699 joan n is Gerfonii 7oo
Hint, non cifternæ quidem vitercs ô c diffipatæ, led Fons
hortorum, put eus aquarum vivent ium, quaftunnt impetu C O N S I D E R A T lO I X
de Libano. Cant. iv. 1 f . qui candidatio nuncupatur ? Cui
fapientiæ fonti, quanto proximiores funt rivuli fcientia- Quod Serif tor Ecclefiam dltat.
rum, tanto potiores falubriorefque credideris illos. Quo
contra, dum per terms in longinquum rivifeientiarum
dilabuntur, non retinentes virtutem 6c guftum fontis
originalis , feito quod de facili limum vifcumque
contrahunt, unde vermes peflilentes, utrana:, buf-'
fones, coiubri geniti repunt, 6c potantes inficiunt aut
perimunt. Bibeigitur, 6 Script^, de aquis tuis vi-
ventibus, venientibus de Libano prior, 6c ne dixeris
cum hasreticis j aqua, furtiva dulciores jimt. Prov.iX.
17. fed omnia palam 6c in luce clarelcant, pro quo fit
fequens confideratio.
C O N S I D E R A T lO V I I I .
jQuod Scriptor Lucent dat.
^ C r i p t o r nofler lucem fequitur, 6c earn pofte-
risadminifirat. Lex Dei lux eft & lucerna. Lu-
cerna pedibus meis verbum tuum (ait Pfalmifla Domino)
& lumen femitis meis. Pfal cxvm. i o f . Sed oportet
ipfi gaudium fit, qui dele&abile lumen oculis infpicit
quotidie. Neque habet ut Tobias conqueri : Quale
mihi gaudium erit qui in tenebris fedeO , & lumen cceli
non video ? Tob. v. 12,. Vidct plane lumen cceli®
Scriptor nofler quod eft verbum Dei defeendens a
Patre luminum, dum alii accumulant fuper fe terram,
inflar talparum, defoffi tenebris fecularium vel litera-
rum Vel operationum. Gaudeant pueri tales habuifle
Parentes vel Magiflros, quitalibuseosartibusfalubria
feribendi voluerunt inftruere. Gaudeant qui talen-
tumartis hujufmodi fufeeptum nonignaviterinfodere,
led ut lucemam 6c lucem , ftrenuitatediligenti conan-
tur prafentibus 6c futuris oflendere. Vide homo ho-
mini, 6c arsarti quantum prasflat 6c prasfertur : dedi-
tus fcilicet ad falutaria fpiritualiaque, pra; delidlis aut
impulfis ad noxia, ( quze vel avaritiam nutriant, vel ad
flagitia pertrahant) non diflrahunt a peccatis. De-
miim collige tecum Scriptor nofler, quale fit tibi donum
Dei, pofie frequenter emergerede tenebris mun-
danorum hominum cum adtibus fuisteterrimis, in fe-
ditionibus , in bellis, in contradidlionibus: emergere
dixerim per obligationem animi, dum lucidis 6ctran- r
quillis actionibus , mens occupat fe. Nam ubi locus ^
diet in corde tuo tenebris, quod lux feripturarum at-
tentione fiia complct ? Qua in re non parvum accipit
frudfcum Scriptor , quamvis illiteratus, non minus
crebro quam homo non intelligens, Ecclefise canticis
occupatus. Senfithanc lucem Augullinus, dumobe-
diens caelefli oraculo , Tolle lege. Tfile lege. Con-
jeflis in Scripta Apolloli oculis, mox depulfe funt ab eo
dubitationis tenebras, luce fecuritatis infufa. Itaque
did non potefl, quam multiplex olim 6c quotidie lu-
cis fplendidas fulgor irradiet legentes in Scripturis
quas haberi non pofie fine Scriptoribus quis riefeiat ?
Pr^flo funtubilibet Scripta tibi, fi volueris 5 verba
non asque. Vides in illis defe&us tuos, tanquam in
fpeculo, fine verecundia vel pudore cujufquam infpi-
cientis vel culpantis. Potes pro variatione palati fpi-
ritualis, nunc iftis nunc illis Scriptorumreficifapori-
bus. Propterea fupervacuam ipforum multiplicatio- _
nem quis efleculpaverit ? Nonne lautiflimam efle con- ^
venit fapientias menfam , multaque ferculorum varie-
taterefertam? Sumatunufquifque quid 6c quantum fa-
tis erit, vel ufque ad fobriam ebrietatem fpiritus, ad
quam fponfus invitat chariffimos : Come d u e, inquit,
amici & bibite , '& inebriamini charijjimi. Cant. V. 1.
