Tra&atus Gerfonio afcriptus 776
77T cum bencvolcntia ad prudcntiores remitte. Isis quoque
feciirius aliquid fcriptum legere poteris, quam aliquid
de tuo in medium adducere. Item pro tollcndo ace-
diam , 6c evagationem mentis , 6c fublevando faiti-
dium, compara tibi mutuö, vel aliundè Libros San-
ótorum morales , m quibus crcbro ftudeas : hoc mödo
non eris folus, dum cum mortuis, aut abfentibus fi-
ne pcriculo confabulaberis , rreelleeggeennss lluuaa ffeerriippttaa, ui
funt Moralia Gregorii, Codices Regularium Inftitu WÊM
tionura beati Benedidti, Auguftini, Caffiani, 6c alio~A très, cum dicit: Inuntm^ eftis congreg.
rum: Sermones infuper Bernardi fiperCantka, 6cfi- habitetis in domo & ß t vobis cor
milia San&orum Opulcuk. Item, habeas omni tempore
raveritis, tantö vos amplius proficere nolcatis, ut in
omnibus quibus utitur tranfitoria necelfitas, lupcrcmi-
neat, ' & permaneat Charitas. Quoniain innocent es
(dicit Pater Auguftinus) non eftis, f i tacendo fratrem
perire finitis 3 fraternum emin vttlnus cruueiiter dijfimu-
latur , nec fine a^ftma periculo mifiricorditer indicatur.
Proprium liquidem habere prohibet Auguftinus alum-
nis liiis in Regulas exordio, quo magis charitatem,
6c pacem oftenderet finem ellc Religionis inter Fra-
iufpe&as quafeumque vifioncs infolitas, diurnas,
vel noéturnas, 6c illas imputa vel læfioni capitis, vel
certè demeritis, 6c peccatis tuis. Similiter dicimusdc
fpiritualibus fentimentis, 6c dulcedinibus, nifi dare fen-
tiantur ad humiliationem, 6c contemptum tuæ vilita-
tis inducere. Nam impofliblle eft hominera fibi plaT
centem in talibus Deo placer^ peifedè. T une quip-
pe dimifib Dço fponfo animas, ipfe cum fuisdeleéta-
tionibus fornicatur. Item nunquam deinceps aftrinxe-
ris te voto aliquo novo fine Superioris tui licentiafpe-
ciali, neque etiam abfque eadem licenda per quorum-
cumque aliorum cönfilium, niodum tuum vivendi in
hac reclufione tibi præftitum, tranfgreflùs fueris, maxime
aperiendo cellam raam cuiquam, nifi cafusnecelfi-
tatis, qui Legem non habet, cmcrgerct. Memento,
te die beftiani , feram , 6c indomitam, quas tali reclufione
indigeas , quem carcerem fi fpontè cuiquam w que particulare proprium
aperueris , tibi facis viam ad tü i, 6c aliorum perrii- ne ^opponuntur
cicm. Erit tarnen clavis talker collocata, quod fads
in promptu poffit haberi propter cafus tuæ needfitatis
poflibiles evenire.
ut unanimes
* anima una in
Domino.
Sequitur : Dt non dicatis aliquid proprium : gravius
autem peccatum eft facere, quàm dicere, ciimexte-
rius opus malitiamfupejaddatinteriori, utfurari, oc-
cidere 6c mcechari, gravius quàm dicere , aut pro-
ponere in mente : ergo fi prohibet exprefsè verbum
proprietatis, à fortiori 6c fadtum. Nam didumne-
quitiam non habet aut bonitatem, nifi fit fignum rei
cujus eft di&um -, ergo fi prohibet dicere quiequam
proprium, magis prohibet habere illud.
Secundo : mox fequitur in textu Regulas, quàm vo-
viftis. Et fint nobis omnia communia. Omne autem ,
fecundùm Logicos eft univerfale fignum quod'diftri-
buit pro univerfis rebus generaliter .quæ fub poflèf-
fione cadunt, cujufcunquenaturæ fint, five fint loca-
lia, five pecunia, vel aliud. Ergo falfificatur univer-
falis ifta Regula in voti veftri periculum perquodcun-
quia proprium 6c commu-
Terdö : confequenter in text u Regulas fubjungitur.
Et difiribuatur unicuique veslrum a propofito veftro vi-
Eius & tegumentum , non aqualiter omnibus , cjuia non
aqualiter valetis omnes , fed ficut cuique opus fuerit.
