o 11 Petrï dc oAÏÏuico
vidcretur cxpcdicrts d e c lam c , quèd non effent Pra*
ccpta j led Concftia.
Et fnniliter de obfcmntiajcjunii Quadr.igcfima-
lis , quantum ad aliquas pcrlbiuis, & quoad aliquas
drcumlhmtias, clfct moderatio adhibenda.
Item, quia Pndatis dc divino eultu l'peciali« cura
cfle debet, circa huiufmodi rctbrmationctn , qu;u
neceflaria eft, providendum cilct, ut in divino Scr-
vltio non tam onerola prolixitos , quam devota 6c
i brevitas (ervaretur. uucgra Ut in Ecclefiis non tam
I imaginum & picpl
Ut non tot nova F'
Li*um varieras multiplica-
lblcnnifcurentur. Ut t
Sanéti canonizarcntur. Uc,prieterquam diebus Do-
mioicis, 6c in majoribus bellis ab Ecclclia inllitutis,
liccret openiri poll auditum Officium: cum, quia in
1'ellis tic pc magis multiplicantur pcccata, in taber-
nis, in chords, 6c aliis lalciviis, quas docct otioii-
ras$ turn, quia dies opcrabilcs vix lufficiuntpaupe-
ribus ad vine neceilaria procuranda.
Ut in hujulmodi Feltis lcriptuitc apocrypha:, aut
hymni novi, vel orationes, leu alia, voluntariie no-
vitates non legerentur, omiilis antiquis , 6c auten-
ticis, 6c jam in Eccldia conluctis.
Et ut generaliter omnis novitas 6c varietas,ac ufuum
diverlitas in Horis ac aliis divinis Servitiis, quantum
fieri pollet, vitaretur, juxta Decretum Toletani Con-
cilii xii. de quo xu. difi. c. xm. Et multa alia utilia
client per Pvxlatorum diligentiam providenda, qua;
per fingula difcutere longum efi'ct.
C A P . I V .
De Reformatione flatus Religioforum, ac
Momchorum & Moniaïium.
r x Uarta confideratio erit de Kis quæ reformanda
v^ e ilèn t circa ftatum Religioforum.
Et primo videturqubd tanta Religioforum nume-
rofitas 6c varietas non expédiât, quæ inducitad va-
rietatem morum , 6c quandoque ad contrarietatem
9 1 2
fillantj providendum diet , ut nc ipri,etiam occa-
fionc ftudiiClnuilia relinqucrcnt: vel 1’altem modc-
randum, quod folfim ratione iludii Thcologia: j cbm
nimis multi foculares hodic lludeant in Litium Fa-
cukute, ipfa quoque Thcologia in llatu fecularium
pttucos lvabcat Icdlatores, propter abufum Roman»
C u r i» i quae Thcolögos contcmpfit, 6cinomniEd-
clcnullico gradu lucrativarum feientiarum lludiofos
pnvpofuit. Cum tarnen primitivi Theologi Ecclc-
liam adificavcrint, quam aliqui baratratorcs deftru-
xcrunt, 6c nunc earn quafi ad extremam ruinamde-
irt wv ducere videnturj adco ut jam horrendum quorumentur.
Ut non tot novi™ dam proverbium f it : Ad hunc (latum venijje Ecclefiam9
~ ut Honßt digit a regi, niß per reprobos.
Item, nunc muxime opus eilet, ad obviandum in-
fultibus infidelium , ut reformarentur Rcligioncs
Militates, 6c ad lervandum Fidcm, mores, Hd Pa-
trum Regulas, 6c ad priores lnftitutiones cogeren-
tur. .
Item, circa Clauftra Monialium, qux jam proh
dolor! ultra quam dicere audeam, dehoneftata hint*
diet corredlio adhibenda. Et inter alias provifio-
nes, hoc videretur expediens, ut nulla Religio mu*
lierum fuilineretur, nifi tales haberent reditus, unde
poffent fufficienter lullentari in fuis domibus reduc
e , fine mendicitate 6cdifcurfu.
Et ut de eorum Ecclefiis, feu quorumeunque a-
liorum Religioforum Monalleriis, vel Prioratibus,
vel Domibus , vel fpiritualiter in moribus deftru-
Bdfcis, vel in rebus tcmporaliter dcfolatis, fieret ap-
plicatio ad alia Clauftra, in quibus Religio ferva-
retur : ut per talem Religiofarum Domorum unio-
nem fuperflua numerofitas Religionum reftringerc*
tur, 6c refidua paucitas bonorum 6c devotorum com-
modiüs fuftentaretur.
Item, in Monalleriis effet inviolabiliter obforvan*
dum, ut nullus nifi infirmus, aut debilis , aut hof-
pes, comedcrct extra Refedlorium : quia experien-
tia docet, quod ubi hoc fervaretur, alia: Rcligionis
oblervantise tenerentur facilius.
