Jacobï Almaïrii I 0 9 X
l o g i
immediate aPapa, & allegatus eft Canon, Aims. iy .
q.6. Sed difficukas eft ex Canonibus iequentibus, quia
diaum eft quod Papa non poteft deponere Regem,
nifi in duobus cafibus, fcilicet pro crimine Eccletia-
11,co , id eft, hxrefi, quia Papa habet plenam Po-
teftatem in illis criminibus. Secundus , quando
non funt alii ad quos fpcaat ordinaire & jundice de-
pofitio, quia ficut tenet Doftor , & habetur, Dc
Foro competent*, quod vacante Sede Impel iali, quia
non eil tunc Iudex ordinarius , Jus cognofcendi de — a . .
caufis Imperialibus devolvitur ad Papam : funt ap- A gato non objigatum^hoc cflet in^ lnjuriam^ alterius
Poteftatem aliquam faciendi Contra ea qute funt in
perrticiem, 6c damnum alterius. Nam non poteft
folvere Sortem ab obligatione qua Platoni obligator,
ut in cafu przedi&o. Similiter ft Papa folveret vaf-
fallos ä juramento fidelitatis Principis, hoc cflet in
perniciem 6c detrimentum Principis 6c libertatis Re-
g ije: ideo a quocumque juramento vel obligatione,
qu£K obligatio eft in utilitatem alterius perfonas ä
perfona obligante , non poteft Papa talem ab alterius
obligatione folvere. Nam faciendo de obliparentise
pro oppofito. Unde aliquem efle Regem,
nihil aliud e i t , quam habere fuperioritatem erga
fubditos, 6c in fubditis eft obligatio parendi R e g i ,
6c Scntentiae definitive ipfius, quantum ad res qua;
funt jurifdi&ionis.
Tunc arguitur fic : Papa poteft unumquemque
abfolvere a. juramento fidelitatis quod praeftitit Regi
3 ergo Papa poteft unumquemque Regem deponere
, quantum ad illam Poteftatem Regalem, 6c
Jurifdi&ionem quam habet erga f ubditos. 1 unc bené
fcquetur3 ifti abfolvuntur a juramento fidelitatis pi x -
ftito Regi 3 ergo Rex non eft amplius Superior eo-
rum: fed Papa poteft facere Antecedens, id e ft, ip-
fos abfolvere ab obligatione juramenti fidelitatis i ergo
poteft facere etiam Conlequens, putä quod Rex
non habeat amplius fuperioritatem fuper ipfos , 6c
quod non fint amplius vaflalli 6c fubditi ejus 3 eigo
Papa poteft facere quod non fit amplius R e x , non
folum cafualiter, fed etiam ordinariè 6c ultra 3 ergo
poteft ilium ab ilia Poteftate deftituere. Patet
Antecedens: ad Papam ordinariè fpcClat difpenfatio
in Votis 6cjuramemis 3 ergo Papa , Poteftate ordi-
naria 6c regulari, poteft illos abfolvere ab obligatione
juramenti 6c fidelitatis quod pradliterunt Prin-
cipi: 6c ecce ratio prascipua Juriftarum , proban-
tium ex ilia, quod poteft Dominium temporale au-
ferre ab ipfo Principe.
Secundo arguitur fic : -Papa poteft excommum-
care Dominum temporalem, in cap. Novit. De Judi-
ciis; ubi fe oftendit habere Poteftatem excommu-
nicandi Regem Francorum. Sed in cafu quo Rex
perfonas 3 6c fi hoc faceret, teneretur ad reftitutio-
nem. Et fic refolutio eft, quod ä juramento praefti-
to in favorem 6c utilitatem alterius perfonas, ä perfona
qua; juravit, Papa non poteft difpenfare, neque
alterum ab obligatione ex juramento proveniente folvere.
Quare non poteft Papa regulariter folvere vaf-
fallum ab obligatione, qua obligatur fuo Superior!.
Ad aliud, cum dicitur, Papa , ordinaria Pote-
ftare 6c regulari, poteft Regem 6c Principem excommunicate,
concedo 3 nec poteft aliquis eximi a
tali Juridica Poteftate, nifi per Concilium, ut di-
£lum eft fupra : fed in cafu quo temporalis Dominus
crit excommunicatus, vaflalli tunc non tenentur
ei obedire3 ergo tunc non habet Poteftatem Jurif-
di&ionis in fubditos quam prius habebat.