Non dicit, viginti libras aut feuta , fed tegumentum
paratum, quod longe paucioris eft occupamenti quàm
pretium ejus 3 nec conformius vitas Äpoftolorum,
a qua Regularis vita originem cepit. Nam fequitur in
Regulas textu. Sic enim legitur in AElibus Apoftofa-
rum, quod er ant illis omnia communia ,& dislnbuébatur
unicuicjue prout cuicjue opus erat. A d . IV. 32. 3 f • Non
autem diuribuebatur Apoftolis , 6c eorum fequacibus
pecunia, fedvidus6c veftitus, ergo propofitumcon-
firmatur : nam pecuniale veftiarium æqualitatem quam
intendit Auguftinus corrumpit. P a tet, fi contingat
fenem fratrem 6c debilem, cui opus eft ampliiis vefti-
C menti quàm fàno, prodigum fore lui veftiarii, 6c li-
beraliter lùprà modum in comdîàtionibus exponere,
quod in tegumento convertendum eft -, talis fenex
infirmus male veftietur 6c juvenis fords npn pro-
digus mcliiis ipfo induetur contrà intentionem Augu-
ftini.
Quarto : arguitur per topicam regulam : Si quod
minus videtur inelfe ineft, 6c illud quod magis. Proprium
ergo habere tolerabilius efiet in novitiis Ordi-
nis , quàm fenioribus , propter imperfedionem eorum
j led illis prohibet Regula quiequam retinere de
læculo dicens : ,, Qui aliquid habent in fæculo, quando
„ ingrelfi lunt Monallerium, libentcr illud velint elle
,, commune -, qui non habent, nonquasrent in Mona-
„ fterio.,, Ergo fi quod de fæculo affertur in Monafte-
rio,elfe commune oportet -, à fortiori illud, quod de Mo-
nafterioeft, fimiliter 6c redditibus communibus. De-
mùm fi in commune reponcre habent, 6c proprium
vitare noviter ingrelfi, à fortiori etiam leniores illis,
quorum dicitur elle ftatus 3 6c vita perfedior. Et in
T R A C T A T U S
C O N T R A
PROP R IETARIO S
R E G U L A
S.AUGUSTINI:
£ ) u i a f e r i b i t u r C a n c e l l a r i o P a r i j i e n f i y q u t t t n v i s
f u u s n o n e j f e v e r i f im i l i u s f i t , q u i a n e q u e i n
f i i l o n e q u e i n d o f f r i n a f e r t p t i s f i u i s p r o r s i t s c o n c
o r d a t .
P A R S P R I M A.
ZE l u s domus tuas Auguftine Pater amicorum,
falus, oblequium, debitum finceraque diledio,
advqrsus proprietaries Regulas tuas profcflb-
res 6c proprietatis defenfores amicitia jundos, fua-
det fraternus amor tricufpide ferrum jacere , non ut
lasdat, fed luadeat tutiorem viam veritatis. Impug-
nabitur’ ergo proprietas primo loco , per iplam Regulam
Auguftini folito voto promiflam. Secundo, per
autoritatem Scripture lacr^ 6c Canonum. Tertio, dif-
lolvendo pro viribus illorum rationes, quatenus vepribus
proprietatis exculfis radicitus -, vos amici, quort^ oc- _ : . ..... . . * .... .
cafione h x c trado , juxta vocationem veftram , 6c j ) fignum hujus eis reverentia exhibetur a minoribus Qr-
Regulam, ficut in unum eftis c'ongregati, unanimes habitetis
in domo Dei, & fit vobis' cor unum & anima una,.
& omnia communia, nec pnt fchijmata inttr vos , quæ
propter meum , 6c tuum oriuntur. Charitas enim
(dicit Régula veftra) non cjmrit qua fua funt, fed communia
propriis anteponit, non propria communibus. .Et
quanto ampliîis rem communem, quàm propriam cudinis.
Retinere ergo non licet proprium his qui
habuerunt in fæculo j neque non habentibus in fæculo
, in Monafterio quærere permittit Auguftinus.
Ergo omnibus jubet proprium non habere, quia omnes,
qui ingrelfi lunt, aut habuerunt, aut non. Si
primum, relinquendum eft j fi fecundum, non eft quæ-
rendum: ergo nullo modo retinendum, quatenus hac
arte
777 Contràÿroprktarim Regut ce T )iv i Auguftini. 778
mata facit, unanimkatiadverfatur&paci, quibus opus ^expofittone hujus pajfus : Et qui aliquid ha be bam in facu-
-woiC.......j u - fa, libemer illud'velim effe commune. Duo enim funt,
qua relinqui oportet propter Deum , facultas fcilicet pof-
(rdendi, & voluntas habendi, iuxta Domini fcntfinnom
arte 6c modeftia divites humilientur-, 6c paüperes non
inllentur.