Item, pro ferenandis confcientiis devotorum R eligioforum
, fummopere cavendum eft cis, ne a Prin-
6c repugnantiam obfervationum , 6c fæpe ad fingu- q cipibus aut aliis, reditus fuos,aut aliaadipforum fu-
' ■ ~ ’ ’ " . » ftentationem pertinentia, procurent ex injuftis exaélionibus,
aut quomodolibet illicite acquifitis. N e
ctiam Jura Prælatorum, Ecclefiarum, 6c Sacerdo-
tum Parochialium indebitè occupent, five indecimis,
five in aliis proventibus Ecclefiafticis. N e etiam in
præjudicium Ordinariorum ab eorum fub je£liope, Juri
divino confona , 6c in Chalcedonenfi Concilio
fanftorum Patrum Decreto firmata , ut patet x v i.
quafi. i. cap. xn. per importunam humanorum Pri-
vilegiorum impetrationem, 6c violentam exeraptio-
nem, damnabiliter fe fubducant. Nam fecundùm
aliquos, non eft mediocriter dubitandum , an tales
fint in ftatu lalvandorum , ut patet ex deduétio-
ne Cantoris Parifienfis in verbo abbreviate. Capitule)
xxxvii.
Item, in quibufdam Religionibus devotis, quæ
Regulæ beati Benedibti rigorem fuperaddunt in pro-
lixitate vigiliarum 6c oratfonum, cc aulleritate jeju-
niorum 6c abftinentiarum, 6c aliis variis obfervan-
^ t iis , videretur providendum de difereta moderatio-
n e, 8c maximè circa infirmos, ut lalva Chrifti L ege
, nihil eis quod difereti Medici confuluerint nega-
retur, five in efu carnium , five in aliis quibufeunlaritatem
6c ad fuperbiam 6c vanam extollentiam u-
nius ilatus fuper alium.
Et maxime videtur neceflarium , ut diminueren-
tur Religiones Ordinum Mendicantium : quia tot
hint 6c in numero Conventuum, 6c in numero fuppo-
fitorum , ut eorum ftatus fit onerofus hominiBus,
damnot'us Leproforiis 6c Hofpitalibus, ac aliis verè
pauperibus 6c miferabilibus indigentibus, quibus convenir
ju s , 6c verus titulus mendicandi : ipfis quoque
Curatis Parochialibus. Et fi bene confideretur, etiam
præjudicialis omnibus Ecclefiæ ftatibus , 6c fpecia-
liter hujufmodi Religiofis intolerabilis, 6c eorum Re-
ligiolæ profelfioni contrarius , 6c maximè in multi-
plicatione Magillrorum Bullatorum , 6c fæpe indi-
gnorum, ipfis Religionibus oneroforum. De qua
materia, 6c eorum variis exceffibus pauca loquor :
quia hint plures Doctores, qui de hocabundè lcrip-
ferunr.
Item, providendum effet fuper correôtione Quæ-
ftuariorum Prædicantium , five Religioforum lècu-
larium. Quoniam fuis mendaciis maculant Eccle-
fiam, 6c earn irrifibilem reddunt, 6c Officium præ-
dicationis maximè, honorandum jam contemtibile ef-
ficiunt. Unde Prædicatio , quæ propter fui re-
verentiam ad Prælatos pertinet, non elîet tôt 6c talions
vilibus Quæftuariis 6c Mendicantibus permit-
tenda.
Item, cùm in Chalcedonenfi Concilio ftatutum fit,
ut habetur xvi.q. 1. xn. ut Adonachi tantummodèo intent)
fint jejumis ó] orationibus, in locis ubi renuncia-
verunt feculo rémanentes, nec Ecclefiafticis, nec fc*
cularibus negotiis, propria Monaileria deièrendo in»
que commoditatibus, Humana: fragilitati 6c natura-
li indigentia: opportunis. Alioquin non dixiffet Chri-
ftus: Non efi,opus fanisMedico: Matth. ix. I2.fi noil
conceffifi'et opus effe infirmis Medicorum confilio.
C A P . V .
9 !3 De Refomatwne, in Concilio Confiantlenfi. 9 \ 4
C A P. V.
De 'Reformatme inferiorum Ecclefiafti-
corum. De eorum fäentia Q? moribus.
De gradibus ^Icademkis. Deque Ec-
clef/luarum Bibliothecis.
I Ei
•cformand:
irum 6c Ec
Uinta confideratio crit de
circa llatum inferioru
cleliafticorum virorum.
Et primo, gencraliter eft providendum, ut in Ecclefiafticis
Bencficiis, juxta eorum cminentias, ponan-
tur perfonæ bène meritæ : ut non præfcrantur fatui
6c ignari, fcicntificis 6c fapientibus j nee juvenes
fembusj nec illis de una patria, quorum vita 6c con-
verfatio nota eft 6c probata, aliqui extranei 8c alie-
ni in moribus, linguis, 6cconfuetudinibus: neepo-
tentes aut nobiles pucri, Clcricis probatis 6c famofis
doèlrina atque moribus > nec Advocati, aut intend
Icientiis lucrativis, vel Curiales, aut Domi norum tern -
poralium fervitorcs, facræ Scripturæ doèloribus. Si-
cut , à multis jam retroaèlis temporibus, Romana Cu-
ria facere confuevit.
