dei, fi faciat quod in feed. Sed Summus Pontifex poteft
fententiare aliquid elfe de Fide, 8c non facere quod
in fe eft ad rebtc fententiandum.
Et ad Argumentum quo infert Summum Pontificem
non, poflè errare definiendo, quia ejus error ad Ecclc-
fiam Univerfalem fpebtaret j confequentia non valet :
non enim tenetur tunc Ecclefia determinationi Sum-
mi Pontificis aflentirej licutnec tenetur , ciim Summus
Pontifex aliquid præcipit contra Evangelium, j.
obtemperare. Et ad authoritatem fànbtiThomæ, non
eft magna vis facienda, & ad cap. Majores, De Baptifino
& ejus ejfeElu j in quo dicitur. Majores Ecclefia caufas,
prafirtim Articulos Fidei contingentes, ad Petri Sedem
referendas ejfe, &c. dico hoc verum ejfe regular it er (quia
regulariter non eft Ecclefia congregata) fed non fro ultima
& neceffario credenda determinatione. Vel funt referenda
Summo Pentifici, ut convocet Concilium : quia
ejus eft ordinairie convocare , ad quod ultimum Judicium
JpeBat.
Secunda Propofitio. Concilium Univerfale in his
quæ Fidei funt errare non poteft, & fic ad iplum ultima
Fidei decifio fpebfcat. Quod non poffitin his quæ Fidei
funt errare, patet} quia fpecialiter dirigitur à Spi-
ritu fànbto , qui, juxta promifliim Chrifti, omnem
veritatem docet. Unde 8c in conclufione Concilii
Apoftolorum , ABuum xv. 2.8. dixerunt Apoftoli,
Vifumeft Spiritui fiinBo & nobis, præponcntes Spiritum J
Sanbtum tanquam Præfidentem, 8c fpecialem dire-
btorem Concilii : 8c non dixerunt Vifum eft Petro &
nobis. Et i ft am conclufionem fatis innuiflè videtur
Auguftinus, cum inquit •> Evangelic non crederem,
nifiad hoc me cogeret Ecclefia authoritas. N on enim plus
tenerer credere Evangelio Joannis, quam Evangelio
Gamalielis, nifi quia ilium recipit Ecclefia , & non
iftum. Unde & in vij. Synodo, utpatet \6.dift.Can.
Placuit, dicitur. Placuit huic fanBa Synodo, ut amodo
confirmata & rata fint Canonum Apoftolorum l x x x v .,
capitula. Quid autem intelligat per capitula, videatur
difputatio Gloflæ. Et hanc indeviabilitatem à Fide,
pofliimus deducere ex dibto Chrifti, ciim dicit Apo-
ftolis : Ecce ego vobifium fum omnibus diebus, ufque ad
confummationem feculi. Matth, xxvni. 20. Non enim
intelligi poteft illud de Apoftolis, in perfonis eorum,
cùm non erant ufque ad confummationem feculi vibturi}
fed in eorum foccefloribus, nec hoc alicui certo ex fuc-
cefloribus promittit Chriftus fed collebtioni : conci- <
lium enim Generale verè repræfèntat Concilium Apo-
flolorum & Seniorum. Ifta conclufio iterum patet ex
•alio: nam futetur quilibet Chriftianus fe credere in unam
Sanbtam Ecclefiam Catholicam, & fid ad earn eorum
quæ funt Fidei ultima decifio fpebtabit. Cum enim
Papa fatetur fë credere in unam Sanbfcam Ecclefiam ,
non intelligitqubdcredat in femetipfiim. Et tanta cre-
ditur affiftcntiä Spiritus fanbti Concilio Generali, utnon
foliim ipfum indeviabiliter fententiet de Fide \ fed etiam
aliquæ perfbnæ afliftentes Concilio ingenue confeflæ
font 8c fcripfèrunt, Concilium efîc foperius ad Sum-
mum Pontificem : difloluto verb Concilio, quia non
amplius eisaffiftebat Spiritus veritatis, in oppofitum
