bur San&ionum fuarum contra tranfgreflbres adjicien-
tes. Et clarum eft, experientià docente, quod ubi Centura
hæc filentii fervatur arclius, ibi Religio viget lau-
dabiliùs ôc perfeétiùs.
Porrb quamquàm cuftodia oris cuique fit neceflâria
propter cavenda mala præta&a, fpecialiter tamen hæc
oportuna-eft Religiofis 6c Sacerdotibus Chrifti, quorum
ora non diabolicis joculationibus, fed divinisdie
no&uque laudibus reple’taeffe debent, maxime etiam
propter ilia tremenda lacrofenbta Corporis 6c Sangui- ^
nis Chrifti myfteria, quae ipforum ora quotidie quafi
tangere habent. Demum male loqui volens de alio,
debet primo confederate feipfum , fragilitatem fuam
& proprios defe&us, 6c quomodo indiget etiam mi-
fericordiâ Dei ipfe ne cadat, ficut ille cecidit de quo
loqui intendit, immb jam fimiliter 6c forte plus graviter
cecidiflet, nifi divina gratia fe præfervaflèt. N emo
quippe fan£tus aut innocens viribus fuis. Penfet
quoque, fi ipfe effet in ltatu aliorum , ut alii faciunt
faceret, 6c quandoque pejus. Ocçafione peccandi
namque, quæ valdè multiplex eft data , difficile eft
non peccare, immb fingulare Dei donum tunc pecca-
tum poffe vitare. Nam fi homo, qui non nifi fe 6c
linguam fuam regere habet, ita fiepius. deficit, occafio-
ne fê offerente, ut cadat tàm facile in peccatum de-
traclionis 6c cetera mala, nec potcft efi'e Dominus fiii-
ipfius : quid, rogo, hic æftimare piè debebit de ceteris, I
qui non folùm fe, fed 6c alios multos diverforum 6c
mirabilium morum habent regere ? Nonne , fi qua
vifeera pietatis6c fratemæ charitatis in eo fuerint, pro
his talibus , fi non omnia punctualiter ad reélum diri-
gun t, magis devote orabit, quàm detrablorie lacera-
bit? Regratiabitur itaque Deo, qui fe in tuto locavit,
6c compatietur fratribus ( quia omnes unum habemus
Patrem in ccelis ) tàm variis 6c multis periculis, etiam
non tan,turn pro fê, fed pro communi felute expofi-
ti s.
Denique timeat nihilominùs fibi ufurpare divinum Judicium
, cum non veretur judicare alienum fêrvum, qui
Domino fuoftat aut cad it : ftabit autem potius, quoniam po-
tens eft Dominusftabilire earn, Rom. xiv. 4. hoc enim ipfe
debet præfumi magis quàm quod condemnetur.. Talia
innumera funt in facris Scripturis. Et ex di&amine
etiam plura flint fimilia Juris tàm divini quàmhumani,
quibus homo fe juvarc contra tàm peftiferum vitium
linguæ poterit pariter 6c munire , quæ 6c diligenter
.debet advertere 6c in effeclum deducere, ne forte a-
liàs ffuftrà fit quicquid boni agit. Advertat. etiam,
quod licet totum penè humanum genus peccato linguæ
communiter periclitetur -, pauci tamen funt qui
débité inde conterantur, confiteantur 6c fatisfàciant >
immb reperiuntur nonnulli adeo mentis oculo cæci,
quod detra&iones , adulationes , calumnias, 6c ce-
teras mànifeftas oris damnandasnequitiasnonreputant
apud fe pro peccatisj qui fi forent de laïcorum numéro
literas ignorantium, viderenturutiqueexeufan-
di : nunc autem exeufationem nullam habent de peccato
, quia proh dolor ! 6c literati 6c Clerici, 6c
quandoque habitu Religiofi funt. Timere quoquede-
berent merito homines, ne fi abutantur linguæ fliæ
beneficio, ad Deum laudandum 6c propriam falutem
operandum fibi conceflb, in extrema fua neceffitate,
videlicet in horrendæ mortis hora, ufus debitus tam
nobilis doni jufto Dei judicio eis fubtrahatur, cumeo
per maxime indigebunt ad confitendum peccata fua, 6c
ad exponendum neceffitates fuas, 6c ad commendan-
dum animas Deo 6c fànétis fuis eorum amicis, 6cc.