Qualis ebrietas non ten'ebrofitatem , obtufitatem-
que, fed luminofitatem affert infolitam , 6c vere di-
vinam.
J C r i p t o r nofler Ecclefiam ditat. Refcrtur
Augullinus moriens Fratribus inculcafle , quod
Ecclefiaflicam Êibliothecam magno lludio , quia
magnum feiebat effe thefaurum , cuftodirent. Quo
contra non habent tyranni depopulatores Regionum
feu Religionum efficacius machinamentum , quam fi
Libris ipfas in primis fpoliaverint atque privaverint.
Patuit in Regibus Aflvriorum refpedtu Jerufalem 6c
Judæorum. Hoc priaem animadverfiim eft incom-
modum coepifîè circà Regnum Franciæ Chriftianiffi-
mum , à quo Libri diftradti funt aflidue , 6c fi non
aperta , tamen occulta 6c palliata deprædatione,
propter lucrunv ad exteras nationes colligendum,
quamquam neque defuerint apertiffimi violentiflimi-
que direptores. Dicitur in proverbio vulgari : Les
bons Livres font les bons Clercs, id eft , boni Libri fà-
ciunt bonos Clericos. Hoc 6c aliud proverbium ve-
rum eft , Mutatis quoque Libris , ut politia mute-
tur uno modo , vel altero necejfe eft. Hæc ad laudem
Scriptorum fpe&ant, quorum ftudium eft ad oppo-
fitam Librorum depaupertationem contrarium , dita-
re fcilicet , 6c populare Libris fânélis. Admirabilis
fuit ardor habendi Libros fàndlos apud Ptolomæum
Regem , qui pretio ingenti comparavit fibi per fêp-
tuaginta Interprètes tranflationem eorum. Quo uti-
nam provocarentur infidelis Regis exemplo , fideles
Pontifices , 6c Principes Chriftiani. Fertur hujus
Regis Libraria, quinquaginta mille Libros habuifîè.
Ceterum divitias hîc non accipimus fblùm in décoré
Librorum, qui tamenadditus fi fuerit valori fpiritua-
l i , pretium duplex accrefcit , • ficut in ornamentis
Ecclefiafticis ilia laudamus. Sit feriptura laudabilis
pro thefàuro , qualis non eft in papyris illico exeun-
tibus , ubi dicuntur fimul labor rcae papyreus depe-
rire cum opéra 6c impenfa. Pergamentum durabilius
eft, quæ conditio caritatem ejus fùper papyrum com-
penfât abundanter. Sed neque quifpiam excufâverit
fuam in feribendo fegnitiem: fi nefeiverit literasartificio-
sê multùm formare : litera fit legibilis, fit punéhiata,
purgata, qualis eft Lombardorum , non involvens
,fè tradlibus fuper finis : fit demum fine mendis fàlfi-
'tatis cum orthographia vera : illam fufticit inEccle-
fiæ thefàuro reponi , quamvis piu-urn fucati decoris
obtineat, nec tantiim pretii temporalis. Nonautem
oportet ad extremum unumquemque fimiles ad feriben-
dum Libros^afTumere, quemadmodùm non eft par in le-
gentibus ftudium. Captat hîc ampliité devotionem
vel gignere, vel nutrire , cui parva fatisfaciunt opuf-
cula : vult alius in altum eruditionis intelledlualis
afeendere , tali grandia Dodlorum habenda funt vo-
lumina , quorum traditiones ordine dodrinali fcrute-
tur j alioquin reéhim in addifeendo deferens ordincm,
lætos juxtà Boëtium exitus non haberet. Primum
fimplicitati clauftralium Religioforum : alterum ma-
gis appropriatumeft ftudiofitati fapientiam cum præ-
dicationis officio profiteri quærenti. T u denique fi non
potueris amplos Librorum manipulos ad aream Eccle-
fiæ reportare , vel parvulos 6c paucos , imp fi Gregorio
credis , vel unum afferre ftude , ut in Ta-
bernaculo Domini non vacuus appareas , fi folus
etiam caprarum pilos habueris, vel minuta.duo.
Ç O N t
7 0 i Z)<? Laude Scriptorum.
fuper Jegros impofito, tradunt hiftoriie eum dete-
Q O N S I D E R Ä T I O X , ’ r ris.