ceciderunt errorem , ut patet de Panormitano, in duo-
bus ejus Trabhtibus, quorum unum compofuit in Concilio
Bafileênfi, alterum poll Concilium. Primus in-
titulatur, De poteftate Concilii & Papa. Secundus, De
depofitione Eugenii.- wm ■ ■ ■ '''■ ■ . ]
Sed contra iftud arguit Panormitanus, in cap. Signift-
cafti. De eleBione & èlefti Pot eft ate, ubiaflerit quod eft
unica Ecclefia Univerfalis quæ errare non poteft, 8c
non Concilium •, 8c ejus argumentum fomitprædibtus
Frater Thomas , 8c argumentum eft iftud : Erravit
Concilium Meldenfe, & creditur fimplici authorita-
-ti Hieronymi contra illud Concilium j nam in Concilio
Meldenfi, utlegitur in can. Placuit 36. q. z.Placuit
ut hi qui rapiunt feminas, aut furantur, aut fedu-
cunt eas , nullatenus habe ant uxor es, quamvis poftmodùm
convenient, aut easdotaverint, vel nuptialiter, cum con-
fenfu paremum fuorum, aceeperint. Et iifdem Caufa 8c
Quasftione, can. Tria. dicitHieronymus. Triaie'gitima
conjugia in Scripturis leguntur.' Primum, 8cc. Secundum ,
virgo in civitate deprehenfaa viro\ & illiper vimnopulata,
fivolueritP at er ejusfiotabit earn ifte vir,quantumju dicave-
f i t , & dabif pretium pudicitfaejus: & dicit Gratianus
quod authoritas Concilii non prasjudicat authoritati
* Hieronymi, maxime cum ipfa teliimonio divinac
Legis nitatur. Secundo arguitur. Unica eft Ecclefia
pro cujus Fide rogavit Chriftus, ne deficeret, qua; non
eft Univerfale Concilium, cum Concilium fit pars ejus.
Ergo Concilium errare poteft.
Ad primum iftorum, dicitur primo., qued raptor,
•poll: raptum, non poteft licite ducere inuxorem raptam,
quamvis dotaverit & confenferint parentes, nifi prius
condignas fubjaceat pcenitentiae. gHoc fatis bene de-
ducit Martinus, in Libro, De Temperantia, quaft. de
raptu j ciim talis fit excommunicatus, & excommu-
nicatus nullum poteft licite fiifcipere Sacramentum.
Dicitur Secundo, quod Concilium j cum in ipfo fit
plenitudo Poteftatis Jurifdibfionis Ecclefiaftica:, potuit
talem raptorem fimpliciter illegetimare cum rapta, ante
condignampoenitentiam: & Martinus videtur efle opinions
quod ita fecerit, conformiterad can. Sr autem ^
Caufa & Quxftione prseallegatis, ubi dicitur: Si autem
\ necdumeas quas rapuerant, cum voluntate parentum^ fub
dejponfationis^veldotalitiinomine inconjitgium duxerunt,
quando hac conftituto omnibus fuerit promulgate ^ ab eorum
conjunttione feparentur ; & public a pcenitentia fubi-
gantur. E t ut dicit Martinus, hoc de raptoribuseft:
intelligendum , & ut ftatim patet in eodem textu,
pera&a publica posnitentia , raptores poflunt matri-
monialiter conjungi, & fic videtur Concilium eos ille-
gitimafle, ufque ad pera&am publicam pcenitentiam.
Hieronymus autem loquitur pro tempore ante Concilium
, pro quo nondum erant illegitimate perfonar.
Scio autem alios diccre efle verum Matrimonium, fi
contrahant ante publicam pcenitentiam, fed hie modus
mihi probabilior videtur. Et ad authoritatem Gra-
tiani, dicentis authoritatem Concilii non prejudicare
authoritati Hieronymi, dico illud di&um cum paleis
annumcrandum efle.