Hoc argumentum tangit multa fatis difficilia: nam
B habetur ex multis teftibus , 6c ex pradlica , quod
familiäres excommunicati poflunt participate cum
eo , ad minus in rebus civilibus : ergo cum Rege
excommunicato, vaflalli 6c fubjedli poflunt participate,
cum fint quodammodo fervi ejus 5 nam obe-
dientiam tenentur illi dare 6c exhibere. Quantum
ad hoc , dicitur in Ca.N^mo, 6c inGlofla, quod ilia
obligatio vaflalli 6c fubditi,qui non eft fervus do-
mefticus, pro tempore quo Dominuseft excommunicatus,
eft fopita, fed non ablata 3 imo, pro tempore
excommunicationis Principis , fervi locatitii
non tenentur communicare cum illo in rebus civilibus
: fed alii jubditi , dicit Glofla , Abfolvuntur ah
aSlu obligationis, fed non ab obligatione , 6c tenentur,
pro tali tempore, cum eo non participate 6c non
eftetexcommunicatus, -vaflalli ejus pro tunc, non te-C ei obedire: led ipfo abfqljjto ab excommunication«,
nerentur ei præbere obedientiam, oc pro tunc, Sen- tenentur ut prius.
tentia lata à Rege nulla effet, quia Sententia ab
excommunicato lata nullius eft efficacité 3 ergo pro
tunc, deponit Papa Dominum temporalem à Jurif-
di&ione quam habet : 6c ifta funt duo apparentiora
argumenta pro parte adverfa.
Quantum ad primum ; conceffo quod Papa poteft
abfolvere fubditum à juramento fidelitatis 3 ne-
gatur antecedens, faltem capiendo folvere, u t, tantum
valet,ficut relaxare, 6c non Jusdeclarare. Et
ad probationem, ciirn dicitur : Papa poteft unum-
.quemque difpenfare a juramento ficut à Voto,, cum
flt eadem obligatio utriufque, imö fecund um Hol-
cot, juramentum magisobligat, quam Votum 3 ergo
poteft omnes vaflallos a juramento fidelitatis abfolvere.
Dico quod duplex eft juramentum : quod-
dam , quod fit foliim in reverentiam Dei 3 aliud eft,
quod fit in favorem certæ perfonæ, altera à jurante.
Ut Sortes jurans perpetub fervare caftitatem ,
hoc juramentum non nt in utilitatem alterius perfonæ
à jurante, fed folùm in utilitatem propriara
ipfius jurantis, 6c reverentiam Dei. Exemplum
fecundi , Sortes jurat fe foluturum Platoni decern
aurcos, iftud juramentum fit in utilitatem alterius
perfonæ à jurante , fcilicet in utilitatem Platonis.
Similiter juramentum prællitum Principi à fubditis,
fit in utilitatem Domini , 6c non folùm propter reverentiam
Dei. His fuppofitis,
Quantum ad juramenta primi generis, Papa poteft
difpenfare, cum fit Vicarius Dei: quantum verb
ad juramenta fecundi generis,non poteft difpen-
farc, hoc eft, Jus relaxare , quia Papa non habet
Circa hoc eft alia difficultas. Si Sortes fit excommunicatus
, 6c Plato habeat aliquid a Sorte quod ac-
cepit furto vel mutuo , utrum Plato teneatur illi pro
tunc reftituere: fi fic j ergo tenetur cum eo participate.
Refolutio Gloffie eft , quod pro tali tempore,
fi non poffit reftituere aliter, nifi participan-
do cum e o , non tenetur , neque poteft licitc tunc
reftituere, 6c ficreftitutioaliquando,rationeexcommunicationis
fopitur : eodem modo diccndum ell
in vaflallis, quod ratione excommunicationis Principis
fopitur eorum obligatio, fed non folvitur fim-
pliciter.
Opinio Do&oris fimpliciter probabilior e ft , quod
nec per excommunicationem , nec alio modo poteft
Papa Principem deponere ä fua dignitate Imperial]
6c Regali.