Longiùs quàm intendebamus 6c forfen duriùs quam
debueramus, de vitio linguæ diflèruimus. Sed ne-
.mini difpliceat, nullus finiftrè dijudicet; pro communi
bono fabtum eft, coram Deo loquimur, nulli
.in çontemptum.
Q U Æ S T I OJ S E C U N DA.
QU æ r i t u r , fi quisfiétèconfiteatur, an iterùm
teneatur de omnibüs confiteri?
Refponfio, hîc præliipponenda eft una diftinbtio
magiftralis de fibtione : quia quædam fibtio eft perni-
ciosè mentiens j quædam dolose dimidiansj quædam
patenter inficiens j quædam infufficienter difeutiens.
\ Fibtio triplex prior impedit ne Confeffio vcl præten-
fa Abfolutiovaleat ipfi fie fingenti , quin oporteatvel
neceftàrium fit iterùm de omnihus fecramentaliter confiteri.
Quarta verb fibtio poteft inveniri, licet non
bona, non tamen ficut priores æqualiter mala , ubi
licèt Abfolutio non conférât gratiam , nec peccata
deleat, conferttamen,ceflànte fibtione, nec oporte-
bit de fie confeflïs iterùm confiteri. Conveniunt in
hoc fàtis Dobtores quia communiter dicunt, quod
unum peccatum mortale non deletur fine alio, ahàs
namque fêqueretur quod gratia ftaret fimul cum peccato
mortali. Mentiens autem in Confeffione perni-
ciosè, peccat mortaliter. Secùs autem eft de men-
dacio in Confeflione admiflo quod ex genere flio alias
efièt folùm veniale, ut videlicet mifeendo quamdam
levem circumftantiam fiilfàm, vel exeufationem frivo-
lam.
I Fibtio autem fêcunda , fcilicet dolosè dimidians,
dicitur, quæ tacet folùm ad celandum fiium peccatum
uni certo Sacerdoti 3 attamen proponit hoc alteri
confiteri, 6c hæc facit in fraudem integritatis ipfius
Confeffionis 3 videlicet ne vilis reputetur fi hoc peccatum
tali detegeret, cui jam forian alia plura 6c forte
gravia detexit, 6c refêrvans hoc cuidam alteri qui
propria nefeit, ut fallaciter reputetur apud humanum
judicium peccator parvus, qui coram Deo eft pecca-
tor magnus. Si autem hæc dimidiatio-fiat abfque do-
lo , utputà jufta ratione, cum videlicet confitens habet
aliquos cafus propter quos excommunicatus eft,
vel qui alias Superiori flint refêrvati, 6c ille Superior
verifimiliter non audire vult alia, nifi ea folaquæfuæ
autoritati refervata funt fpecialiter) vel .etiam dum
confitens quantùm in eo eft, paratus efièt omnia confiteri
uni Sacerdoti , 6c idem etiam paratus eft:
omnia audire , fed non eadem hora 3 aut etiam
dum confitens habet aliquod peccatum de quo præ-
fùmit probabiliter quod fi tali Sacerdoti confitere-
tur taie peccatum, ipfe forfitan inde feandalizaretur,
C fcilicet Sacerdos, vel in Fide vel in moribus, vel ideo
quia forfan tangit perfbnam Sacerdotis, prout cafus
poterit occurrere poffibilis, 6c confitens pro tune non
habet alium ad manum cui confiteatur integraliter ;
aut fi haberet, non tamen benè auderet, propter fii-
fpiciones finiftras cavendas, alium pro tali vice acce-
dere. Hujufmodi fibtio dimidians, quia non fit dolose,
immb nonnunquam religiose 6c prudenti difere-
tione, non reprobatur à Dobtoribus communiter. L icet
enim Confeflbr vices gérât Dei in audiendo Con-
feftiones : non tamen ob hoc eft Deus vel Angélus,
fed homo 3 unde, nimirùm ut homo poteft fcandali-
zari.
Fibtio tertia, quæ eft patenter infioiens, fit dum
confitens retinet adhuc propofitum abtualiter iterùm
peccandi, nec habet propofitum juxtaConfeflbrisvo-
luntatem injuftè ablata reftituendi 6c fâtisfàciendi aliis
prout foret fatisfàciendum, 6c hæc fibtio relabitur6c
; coincidit in duo membra fibtionis priora. Ratio,quia
vel hîc eft celatio peccatimortalis,fcilicet fi noncon-
fitetur hoc propofitum peccandi ) vel eftperniciofùm
mendacium,? fcilicet fi dicit fe poenitere 6c dolere pec-
caffe) cùm manifeftè oppofitum oftendant figna fua,
ex quo non vult fatisfàcere juxta Sacerdotis judicium :
6c fie fibtio hujufinodi quafi eadem eft cum prima vel
Jècunda.