Ad Secundum, quod Concilium Generalc repras-
fentat Ecclefiam, pro cujus Fide oravit Chriftus, &
2 eodem gaudet Privilegio quo Ecclefia reprefentata,
ficut omnino eandem Poteftatem Habet, imo Ecclefia
ut difperfa, nullum ablum Jurifdibtionis excercerc
poteft, nec aliquid fententialiter definirej & fic in-
fallibilitas in definendo ei competerc debet, ut congregate
in Concilio 5 & fi dicat quod Papa reprefen-
tat Ecclefiam, ficut & Concilium, ut fupra frequenter
dibtumeft, quod ei date funt claves, ut fignoEccle-
f ie : ad hocdicit Nicolaus deCufa, quod Papa repre-
fentat remote 5 Concilium autem propinquiffime, cum
in eo, fi fit Univerfale, debeat de.qualibet Ecclefia
particulari aliquis efle, qui gerat vices ejus, vel fal-
tem bebeat efle fufficienter vocatus j & Privilegium
Ecclefie tranfit in Concilium immediate earn repre-
fentans, non autem in Summum Pontificem: & hanc
matcriam, fcilicet de Infallibilitate Concilii, in iis que
funt Fidei, late profequitur GulidmusOccam , 1 . & 3.
partibus fiii Dialogi.Et iftius fententie fuit Matfiliusde
D Padua, Nicolaus deCufa, &plerique Dobtores, qui
dobfiflime fcripferunt.
De errore autem fabli, qubd quidem fablum eix Sacris
Literis trahi'non poteft Concilium pofle eh*are nemo
eft qui dubitet, nec illuftratur a SpiritU Sattbto fpeciali
ilia afliftentia, nifi in neceflariis: & ex hoc feqiiitur, non
oportere quamlibet Sententiaiii definitivam Concilii
efle vcram.Aliquaenim ejus Sententia in fabbo cohfiftit,
puta quod ifte fit Papa, vel nonfit Papa jifta uXorillius,
Vel non uxor illius: & quamvis Sentfentia fitfalla', [ rdble
tamen 6c juftcfeiitentiat, quia fecaindum allcgkta & pi'o-
bata. E x
Exhismanifefte fequitur, Papam nonfolumerrore pa, 46. diftintt. & 24. q. 1. per multos'Canones: &
perfonali, fed & errore judiciali errare pofle in materia finguli Dobtores in hoc conveniunt, vel qubd fit de*
Fidei, ficut & in aliis materiis. Etmirum eft qubd ad* pofitus, vel deponendus.
verfarii non aflerunt eum impeccabilem, & credo afle-
rerent, nifi quotidiana Summorum Pontificum opera,
ad credendum oppofitum compellerent.
C a p . X I .
In quo inquiritur de Superioritate Concilii,
refpecltt Sumtni Pontificis.
C Um ex flipradibtis conftet Ecclefiam & Concilium
die in JurifHibtione majorem Summo Pon-
tifice fimpliciter , 6c in Poteftate applicativa
Papatüs ad certam perfonam, & in Poteftate definitiva
eorum quse funt Fdeij & cum unus abtus fuperioris
Jurifdibtionis fit, conftitutum in inferiorideponercab
ea Poteftate in qua eft inferior: inquirendum eft confe-
qüenter, an Concilium poflit deponere Summum Pontificem
, & primo utrüm in cafii hserefis.
Circa quam materiam, fentit prsedibbus frater 1 'ho-
mas deVio plura.