Quad Scriptor .Eccleßam armat. ^
«4? t •■p - J * ■ 4 c o n s i d e r A x i o X e
S CaR,1PT d .R Softer. Q»od Scriptor c«flodit Eccloßam
Salomon m Ganticis, Ecclefiam tnrri'David■ ; qua
^ificata eß Ctmprof«waetfif i : &mtlle clflti pendent C C r i p t o r noftef Ecclefiam cüftodit. Op/tula-
exea omxts armMltra fomxm. Cant ,v .4 . E tA p o -A J tio feripturarum duplex eft adversim h® eticos.
ftolus nownat verbum Dei nunc clypeum igmtum, Una ut vincantur, & fie armat; altera, ne vincant,
nune gUdirm anc,pitem &penetrantem, ndneghdium & fic euftodit. Sed nobis talia diflerentibus, mox
,E t PßlmiftaSagtttas potente acuta«, occurrere videtur animaiis homo, &opponere primö
P ß c x i x .4 . Qui^ms igitur habet zelum Legis & habere illud Ecclefiaftiäin fine , «üdfinbetuli,pUres UtZtmd-
debetfummusPontftex, prscipue cum Praplatis, & /«^.Eccle.xn.ia.Deindd,quöddctuntfcrutatorea
Qlero) vigilet oportet, hanc armaturam libris mim- feripturarum, pr^fertim devotarum. Amplius, quod
ftratam augere adversusomnemfcientiamextollentem exledtufaLibrorum multi fufeeperunt occafionem er-
. fefecontra Chnftianam Religionem. Sed heu! quid randi, imö & infaniendi : ficut oppoiint Paulo Fe-
mcit Apoltolus. Ow»« qm fm fm t qmrmt, hon qm ftus : M hIu litter* fticimt te mfamre Paule AÖ
je ju Chnjti. Philip, ii. i i qm Hecopponuht fe mu- xXvr. 14. Rursus, oponeretLibrosiplMetiiunlai-
M W |g i|BW M > necm f im Cis & mulierculis propinare, ut docerentur per fe.
l ü H Pidemque drlatent) abundare procu- legendo eos, fafta tranflatione ad vulgare fuum fi
rant. Vide fi non charior eft hodieconfcriptor cita- non altfer conciperent. A t verb primum non impe-
tionum, quam Evangehorum: mentior, fi nonpl^u- dit, vel obliterat laudem Scriptoris noftri : nonemm
ns emuntur , fi non tedulius apud quofdam Chriftia- progreditur iirimenfum fine fine, fed finem conftituit
nos cmnparentur fcriptune fiibulofe quim religio- cumEcclefiafte,#-.I3.timoremDei,cumruorumobler-
■ & Pr°h>n®, quämfacrie; 6c lu b n ca, quamca- vatione Mandatorum 9 quo fine retento nihil nimis'.
■ nunc &Ecclefiatn inter has manus profperariB Nec jam eritpluralitasLibrorum, led unitas. Fate-
M Ü Si non erat animus ad ferutandum , juxra mur & plangimus caritatem effe nimiam in ferutato-
H i Jufl«,nem fcnpn;ras illas ; tarnen mplfiplitare ribus Scripturarum devotarum : fed major adhuc in-
leleivareque pro neceflitatibus , & oportunqs(tibus, veniretur, occafione fublata Librorum quos ingerere
lequum erat. Non quod ipfi etiam Theologimemo- per feriptores expedit. Potens eft Deus affiilibus
nter omnes mcorporent; hoc enimnequaquam fiafti- . flammam inurere, cum intelleläusalieaione, utper-
E l ’ H “ ntandun? \ S“ “ fit confultius paucis fe&ionem fuam in veri cognitione pofitam aliquan-
nte digerendis immorari. Verum expedit reponere, do ferutetur. , Ceterum nihil eft tarn fandlum &falu-
repolitafque- cogitare fenpturas velut in fumnfa qi5«- bre, velpium,quo non contingat abuti:' fic de Libri*
dam quatenus pro loco, 6c tempore, poffint iab eri evenit, quorum non eft culpa, neque ftribentium
confeftim, ut ita loquamur, ad manum, pro iftfide- fed fcelus eft in abufu. Poftremum Wagis urgerevi-
hbus vel cqnvertendis, vel revincendis, ad erudien- detur, fi non habeat Zelus inftruöionis fanasm feien-
dum etiam nunc hoc modo, nunc illoFidel*. Ta- tiam, ficdntempferit obfei-vare nonviolandamEcde*
lis lit oportet ornms Jcnbq doSbu m regm cxlorum, fi- fiat Hieriirchiam , quas habet ut inf*-iores la'ici per
ml,shomm fa ta fa m i ly , qui p-ofert de theßturefuo fuperiores Clericos in Lege Dei peritos , inftrubfio-
■ H l ü g Matth. JIB. K R Cui parabolica; fi- nem aceipiant : nec docere habet public^, nifi mif-
imlitudmi, nonne videtur alludere fponfa blandiens fiis.