. Fibtio quarta, quæ eft infufficienter difeutiens, po-
> ' tcft
teft contingere multipliciter. Primo : ignorândo fcilicet
fabtum, quia non fuit' fufficienter recogitatum. Q U Æ S T IO Q U A R T A.
Secundo: ignorândo fi fabtum,fit peccatum faltem mortale.
Tertio: ignorândo, quod fit peccatum mortale ( ~ ) U æ r i t u r de Altaribus frabtis , de cingulis
taliter 6c exprefse confitendum. Quarto : ignorando
fi difplicentia peccati principaliter fit in confitente non
ratione culpa?, fed ratione pudoris 6c poena?. Quin-
t o : ignorando fi motus in deteftationem peccati fit fa-
tis intenfus vel non. Sexto : ignorando fiponaturobex
Abfolutioni per propofitum non abftinendi a peccato,
aut propofitum abftinendi, fed debile.
His prasmiftis itaque praefuppofitis, dicendum eft ad '
qiueftionem, quod Confeffio non eft propter aliqiiam
iftarum fex fibtionum quartam fibtionem qua? infufficienter
difeutit refpicientium iteranda. Nec etiam eft
iteranda propter fibtionem fecundam pro ea parte, cum
additur, fi non dimidiat dolose, fed fub refpebtibus
dimidiat, ibidem fuperiusexpreffis. Alias verb 6c propter
primam, 6c propter fecundam, 6c propter terrain
fibtionem, eft de neceffitate falutis ut de omnibus
iterum facramentaliter confiteatur ipfe fic fibte
confeflus. Quod autem non fit iteranda Confeffio
proptei-fecundam fibtionem pro ea parte ,• ubi non dolose
’dimidiat, necnon propter quartam fibtionem cum
fuis fex fpeciebus, hujus ratio eft ifta, quiaipfa.Con-
feffio obtinet 6c habebit efficaciam, vel in Abfolutio-
ne Sacramentali, virtute Clavium Ecclefia?, vel poft-
modum ceflante fibtione hujufmodi, ficut fit etiam
quandoque in Baptifmo. Et ita concordat fatis fan-
btus Thomas cum ceteris Dobtoribus.
Sacerdotum non benedibtis , 6c de cafulis refar-
citis, 6c fic de fimilibus, utrum fit peccatum in 6c
cum talibus celebrare Miftam.
Refponfio fecundum Sententiam Beati Ambrofii ad
Auguftinum quod in omnibus talibus qua? funt Juris
pure pofitivi, poteft teneri confuetudo Patria? feu Pro-
vincia?aut Dioecefisin qua homo converfatur, quang
o Przelatus immediatus 6c alii, cum quorum feitu
probabiliter talia fiunt, tolerant hujufinodi. Eft enim
confuetudo circa talia pofitiva Juris, inter pres optima,
etiam quidquid in Conftitutionibus etiam redabtis in
Decretalibus vel Decretis, vel etiam Synodalibusaut
Jurifperitorum decifioiiibus inveniatur. Leges enim
inftituuntur cum promulgantur, 6c vigorem habent
dum moribus utentium approbantur : alioquin Con-
ftitutiones pofitivx non effent nifi in laqueum 6c of-
fenfiohes 6c fcandalum, nedum infipientium, fed 6c
fapientium. Advertendum tamen quod non facile eft
circa fingularia fern per decemere pro regula quafi ge-
nerali, qua? confuetudo debeat dici fufficienter com-
probata vel tolerata per Superiores, pra?fertim ubi
non habetur fufficiens feientia feu cognitio quid etiam
, fit de Jure pure pofitivo. Fiat pro hac refponfioiie to-
* turn illud quod dicunt Dobtores deobligationibus Re-
ligioforum in fuis votis 6c Regulis, quemadmodum de
hoc alibi latius trabtatum eft. Finis.
J O A N N I S G E R S O N I I
Doctoris & CMicellarii Parißenßs
Q U Æ S T I O N E S A L I Æ
• C U M
R E S PONS IONIBUS
E A R. U M
j id jMS. Cod. Vitl. ubi pars earum Gallice hdbetur: &
ad JSfavarricum unum integrum.