Sed arguit Dodlor contra hoc in feptima ratione:
Ab illo eft Imperium, qui habet utrumquegla-
dium , fcilicet tarn fpiritualem quam temporalem
fed Papa eft ejufmodi: ergo. Patet Antecedens, fup-
ponendo quod per gladium materialem intelligatur
Poteftas Regia , ad quern fpedlat uti gladio in males,
ad Rom. xiii. 4. Non fine cat*fa gladium port at:
fed Petro 6c fucceiforibus commifliis eft uterque
gladius. Lucas xxu. 38. qutefivit Chriftus an eflent
gladii, refpondit Petrus: Ecce duo gladii funt; 6c
cum eruiflet Petrus unum illorum , dixit Chrillus;
Mitte gladium tuum in vaginam 3 6c non dixit, aufer
gladium: 6c per hoc oftenditur quod prohibuit ufum
tilt us, & non Potefiatem. Et ex il-lo paflii arguunt,
quod utraque Poteftas eft commiflä Petro , 6c ifta
fen-
I
fententia
Ecclefiae a ^ ,
funt , nullius habent gladii Poteftatem. Relpon-
det Dodtor, negando quod uterque gladius fit com-
miflus Petro. Et ad probationem Luca;xxn. dicit j
quod duo funt, in fenfu literali, & hoc intelligitur
de gladiis materialibus 3 6c tempore quo Chriftus
hoc qutefivit, nondum Petrus erat Papa , fed poll
R^furredionem fadlus eft: ideo tunc non quasrebat
airhaberet gladium fpiritualem. Bene verum eft
quod in fenfu my ftico, poteft intelligi per iftos duos,
gladios ifta duplex Poteftas 3 fed ex lenlu myftico non
poteft efficax argumentum ad aliquid probandum
fumi, nifi fuerit per alium paflum Scriptur« habi-
tum. Ideo per illos duos gladios non poteft inferri
quod fuerit Petro 6c fucceflbribus commiflä utraque
Poteftas. Secundo, ego dicerem, quod quamvis intelligatur
in fenfu literali 3 non tarnen fequitur quod
fuerit commiflä Petro: nam licet in Ecclefia fit u-
traque Poteftas, non tarnen in eadem perfona 3 nam
ilia Poteftas qux fignificatur per gladium materialem
, eft Petro prohibita : dicit enim Chriftus Pe^
tro , Joan. xvhi. 1 1 . <JMitte gladium in vaginam.
Reges Gentium dominantureorum , Luc. xxn. 15. &c.
Si verb, in fenfu literali per utrumquegladium,utraque
Poteftas acciperetur, folum poteft inferri, quod
utraque Poteftas eft in Ecclefia 3 fed non poteft inferri,
quod utraque Poteftas fit in Ecclefia in eadem
perfona. ’ 1 T ‘ Sif* ” *"
quxflionem dida fufficiant 3
tem quxftionem.
Q^U £ S T I O T È R T I A .
c a p . i.
An fwifdifltioms temporalis authoritai
^ depends at d Papa Qp Romana
Ecclefia.
ÏN prxeedenti quxftione quxrebatür, an Imperator
habeat póflefliones quas poflidet, ratione
Imperii, ä Papa, vel ä Deo; 6c tandem refolutio
Dodoris fuit, quod non habet immediate, nec
ä Deo, nec ä Papa, ad ilium fenfum quod nec Deus,
hec Papa immediate ei contulerit tales poflefliones 3
fed immediate ä populo fic, quod funt collatx ipfl
ab ipfo populo j 6c poll collationem, nullum re-
cognofcit Superiorem in illis, praeter Deum , 6c fic
in ifto fenfu, habet immediate ä Deoillaspoflefliones..
Vifum eft etiam principaliter de duobus pun-
dis. Primum, utrum bohä annexa dignitati Impe-
riali fint Imperatoris, quantum ad proprietatêm, 6c
bpiniohes.___________ de hoe fuerunt du£E , Secundo., vifum eft
____ ad verba Innocentii, fi intêlligantur b an Imperator fit proprietarius omnium rerum lmaucid
extra Ecclefiam nullus habebat legitimam Po- perii, puta an fit proprietarius in boms Soms Gul-
teftatem qua utaturgladiomateriali, illafapiunthse- lielmi, Joannis, &c. & fatis ad hoe refponfuln eft
refim-, nam & apud fideles, & a'' pud infidèles, efnt fecundum mentem Doftoris.
vera Poteftas Laïca. Ideb parum curandum eft de
authoritate Innocentii in Propofito.
C A P . X I I I . D o c t o r i s
Ad oPlavam rationem ejufdem, &c.
ARguitur f ic : Ab illo eft Imperium, in ordine ad
quem fe habet Imperator, ut dilcipulusad Ma-
giftrum 3 fed Imperator in ordine ad Papam, eft c-
fufmodi, in cap. Soltu , De majorit.& obedient, ergo
Imperium eft a Summ o Pontifice. Item dicitur ,
quod quidquid lucis habet Luna , hoc ä Sole 3 er-
a o à\ firm iBlEi , q_u1i.1d/3q uDi/d.r oPAootte!fetatis habet Imperator,
hoc eft à Papa. Dico quodI tales c° “ Parat” “ “ c ita quöd poteft illos ad mortem condemnare, ad
Imperatoris ad Papam, nonjuciunc P^ P ^ Km p o^ membri, ad carceres perpetuos,
6c ad
hoc eft ä Papa.