Qiiinto: edocet Auguftinus quantum fibi cordi fuerit
commune charitatis inter fratres , 6c abominabile
proprium diftèntionis 6c brigæ fomes 5 quia de hoc primo
loco tradare incipit in Régula , ü'fque ad locum
deOratione: non nefeius, quomodo prôprietas fehifcft
orantibus, telle Hugone inexpofiuone Regs*U. Nt
prodesl, inquit, una domus f i fepar at diver fa voluntas,
quóniam fange major unit as animi quam looi5 habitus &
conviElus cordis quàm corporis. Charitas àutem eft,
quàs habitare facit unanimes in domo, 6c pacem veram
tribuit. Orationem quoque exaudibilem facit, nec
quæ fua fiant quærit, fed quæ Jeiu Çhrifti. Hmc ètiam
Fratres monet ibidem, ne fapientes fint in ocüiis fuis,
opiniönis propriæ defenlbres , aut concordiæ turba-
tores. Si ergb concordiæ adverlàtur propria voluntas,
ergo etiam propria cilla , aut burfa non convenir
communi charitati, quia ilia communia propriis
anteponit.
Sexto: ubi de Oratione, jejunio, 6c ledurapran-
dii mentionem facit Auguftinus in Régula , confequenter
de cibo infirmorum fpçcialiori loquens quàm
lànorum, inquit, Etfe eis qui ex moribus délie atioribus
venerint ad Aîonafterium , aliquid veftimentorm
aliS ' m m sm m
eontrariatur Regulas dice'nti ; quod non aqudliter eft
omnibus tribuendum , quia non aqua liter valent omnes.
Pluribus enim indiget ager quam funks , & fe nex
q'udm juvenis. Ita enim fervanda eft rtaniras ne-
celfitas ut non intereat corpus, fed ferviat, 6c non
fuperbiat.
Undecimo: per eundem venerabilem Hugoncm in
Luc ’xiv .33. Nifiquis non renunciavcrit omnibus quæ
polfidet, non potell meus elfe Difcipulus. Non enim
fiefficit exteriorem relinquere Jubftantiam, nifi intériorem
refeindamus epneupifeentiam 3 alias efiet renunci 'atio yo-
calis tantum & hjpocrifis 3 difitmuldtio faEla coram ho-
minibus , non c'oràm Deo , qui novit abfcondi'tà cordisI
Duodecimo : Hugo exponendo hunc paflum, una-
nimiter vivtte, fie inquit: Paupertas &humilit as générant
charitatem in tér Fratres. Charitas Verb nutrit &
fovet Unanimitatem concordem & pacem. Ergb per locum
ab oppofitis polîèlfio 6c füperbia difcordlâm 6c
jurgium, ut cum unus eft altero-ditior, confequenter
fuperbior 6c inféftior. Delpeólores enim lunt 6c in-
- j - r- ■ r ’ juriatores divites, ut dick Ariftoteies iv. Ethicorum,
datur quod non forttoribus, &c. Fruftrâg 6c fe dignificantes fuper alios , quo deperit confcftim
nempe dari diceret, nifi hos nihil habere, undè hæc
compaiantur intenderet.
Septimo: idem facit fed implicite, cùm prohibet,
non figi oculos in vila muliere : Nec dicatis, inquit,
vos animas habere pudicos 3 f i oculos habetis impudicos.
Ergo etim pari voto promittitur paupertas, ficut ca-
ftitas 3' abjicienda eft à manu omnis proprietaria poflef-
fio , ficut ab oculo omnis feminæ dileélio carnalis 5
fraternitatis unitas, 6cper confequens charitas, devo-
tio 6c Religio.
Decimo-tertib : inter occafiones alias prop'rietàtém
inducentes, potilfimum arbitror, fuifte humanumtimo-
rem deficiendi in ncceflariis tempore æ'gritudini's 6c fe-
neclutis, quoniam tunc opus éft multb pluribus quàm
cùm valemus. Nunquid autëm tanta fbrfitan prbvi-
, fio foret in Régula circa infifmbs6cdébiles, nifihanc
quia ocUlus 6c manus in illis fe habent confbrmiter , lollicitudmem a cordibus Fratrum intenderet Augufti'
& utrumque cfl: lcvciti ad vomitum ; h!c in.vifibi* nus evellerc? Undê lanos. De in oM ê feWM-'KHWi,
libus carnis, illic in opibus fæculi coram jullo Judice.
