ii ad liane juffionem ego fragilitatis niese con-
fcius Sc temporis ardatione preflus expavi: nihilomiomnia
in numero. Relucet in caufa finali fpiritua-
lis utilitas, quia ut glorificetur Deus in quo omnia in
pondéré. Demùm concluditur in cauià materiali generalis
uniendorum reformandorumque univerfitas,
omnium fcilicet quæ in circuitu Dei funt -, quatenùs
omnia reformentur in numero , pondéré 8c menfu-
ra , concedente Deö. E x q u o om n ia , hine modus, unùs
in Deo, cujus glorificatio quæritur , fifus Sc de Anitas Sc menfura: P e r q u e rn om n ia , hinc fpecies, ve-
fludio preteritofuper hac veritatis inquiiitione me- ritas Sc numerds. In q u o om n ia , hinc ordo , bonitas
mor, Regis præteréà Sc Ecclefiæ Regni fui volun- Sc pondus * quo pondéré refluunt omnia in caufam
täte per inftrudiones cognita, juffioni denique Ma-
tris inclytiffime, cujus Legem dimittere nequeo,
monitus à Sapiente, ego tanquam obedientiæ filius
parère defiderans , conatus fufn aggredi, cum hu-
mili dicendorum omnium ad hoc Sandorum Conci*-
lium fubmiffione, ut jure fuo dirigat omnia vel accepter
vel corrigat.
Et imprimis quatenùs habeatur ordo dicendorum
lucidus Sc brevis5 quia nihil eft quod texitur ordine
longumj convertamus interim, diiato themate, o-
culos noftre confiderationis ad hoc quoddidum eft:
Deum elle q u i g lo r iß ca tu r in Con filio S a n d o r u m , qui m a -
g n u s eft & t e r r ib ilis fetper omnes q u i in c i r c u i tu e ju s fu n t .
PI' Lx xx viii. 8. Defigamus in hoc Pfalmiftæ verbo
mentis intuitum, ne per multa vagemur -, fallor ft
non ibi videbimus hujus Sacro-fiuidæ Synodi caufam
quadruplicem, efficientem fcilicet, formalem, finalem
Sc materialem. See.
Vult aliquis cognofcere caufam efficientem? Plane
ilia eft. Deus magnus Sc terribilis, cujus inftin-
d u , miferatione, afflatu Sc attradu colleda eft nunc
Ecclefia, ficut elevatus fpiritu Pfalmifta præcecinit
priiis P f i cxLVi. z. Deum elfe qui difperfiones Jfrae lis
c o n g r e g a b it , qui congregat eledos fuos à quatuor ven-
tis, a fo l i s O r tu & O c c a fu , a b A q u i lo n e & m a r i} P f
cv i. 3. tantummodo qui coepit orandus eft utipfeper-
ficiat. L e v a in c i r c u i tu , ô lacer ccetus, oculos^tuos
& v i d e , omnes i f l i co n g r eg a ti f u n t v e n e r u n t t ib i . Ifaiæ.
XLix. 18. Quidni contingat tibi quod idem Propheta
loquitur C.LX.ÿ. ƒ.? T u n c v id e b is & a f f lu e s & m ir a -
b itu r a c d ila ta b itu r co r t u u m , Sc fi dilatetur, nunquid
non implebit illud Spiritu fuo Deus ?
Porrö caufa formalis, eft hæc ipfa colledio, feu
connexio Concilii Sandorum ,v e l Spiritu fando formante
Scexemplante, qui eft nexus Sc vinculum com-
paginans in unum divena membi'a Sandormn, lie a-
gnofeit Ecclefia petens pro feipfa ut Spiritu fanc-
to congregata , hoftili nullatenus incurfione turbe-
tur.Q
uerit aliquis prætereà finalem hujus facri Con-
ventus caufamj lânè ilia eft ut glorificetur Deus mag-
nus Sc terribilis, juxta vocem Apoftoli dicentis. O m n ia
in g lo r iam D e i f a c i t e i . Cor. x. 31. Hæc itaque reda,
hæc efficax lemita ad omnium quæ voluerimus adep-
tionem, fi primo quæfierimus gloriam fuam. Dedit
hoc intelligi dum ait : P r im u m q u t tr ite R eg n um D e i &
ju f i i t i a m e ju s , & h a c om n ia a d jic ie n tu r v o b is . Matth,
vi. 33.