fponfo : Omniaq>oma mva&-cetera,dileSe mi,firvmi Non enim eflb dicimusomniumyelha^erevellcru-
■ H n . M p tari Libros fancäosj illos niaxiipl qui fijam difficultatJttcrt
npc loco fe confilium , quid per compa- tem petunt explanari per alios paffus 8c Glbffiis Do-
rationem ad armaturam Dei quam die dicimus Li- ftorum. Qualiter agere nec 6cqltas eliingenii, nee
pros Lcgis , fit de armis diahoh , libris reprobns fa- eruditiOiiis commoditas apud vulgus , quosbib ore Sa-
dendqm. Legat qui nefat.illud de Aftibus.xix. 19. cerdotum oportet Legem exquirere: neme tamen ar-
fifu lttex ets qui fuerant curmfi fiSlati, cmulerum li- cendi Videntur ab opufeulis moralibus 6c devotis;
Prot Cr cornbqfierm, coram omnibus. Et comgutatis jre- nullam in fe difticultatem nec amBigintatem , ' nee
tits eorum, -tnwnerum fecumam denarsorumqmnquagin- abfurditatem in tranflatione gerentibqs cujufmodi
1 funthiftoria: , vel vita: , vel Legmdse Sanftorumi
mabatur. Simile fhörutn nuper accepimus de Libro necnon meditationes fandte: T iih lla t io ^ in relt
a,1 Xratl0r^S le ?UreSrU1!?. I •<JU‘ ut Palmes flüls Jure “ Ipantur, plus erroris atrogantis M quärt
anutilis arqit 6c a rfit: lie ohm Parilus in Gravia, 6c devotiönis humilis, aut brnditionis fiEibfis materianl
nuper mAtrio maiofis Ecclefise. D t r i t e iW i f t « .
MprolpliJnaMntSesl. 1 A ' piateriaM
C O N S I D Ë R A T I O x i l
Scriptor honorât Ecçlefiam.r,
in Atrio inajoris Ecclefi^.Utrum vero fitex-pediens apud Pr^Iatos 6c Inquifitorcs, tales aliquos
refervari propter exemplar condemnationis fimilium,
ipfi confiderent. De bonis;quidem, nulla fit dubita-
tio, quando videmus pr£Ecepto Domini Tabulas Le-
gis in area Cufloditas fuifle 6c repofitas, quas cuftodia
cum honc^e fignata eft in exemplari Vita Chriftl qui C C r i n f o r nofler hOnorat Eccietiam Dcdu-
nro fr'v l H P°?,quam ? : artlaD cunt hanc honorifiednriam pfaimilfeconfideratio^
pro fe contra perfidos ex Ifma jirofcretis, phouit Li- nes, qum fimul oftendunt non mediibrem latrine ve-
Prum, rsverenter Mimftro raddens ilium , ut babe- nerationem fefibehdo Libros conftitui Unde confur
S k u s M ° rem, ^ 'Ni- git ratio meriti ad Deum, qui honorificat honorantes fe •
'ri funt n b h yr ’ P°?- qui Legem quoque Matris Ecclefim fponfa: lu * non
SciturinfuperdeChrlftianisah- dimitmnt, fed augcre, fed dilatare , fedelucidare
H i qwd ipfispareftdevotic.ad aliquem Librum COntendunt : quid fi forth dixerit jemulus advershd
fmn 1 ^ JeufradSaniftonimReliqUias, querii ut laudem Scriptoris noftri; curlaudetur illequi merce-
cori Vel Pe8als futim ponuht i of- narius eft, cuju* ad lucrum refpicit oculus? Accipiat
§ M m ^ t o g u n t : nec param credunt opitu- lucrum quod fuum eft 6cvadat. Refpondebimuspcf
m fe yerfant quod de Evangelio Matthai Evangelicam6cApoftolicam fententiam.quodiJ^»*