Primum eft. Summus Pontifex fabtus harreticus,
non eft ipfo fabto depofitus, ut patet xix. cap. Libri
fuij & fundamentum ejus eft, quia non eft ipfo fabto
depofitus Jure divino: nullum eft enim Jus divinum Sentential
lat« excommunicationis aut depofitionis, quamvis
bene Sentential ferendae excommunicationis , ut
Tertio dicit, qubd eft deponendus ä Concilio, non
Poteftateauthoritativa quam habet fuper Papam, fed
Poteftate minifteriali quam habeat fuper Papam j
ut patet 20. capite : & capite. 22. Ponitquod Po-
teftas Ecclefia; relata ad Papam, eft minifterialisj re-
Alata ad conjunbtioncmPetri, & Papatüs in fieri, vel
diflblvi (fubjebto exiftente difpofito) eft authoritativa:
ita qubd Sententia definitiva ex hac authoritate pro*
cedens fuperconjunbtionem talis materia:, Petri hze-
retici cum Papatu, diflolvit autoritative conjundio-
nem illam j ficut elebtio Ecclefia: aubloritative fuper
conjublionem non fuper Papam , conjungit Petrum
difpofitum, id eft, fidelem & voluntarium cum Papatu.
Ad cujus evidentiam, notat quod in Papa in*
veniuntur tria, fcilicet Papatus j perfona' qua: eft Papa,
puta Petrus j & conjunbtio utriufque, fcilicet Papatus
in Petro: ex qua conjunbtione refultat Petrus Papa:
Papatus eft a Deo immediate} Petrus eft ä Patre
fuo; conjunbtio autem Papatus in Petro, poft Petrum
g primum ä Chrifto immediate inftitutum , non eft ä
Deo, fed ab homine, ut patet, quia hoc fitperele-
blionem hominum. Concurrit autem duplex confen-
fus humanus , ad caufandurb hanc Poteftatem, fcilicet
eligentium 8c elebfi, & ifta adlongum poteris vi-
dere in ipfo ip. 21. & 22. capitulis, qu« non folum falfä
funt, fed manifefte adinvicem 6ccum aliquibus prio-
ribus repugnant.
Primo. Illud quod dicit,. in Ecclefia efle authorita-
tivam Poteftatem fuper conjunbtione Papatus 8c Petri,
repugnat dibtis ejus in 13. 6c 6. capitulis prius impug-
natis: fcilicet qubd Poteftas elebtiva Papa:, feu applicativa
fatis bene deducit Gulielmus Occam, circa finem 1.
partis fui Dialogi, De excommunicatione. Et apud
eundem Fratrem ifta confequentia eft bona: Non eft
eo fabto excommunicatus ergo non eft ipfo fabto # :
quia plus exigitur ad incurrendum privationem ipfo
fabto, quam ad incurrendam excommunicationem:quo-
niam incurfus Cenfurarum nonrequirit declarationem,
jficut incurfus privationis, apud Juriftas. Et refolutor ie
tenet, qubd nullaJurifdibtioperditur, ipfo fabto, per
hjerefim intcriorem & in hoc concordat cum Joanne
de Gerfonio, & in hoc ejufdem fententi« fum cum ipfoj
& prseter authoritates & rationes quas inducit ad hoc
probandum, aliquas adducam ad probandum qubd
non requiratur Fides infufa ex Jure divino, ut homo
fit capax Turifdibtionis Ecclefiaftica:. Nam homo cum - W K K K sKm H H -j l , .* J KigM___ 8___ 9 pore, cummhilaliudaeatauthontativeoccidenshobaptiZatur,ponensobicemgrati«perpeccatummorta- C __ 1;..j i._i____________-_
le,non infidelitatis,fed per aliquod aliud pcccatum, nul-
lam recipit ä Deo virtutem infufam, ut fatis haberipo-
poteftatis Ecclefiaftic« ad hanc vel illam perfonam,
eftinfoloPapa.