Omnes poftremo qui in circuitu Dei lu n t , acci-
piunt veluti pro caufa materiali Sc de feinformi. Nam
ficut hominibus per fchifmata peccantibus, confequens
eft univerfa lub Deo quodammodo deformarij quo-
niam homo f in i s e f i om n ium , dicentibus Platone Sc A-
riftotele : needle eft autem fecundùm exigentiam finis
omnia moderari 5 lie ex adverlb veniunt omnia
per hoc Sandorum Concilium, Demina efficiente, formante
Sc finiente reformanda. Ita enim dc pretiofo
Sanguine Chrifti canit Ecclefia. T e r r a , p o n tu s , a f t r a ,
m u n d u s , q u o la v a n tu r f lum in e .
qua: dedit efle.
Ceterum prima triplicitas appropriatur P a tii, le-
cunda Filio, tertia Spiritui fando, bene habet, ja-
d a lunt fundamenta Ibliditate quadrangula, fupene-
dificare polfumus tetras Pythagoricum, hoc elt quadruplicem
conclulionem parietem vel llruduram, Sc
dicere pro prima conclulione. Deus magnus Sc terri-
bilis , lie glorificatur in hoc Concilio Sandorum,
quod eidem lufficientem prafoet Sc infallibilem auto-
ritatem ut caufa efficiens, quoad primum fundamen-
tum. Rurfus pro fecunda conclulione. Deus magnus
Sc terribilis trahit Sc allicit omnes in communi
Chriftianos ad unius veri capitis unitatem> tanquam
caula formans Sc exeniplans , quoad fecundum fun-
damentum, primum in reformatione. Amplius pro
tertia conclulione* Deus magnus Sc terribilis lie
glorificari vult in hoc Concilio Sandorum, quod on>
g nia prascipue fiant ad honorem Sc confervationem
lua? Legis ac Fidei, fine qua ei placere nemo poteft,
quoad tertium fundamentum , fecundum in reformatione.
Demum pro quarta conclulione. Deus magnus
Sc terribilis paratus eft rebus omnibus , maxi-
me hominibus concedere per hoc Concilium Sandorum
quandam reformationem pulchritudinis , glori-
ficationem, ordinem 8c decorem cum provifionibus
idoneis adversus eos qui non in reditudine morum;
fed in circumitu pergunt vitiorum 5 Sc hoc pro.quarta
conclulione fuper ultimum fundamentum, quod eft:
tertium id' reformatione^ Poterat hic ordo teneri lub
his terminis; fed aliam progredi viam fuaferunt verba
thematis , quas in metaphora lucis fundata funt.
RevertamUr igitur Sc ponamus iucem divini Prse-
cepti, quia P r a c e p tum D o m in i lu c id u m illum in a n s o c u -
los. Pf. xvi. p. Lucernam inliiper1 divinse L e g is,
ficut Petrus loquitur, E p i f t . 11.1. ip; ut jube’nte Deo
pofita liiper candelabrum, lu c e a t om n ib u s q u i in domo
f u n t \ Matth. v. i f . quse domus eft Ecfclefia, vel hoc
facrum Concilium vice fua. Diffundat Sc foargat
L confequenter lux ipfa veritatis Evangelical XXL Con-
fiderationes quail totidem effulgentiflimos radios ve-
ritatum particularium Iplendidos Sc corufcantes.
Ponamus imprimis, immo jam pofitam digito ficut
aiunt, demonftremus Iucem Apoftolici Symboli
quo dicitur. C r ed o in S p i r i tum fa n f tu m & v iv i f i c a n t em ;
quid v iv if ic a n t em ? Certe u n am S a n t tam C h a th o licam , A -
p o fto licam E c c le f ia m : u n a m , propter colligationem 8c
ad unum capuf primarium Chrillum Sc Vicarium
Summum Pohtificem , S a n t ta m , propter S a n t to r um
com m u n to n em & r em ijfionem p e c c a t o r um , ut infra fub-
ditur. C a th o l i c a m , hoc eft univerfalem, quoniam ab
ejus obligatione nullus viator immunis eft. A p o f lo li-
c a m , quoniam in Apoftolorum Sc Prophetarum, per
quos Spiritus fandus locutus eft , dodrinis fundata
e ft, Sc per fimilium filiorum fuccefliones duratura.
Certus lum quod nullus qui vel haberi vel dici vult
Chriftianus, caligare fe dicet ad hanc Iucem.