D
Q U A S S T I O T E R T I A .
QU^e r i t u r , fi habeaturfufpiciodeilloquicon-
fiteuir, quod non fufficienter difcuflerit confeien-
tiam fuam, an tails nihilominus debeat aut poffit ab-
folvi, ' nulla, inquifitione fabla unde fufpicio habetur?
’
Refpondetur fub diftinbtinne. Aut dhim Confei-
for non eft Curatus, ita quod Cura? officio minime
teneatur ilium audire. Si fic , tunc poteft qua?rere
dilationes , ut ambo interim melius deliberent, vel
ipfum fimpliciter remittere ad alium Confeflorem. Si
autem ConfeHor ipfe fit Curatus, 6c per confequens
debitor audiendi hujufmodi Confeffionem, tunc adhuc
eft diftingendum, fecundum qualitatem perfona-.
rum.. Nam fi confitens fit adultus 6c diferetus, poteft
fieri unum b duobus, fcilicet vel ut petaturabeo
fi velit moneri per inquifitiones de ftatu confcientia?
fuse libenter 6c fine fcandalo, 6c fi tunc appareat ex
refponfione fua quod non, fiat fecundum , dicendo
videlicet quod debet efle ccrtus Confeffionem fuam
vel Abfolutionem nil valere, fi fcienter aliquod peccatum
celaverit, neceftintentio abfolventis nifi fub hac
conditione tacita vel exprefla, fcilicet fi tu confiteris
6c aliquod peccatum tuum celaveris fcienter, ego non
abfblvo te. Et tutius eft ut ha?c conditio teneatur
mente tacite, quam exprimatur ore aperte in Abfo-
lutionis forma. Si verb periona confitens fitfimplex
6c humilis, ita quod fatis appareat velle libenter in-
formari fine aliqua turbatione 6c recalcitratione: tunc
omnino pium eft , falutare 6c meritorium ut Confeflbr
ipfe talem inftruat, folum ut hoc. fiat pedetentim,
prudenter 6c diicrcte, nec dure fed blande 6 cDg aucji0 cordifque lxtitia^ Deut. xxvm
dulciter. N ec advertatur etiam fi fcandalum aliquan- gaudium Domini fortitudo veftra. Ef? "
do fiima? propria: etiam exterius inde videatur oriri
poffe : non enim pofliimus, ‘immo nec debemus,
omnibus fcandalis vitandis occun'ere femper, prout
exempla fufficientia habemus in Salvatore noftro, cu-
jus quamvis perfebta funt opera, nihilominus tamen
Pharifei nonnunquam in eis fcandalizati funt.
To mi I I , pars u p
U b i t a t nuper aliquis, an delebfatiö cor-
dialis quærenda fit in fervitio Dei tam pra-
btico quam fpeculativo ? Videtur enim ta-
lis delebtatio efle fornicatio feu libido quædam fpifi-
tualis, quæ non Deum propter fe folum quærit zelo
amicitiæ pure gratuitæ, fed propter fe. Exemplum
de officiantibus Clericis alicui Ecclefiæ propter diftri-
butiones horarias feu quotidianas. Exemplum aliud
defponfà, quæ non diligeret fponfum propter aliud
nifi propter delebtationem ofeulorum cum fimilibus.
Sed videtur ad oppofitum. Primo illudPfàlmi : De-
leUarê in Domino & dabit tibi petitiones cordis tui. Pf.
XXXVI. 4. Rursùm illud Philolophi : Dele&atio confer-
vat openantem hominem in operations. Et iterum : Signum
acquißti habitus eft deleUatio in operatione. Cete-
rum Deus reddens caufam populo lffaëlitico male-
dibtionum fuarum dicit, quod non fervierit Deo in
Et alibi:
vin. 10. Cujus
fententiæ confirmator fuit Anto. di. Quod ZJnica
ratio cönvincendi inimicum , eft Utitiafpiritualis 3 6c hæc
fertur adeo in eo viguifle , üt ab ignorantibus eum
priùs in vultu cerneretur.
Refponfio, nihil eft homini tutum in hac vita, cum
nec ipfe vel virtutum (ficut dicitur in profe) tuta fit
viótoria. Itaque nihil eft quo non contingat abuti,
6c fi non formaliter, fed objeótaliter. Sunt hæc verba
Thcologicis nota. Perfeóto confiât, quod dclc-
G g z ólatio