Secundo. Ifta duo repugnant, qubd fit authoritativa
Poteftas in Ecclefia fiiper conjunbtione Papatus 8c
Petri, & fimiliter fuper ejus diflolutione, 8c non fupra
Papam} quod manifefte oftenditur exemplo quo uti-
tur, retorquendo illud in ipfum : habere enimauthori-
tativam Poteftatem fuper hominem , non eft habere
authoritativam Poteftatem fuper animam , nec fiiper
pus , fed folum fuper feparationem anima: ä corteft
ex iis qua: dicunt Dobtores de connexione iftarum
virtutum Theologicarum, quantum ad infufionem,
8c pradertimex-Scoto, circa finem tertii. Similiter fi
aliquis h«reticus definat efle h«reticus, diflentiendo
ab hxrefi} fed non pcenitendo de peccato pra:terito
(diflenfus enim propofitionis heretic« non necefla-
rio infert Contritionem pcccati prseteriti) in illo non
infianditur Fides infufa} quia quem Deus fanat, per-
febteTanat, 8c tamen nullus iftos diceret non efle capa-
ces Jurifdidionis Ecclefiaftic«, fi eligantur, cum nullus
fitha:reticus. Secundo, idem motivumadducipoteft,
quo moti funt Sanbti Patres ad damnandam hserefim
eorum qui dicebant, hanc Poteftatem fundari inCha-
ritate ex Jure divino} quia tunc periret omnis certitu-
do Status 8c Ordinis hierarchici: nemo enim de altero
feire poteft an fit in Charitate} ita nec feiri poteft ut-
rum fit in Fide, feu qubd non fit harreticus, ha:refi
interiore. Et bene fateor hanc rationem non efle effi*
cacem ad probandum evidenter propofitum} certum eft
enim,-qubd de nullo certitudinaliter,certitudine evidentia
l feiri poteft qubd habeat hanc Poteftatem, ficut nec
qubd fit baptizatus, cum ad Baptifmum requiratur in-
tentioMiniftri, dequafolusipfe, inter homines mor-
tales, habet evidentiam.
Secundo dicit, qubd Summus Pontifex ha:reticus,
eft deponendus. Et hoc manifefte patet ex Can. Si Paminem.
Quid igitur aliud erit, habere authoritativam
Poteftatem fuper Papam , nifi pofle Papatumab ipfo
authoritative fepararc ? ^
Tertio. Si Ecclefia, äut Concilium earn repræfên-
tans, non habet authoritativam Poteftatem fiiper Papam,
ergo Papa à Concilio illo citatus, non tenebi-
tur comparére, nec contumax, non comparendo, exifti-
maripoterit. Quid ergo judicabunt, perfonam inau-
ditam, nec obligatam refpondere ? Meritb eis did po-
terit illud Apoftoli. Tu quis es qui alienum fervumjudi-
cas> Rom.XIV.4.
Quarto. Omnis abtus punitivus juftc inflibtus alicui
perfonæ, ratione peccati, eft abeo qui habet authoritativam
Poteftatem fiiper eum qui punitur, vel à
commiflo ab habente} ergo ciim iftafeparatio fit abtus
punitivus Papæ, eft ab habente aubtoritativam Poteftatem
fiiper Papam, vel à commiflo ab habente. Si tu di-
D cas qubd eft ab Ecclefia commiflà à Deo habente authoritativam
Poteftatem fuper Papam} eodem modo dicam
Poteftatem Papæ, fiiper quemcumque, efle minifte-
rialem foliim, 8c non authoritativam.
Quinto. Ecclefia poteft tunc excommunicare Papam
hæreticum antequam deponat, ut patet ex primo dibto
ejus , dicit enim hanc confequentiam eflè bonam ;
non eft excommunicatus ipfo fobto , ergo non eft
depofitus. Ifta igitur erit bona: non poteft excommu-
nicare, ergo non poteft deponere: 8c ifta} poteft deponere,
ergo poteft excommunicare : 8c certum eft,
qubd excommunicatio eft abtus habentis authoritativam
yjdctttr deeßi: privatuj, vel depofitus. Pote