Superaddamus Iucem alteram Apoftolici verbi con-
formem huic luci. S o lic it i f e r v a r e u n ita tem (p ir itu s in
v in c u lo p a d s . U n u m corpus & u n u s f p i r i t u s , f i c u t v o c a -
Quocircà videre fas eft deinceps, quo titulo relu- D t i e flis in u n a fp e v o ca tio n is v e f ir a . V n u s D om in a
cet in cauià efficiente , ac refidet infiruftrabilis au-
toritas, quæ caufa eft Deus magnus 8c terribilis, ex
quo omnia in menfura. Relucet in caufa formali e-
xemplaris unitas , ut fint omnes unum ficut eftis
nunc in Coneilio Sandorum , Sc hoc in Deo per quem
F id e s , u n um B a p t t jm a . V n u s D e u s & P a te r om n ium
q u i e f i fu p e r omnes , & p e r om n ia & in om n ib u s n o b is i
Sequitur. E t ip fe d ed it q u o fd am q u id em ç s fp o f io lo s , iq u o f-
d am a u t em T r o p h e ta s , alio s v e r o E v a n g e lif ia s , alios a u tem
P a fio r e s & D o t to r e s , a d co n fum m a tio n em S a n d o r um in
opus
d im f i e r i i , in a d ifica t io n em corporis C h n f i i : donee tumaciter Ecclefutm convocare. Alius caius, ubi ma-
oc cu ram u s om n es in u n ita tem F i d e i & a g n itio n is f i l i i D e i , teria: grandes; concernentcs regimen Ecclefix ve-
I, n e r fe d um in m en fu ram a ta t is p le n itu d in is C h r i - niunt terminanda: per generale Concilium , Sc Paf
i i . Sequitur. V e r ita t em a u t em fa c ie n t e s in c h a r ita t e ,
c r e feam u s in illo p e r om n ia q u i e f i ca p u t Q o r i f iu s \ e x qu o
to tum corpus c om p a ü u m , & c o n n e xum p e r om n em j u n d u -
ram fu b m in i f i r a t io n i s , f e c u n d u m operationem m m e n fu ram t
u n iu fe u ju fq u e m em b r i , a u gm e n tum corporis f a c i t in a d i -
f ic a t io n em f u i in c h a r i ta t e , ha:c Apoftolus ad E p h e f iv.
3 .4 .f . Scc. E t in hanc lententiam multa ad ColoJJ] i .
Sc z. Sc 1. Cor . x i l . Sc ad R om n. pofita funt.
Hiec autem comparatio veri corporis ad myfticum,
multiim luminis affert inquifitoribus veritatis nedum
apud Phylofophos ficut Ariftotelem Sc Plutarchum >
fed apud l'heölogos , Paulum pnecipue. Dift'un-
duntur verb ficut pr^emifimus XII. Confiderationes
ex hac Symboli Sc Apoftoli dodrinali luce , quafi
totidem radii veritatis fplendidiffimi.
I. Ecclefiaftica unitas ad unum caput Chriftum,
fit Sc agglutinatur per amorofum Spiritus fandi vinculum
, mediantibus divinis charifmatibus, tanquam
qualitatives difpofitionibus reddentibus in corpore my-
itico complexionalem harmoniam vivificam Sc de-
centem ad opera vitas fpiritualiter fufficienter exer-
cenda.
I I . Ecclefiaftica unitas ad unum caput fecunda-
rium, quod dicitur Summits Pontifex Chrifti Vica-
rius fcecundior e ft, multiplicior copiofior Sc major,
quam fuerit congregatio Synagoge, Sc quam fitcon-
gregatio civihs iub uno R edore Rege vel Impera-
tore.
I I I . Ecclefia habet poteftatem feu facultatem ex
vivifico germine fibi infito per Spiritum fandum,
quod feipläm poteft continuare in integritate Sc u-
nitate membrorum luorum, tarn elientialium feu for-
malium, qnam materialium atque fluentium.
I V. Ecclefia habet fponfum indefedibilem Chri-
ftum, fic quod lege ftante, nec Chriltus poteft ip-
li fponfie ftue Ecclefia: dare Libellum repudii, nec e
converlo.
V. Ecclefia non ita ligatur Matrimoniali vinculo
ad Vicarium indefedibilem fponfi fui, quin mutuo
le poffint ablblvere Sc dare Libellum repudii.
V I. Ecclefia vel Generale Concilium earn repra?-
fentans eft Regula ä Spiritu fando direda, tradita ä
Chrifto, ut quilibet cujulcumque ftatus etiam Papa-
lis exiftat, earn audire ac eidem obedire teneatur j (
alioquin habendus eft ut ethnicus Sc publicanus: pa-
tet ex immutabili Lege divina M a t t h , xxm. promul-
gata. Concilium generale fic deferibi poteft: Concilium
generale eft aggregatio legitima autontate fa-
d a ad aliquem locum, ex omniitatuHierarchiento-
tius Ecclefiiß Catholica:, nulla fideli perfona qua*, au-
diri requirat exclufii, ad falubriter tractandum Sc or-
dinandum ea qum debitum regimen ejufdem Ecclefia
in Fide Sc moribus refpiciunt.,
V I I . Ecclefia-vel generale Concilium, dum dic-
tat aliqua regimen Ecclefia: concernentiai Papa non
fic eft fupra Jura etiam pofidva, quod pofi.it pro li-
bito diflolvere talia didata per Ecclefiam, eo modo
Sc intentione quibus didata conclufaque funt.