E t fequitur in Regula. Hoc, inquit, quod dixi de
Oculo non figendo, etiam in ceteris prohibendis obfervetnr
cum dileElione hominum , & odio vitiorum. ConviSfats
autem f i recufaverit ferré vindiüam , privetur à confir-
tio Fratrum. Confirmatur, quia plus ell rem illicf-
tam tangere, quàm videre tantum, 6c adhucarhpliùs
polfidere , 6c ad nutum habere voluntatis quàm tanühdë
fanos, ne molèftc fèraht làütiùs
ægros pafei, oïléndit feliciorci elfe, dicens : Melius eft
minus ègërè, quàm 'plus babe rè.
©ecimo-quarto : proprium Réligibfbrum Rêgula-
rium impugnatur per illud Aùguftini in Régula : Qui-
cunque in tantum malum pro greffas fuerit, ut occulte ab
aliquo lifteras aut mtïnus accipiat] f i hoc ùltrb offert, pàr-
catur illi & ôrêtur pro eo : f i àutem deprehenditur, aut
convincitur, graviuseinendeiur. Ubi Hugo, Aliquiêl
gere aut veile. Ergo fi in voto caftit^tis prohibetur^, occult are, inquit, eft ordinem infr ingéré , & fanttum
oculus figi in feminam 3 quare non in voto pauper-1
taris prohibetur etiam prepria polîèlfio ? .N on enim minus
leandalizat apoftafia feu tergiverlâtio fccundi,
quàm primi in confpeblu hominum.
Oélavo : non aliter làpit vénerabilis Hugo in expo-
fitione. Et non dicatis aliquid proprium. No$ diet-
mus, inquit, quiequam meum aut tuum , fed noftrum,
ut dicatur cappa hoftra, veftis noftra ^ graphrium noftrUm\
fie domus, Ecclefia & clauftrum , Omnia inco
benda funt, Carnales funt Fratres qui communia divi-
aunt 3 fpiriluales qui divifim in communi réponunt. Ergo
f i volumns h er edit at e poffidere Dominum, nihil habea-
mrts, au , prater ipfum. Quoniam f i am-um, argentum,
vel quid a hud, cumChnfto quaritur (dicit Hieronymus)
cumiftis, dr fimilibus propriis pars fieri dedignatur Deus.
Apoftoli imitemur fententiam: Habentes alimenta, &
quibus tegamur ,6cc. i. Tim. vi. 8. Quippe tribus L e vi
non habuit partem in terra.
Nono : in expofidone Régulas. Et dfiribuc.
’propofitumpaupèrtatis. Qui abfeondit, ihquam, mor-
taliter peccàt vellit alter Giezifaflus facrileguS. Nobis
, ait, cùnvenii bene viverè, d? bötitim exempikm dare,
& mal am tollere fujpicionem. Non eft malum, quia
munus, cùni ut fie ex ambré procedit -, neque quia
cultellus aut hqjiifinbdi : ergb quia proprium. Con-
fequentia probàtiir ; qüia ei qui non fecilfet votuni
paupertatis (ut putä feculari ) non efiet peccatum acci-
uni ha- • pere 6c fervare, ficut Regulari. N ifi ergo pernitiofum
' eflet propnum fiiluti, non vocaret illud Auguftinus
grande malum, graviterque puniendum , etiam fi ex
dono vel miniere procedat de propriis bonis fæculi :
quanto mâgis ergo j fi ex impia voluntate fervetür de
bonis communibus.
Dicimo-quirito : impugnatur proprietas per Regulam
beati Auguftini übi dicit: feftes veftrasfubunöcu-
flode habe a us, vèl pluribus, ne à tinea ladantur. Cufto-
dirt jubet veftes, dicit Hugo ibidem, propter duo. Pri-
D m , ne pér incuriam k tinea ladantur : Secundo, ne Fràettique
prout opus fuerit. Dominüs ordinavit Ecclefiam, ter quifnaM ill am quam habet veftem propriam credat
ut plerique fpiritualibus , ceteri autem temporalibus f i in proprio loco fervaretur, puta in camera vel in cilia
vacarent. lJræpofitorum Officia liant fubditis cor- ejus. Ad extermihündam enim omnem proprietatem
pqralia miniftrare. Subditorum vero, fpiritualibus in- confequenter dicit Auguftinus in Regula: Non ad vos
•, orationibus videlicet contemplationi, 6c le- pertinent, qubd vöbis indumentum pro temporum con-
. Ergo confunditur Religio, cumquifquepro- gruentiaproferatur, utrum illud, quod depofuèràt an
vifor cfficitur needfitatis, 6c communis Magiftcr ve- aliud recipiat, dum tarnen unicuique, prout opus eft non
lliarii tollitur. \ negetur. Neque conqueratur, deter ids f i àccèpifie quàm
Decimo: quia veftiarium’ æqualiter diftributum po fierat 3 fid magisprobate, inquit, quantum vobis de-
• C c c 3 fit
filler
blion