Imperatoris ad F„r— , * * r r . .• .
ralia, fed folum propter fpirituaha, quje fufcipitab
ipfo Papä: Imperator enim eft filius Papte , non
propter temporalia, fed propter fpiritualia 6c fic
ex his non poteft inferri quod Imperium fit a Papa.
Jam in ifta tertia quæftîone quæritur, utrùm Papa
6c Romana Ecclefia habeat committere Jurifdi-
blionem Imperatori, 6c ceteris Principibus non re-
cognofcentiDUS Superiorem in temporalibus 3 itä
quod Poteftas judicandi quam habent temporales
Domini cujufcumque conditionis fuerint, non re-
cognofcentes Superiorem in temporalibus, fit à Papa,
ex ordinaria fua Poteftate , hoc eft, an Papa,
ex ordinaria Poteftate habeat committere Jurifdi-
ttionem Dominis temporalibus , ita quod fine tali
commiflione inordinatè illam Jurifdiblionem exer-
ceant. Et antequam aggrediamur quæftionem ,
primo fupponenda funt aliqua, pro intellebfcu illius.
Primo, quod Imperator, vel Rex habet multas Pq-
teftates judiciarias. Primo, habet Poteftatem puni-1
tivam in corpus hominum fubditorum, 6c in bonisj
mutilationcm membri, bonorum perditionem-: 6c ifta vocatur ^Poteftas
pumtiva in corpiu fubditorum , 6c auferendi eo-
C A P. X I V . D O G T o R I s.
Ad decimam rationem, rejpondetur, &c.
A Rguitur Gc: Ab illo eft Imperium, qui vacan-
te Imperatore, habet Imperium regere ; fed
mortüo Imperatore Imperium habet regi a Papa :
ergo. Dico quod cum aeeft Imperator ex mftitutio-
ne Chrifti, Imperium non debet regi a Papa, imo
bona & " libertates. Prater hanc puniti-
vam , habet aliam Poteftatem Jurifdi&ionis, fecundum
quam poteft & tenetur adjudicare unieui-
que quod fimin eft: nam quando eft quseftio de pof-
feflione, poteft Rex authoritative definire cujus fit,
& fic judicando, non punit aliquem ; nam per hoc
quod judicat hanc rem efle Platonis , quam Sortes
nitebatur ufurpare , non punit ipfum Sorcem; ideö
illa Poteftas non eft punitiva , aut correäiva, eft
tarnen Jurifdiftionis : habet etiam Poteftatem divi-
dendi Dominia,in Canone, Quo fare, 8. dißinä. Habet
etiam Poteftatem prseceptivam, ad quam fpeftat L eÜb
FièaoribuririVpërtrörisr&'de faftoitaeftqubdDges condere: & Poteftatem im ponendi talias, & tri-
ab tleCtoiiDus impeiauuns,^ g UWj pro exigentia boni communis, Rcipubhcic,
l-egitur ab eis: & tarnen fi Papa, ex mftitutione
Chrifti haberet regere Imperium, mortuo Irnpera-
to re , male fiicerent Eledtores, fi non permitterent
eum regere, & In Potefttttibns male ftBnm eft ceiere
furi ft»6 Sed fi Papa habeat regere,.illud eft folum
cx inftitutione humana : ideb, vacante Imperatore,
qui habent ilium inftituere, debent illud Imperium
regere. Similiter,vacante Papatu, qui habent la -
pam ebnere 6c inftituere, ut flint Cardinales, debent
Papatum regere. Similiter , vacante Epifcopatu, Ca-
oSlppendtx ad Tom. II.
& Regni. Uttum autem illas Poteftates habeat a
Papa, vel ä Romana Ecclefia.
■ Quantum ad primam Poteftatem, fcilicet püniti-
Vam^ & fuper corpus & membra, & bona fubditorum,
funtdifficulrates: Prima, anlieeatImperatori,
8c R e g i ,five Dominotemporalioccidere maleficos.
Secunda, an liccat Principi öceidere innocen-
tem. Tertia , fuppofito qubd aliquem jufte condemnare
poteft ad mortem, an liceat condemnatcT
Z i t » p *