V I I I . Ecclefia vel generale Concilium quam vis
non poflit tollere plenitudinem poteftatis Papalis ä
Chrifto liipernaturaliter Sc mifericorditer collatae.j
poteft tarnen ufum ejus limitare fub certis Regulis ac
Legibus in jedificatiönem Ecclefia: , propter quam
Papalis autoritas Sc altera hominis collata eft: Sc in
hoc eft totius Ecclefiaftica: reformationis ftabile fundamentum.
I X. Ecclefia vel generale Concilium potuit Sc poteft
congregari fine expreflo confenfu vel Mandato Papi
« etiam rite eledi Sc viventis, in multis cafibus,
Unus inter ceteros eft , fi accufatus Sc evocatus fit
ut audiat Ecclefiam juxta Evangelicam Legem alle-
gatam , cui Legi fubjedus eft , Sc ipfe renuit ,conpa
renuit contumaciter illud cvocare. Alius fi jam
didatum fit per generale Concilium , quod dcbcat
tali vel tali tempore convocari. Alter cafus eft, ubi
l probabilis eft dubitatio fuper contendentia plurium de
Papatu.
X. Ecclefia feu generale Concilium , fi viam ali-
quam conclulerit feu didaverit, acceptandam efie a
Papa pro terminatione fchifmatisj ipfe tenetur illam
acceptare, Sc ita fecitndüm pra:parationem animi tenetur
ad ceflionem , Sc dum ultrö offert earn Sc
pnevenit , ipfe redditur multipliciter commendan-
dus.X
I . Ecclefia feu generale Concilium prsecipuede-
bet intendere cum profecutione unius perfede ad ex-
tirpationem errorum, 8c emendationem errantium fine
perfonarum acceptione : fimiliter ad hoc quod Hierarchien
ordo Ecclefiafticus Pra:latorum Sc Curato-
rum multipliciter turbatus reformetur, adfimilitudi-
nem coeleftis Hierarchie, Sc conformiter ad Regulas
primitus inftitutas.
X I I . Ecclefia non habet efficacius medium ad generalem
fui ipfius reformationem, quam fi ftatuatur
generalium Conciliorum continuatio, celebrationem
3 Provincialium non omittendo. Explicit.
lyltundat benignus kB or quod prolator hujus
Sermonis Joannes Cancellarius ‘Parißenßs *
preßus nimid temporis angußid, probation
s diBatas non appofuit ad has conßde-
raüones; fed prout in mentem & Imguam
ex recordatione prateritorum Opufculo-
rum > praferiim tempore Concilii Pt fani, dum
abfens ab eo legebai ‘Parifus, inferens materiam
hanc , quam in TraBatulo quodam fub XX.
Confiderationum numeroferiptam repofuit. Cujus
mitium eft. Venient autem dies cum au-
feretur ab eis fponfus. Ubi prasdiBa Confiderationes
& in propofitione una cor am Legat is
Angliapergentibus ad Concilium Pifamm tunc
Panfiis habita, prolixiori folidiorique ma.ni*
' feftata funt argumentatione: qui'TraBatus &
propofitio prodierunt in publicum , ut habeat
qui voluerit ; fas eft.
Amplius verb juxta Legationis onus impo-
ßtum per Chriftianiffimum Regem Francorum
ac Univerfitatem Vraclarifftmam ’Tarifiertfern
propofuerat idem Cancellarius poft verbum de
Ecclefiaftica unitate fubjungere de errorum ex-
tirpatione ; fed impeditus tune partim amico-
rum fuaßone, partim temporis arBatione, &
ut in prolixitate non ineß'et faftidium, flentio
praieriit, quorum aliqua fummatim hac fub-
junBa funt.
G L o r if ic a t io n e m Dei, P a t r e s A postolici
P a tre s gloriost , pofuimus efle finem hujus
Concilii Sandorum, quatenus pleni fint coe-
lum Sc terra, 6 Deus magne Sc terribilis gloriatua;
quatenus non jam ambulent in errorum circuitu im-
pii fuper terram j fed agnofeant quoniam m a g n a e f i
g lo r ia l dicente Sapiente Eccli. x x ili.zS .) f e q m te D o *
m in um per femitas Legis tu e pacifteas j quoniamp a x
m u l ta d ilig e n t ib u s legem t u a m , & non e f i i llt s fc a y id a lum i
Pf. c x v iii. i 6 f . Sc quia fi crcdkur eidem Sapienti,
nihil dulcius quam refpicere in Mandatis Dei. E c c l i ,
xxxv. z.Sed v e mundo a Icandalis, v e tibi mala voluntas
, Sc ideo mala , quoniam arroganti fuperbiaglö!