Et ideo etit expediens, ut Ordinarii, qui
locis habere pofiunt 6c debent benèmeritarum noti-
riam perfonarum , juxta earum mérita Bénéficia conférant.
Vel faltcm ut eorum coliatio , non omni-
no tollatur , ita tamen quod , ut obvietur eorum
abufibns, potcilas ordinaria limitemr. Verbi gratia,
ut non poll in t dignitates 6c Bénéficia majora confer-
r e , nifi Do£toribus inTheologia, vel in jure, quan-
docunque in fuis, vel propinquis Dicecefibus erunt a-
liqui hujufmodi : ut non poffint etiam nifi Graduatis
vel nobilibus, vel alias benè meritis conferre Curas,
Perfonatus, vel alia Bénéficia centum librarum, vel ultra
in portatis.
Et ita de multis fimilibus provifionibus. Per quas
6c digni promoverentur, 6c multi nobiles 6c inge-
niofi ad ftudium literarum provocarentur , 6c Uni-
verfitates Scudiorum florerent, 6c quod valde optan-
dum eft,importunæ 6cviolentæ preces Dominorum
temporalium pro indignis ceflarent. Quæ hodie C
quàm perieulosè fiant, docet experientia.
Hæc autem, quæ de Graduatis diéta hint, per mo-
dum exempli ponuntur , quæ etiam moderari pof-
funt, 6c alia addi, ad provifionem aliorum fufficien-
tium, licet non Graduatorum.
Item, providendum effet, ut Univerhtates Studio-
rum reformarentur, 6c per Prælatos fcientificos vi-
fitarentur : ut gradus dillrdbuerentur dignis, finefa-
vore, aut acceptione perfonarum, 6c cum rigore exa-
minis in feientia 6c moribus :ut doétrinæ utiles, re-
fecatis fuperfluis aut minus utilibus, legerentur 5 ut
inftitutores Rhetoricæ, & linguarum Græcæ 6c La-
tinæ, quarum ignorantiamultipliciter Ecclefiæ dam-
nofii eft, haberentui'} 6c ut aliis lludiofis actibus,
Reipüblicæ tàm fpirituali quàm temporali utilibus,
juvennm ingenia exercerentur.
Item, adhibenda efi'et corre&io circa mores Ecfexto,
ÔC 1
ma tertio, difi in U. quafi per to turn : idco providendum
crit, ut débita Officia excrccant*, vcJ cum fint
V\cclcfiæ oncrofi , pcnitüs extirpentur, ficut fupra
dc Chorcpifoopis diétum eft.
Item quia dicit Hieronymus : Panel Sacerdoiet,
multi Saccrdoles : pauci meriio, multi numero: \ dco contra
banc (candalofiim multitudinem eftct furnrnopere
obviandum, per hoc , quod non promoverentur
A nifi digni 6c bene morigerati, habentesfeientiam li-
gandi 6c (blvcndi, £c intclligentiam divini fervitii.
item, ad obviandum ignorantiæ Saccrdotum jam
promotorum, in Ecclefiis Cathcdralibus 6c notabi-
libus collcgiatis, effent feribendi aliqui breves Tra-
èlatus, 6c ctiam in Synod is publicandi, tarn in L a tino
quàm in Vulgari, fuper inftructionc ncceftaria
de virtutibus 6c vitiis, dc Articuli-s Fidei, de Sacra-
mentis, demodo Confcffionis 6c hujufmodi.
Similiter in hujufmodi Ecclefiis deberet efie ali-
quis Lector T h eo lo g ix, qui lcgcret fccundum 6c ter-
tium 6c quartum Scntcntiarum, v e l, rccipicndo u-
ti]iores matcrias dièlorum Librorum, cas lub brevi-
tatc applicarct ad expofitionern 6c intelligentiam E -
piftolarum 6c Evangeliorum , quæ in Ecclefia per
anni circulum recitantur.
Similiterj in diâris Ecclefiis, & maxime in Metro-
fuis^ pohtanis, deberenteffe notabilcs Librariæ Theolo-
g iæ , 6c Juris Canonici , ac Librorum moralium,
6c maximè, utmagnus Liber Conciiiorum Genera-
hum, qui jam rarus e ft , licet fit perutilis 6c neceff
farius , à Metropolitans in magnis Ecclefiis procu-
raretur.
Item, quia correèlio fubditorum fæpe per appclla-
tioncs impeditur, 6c datur peccandi audacia j etiam
circa eas adhibenda moderatio , ne in earum nimis
facili receptione & admiftione, inferiores Prælati a
Metropolitanis, vel Romana Curia ia ordinaria exe-
cutionejuftitiæ gravarentur: ficut jam dudum bea-
tus Bernardus conquerebatur, in Libro. De confident-
tioney ad Eugenium Papam. Qui Liber in hoc 6c aliis
multis pro reformatione Ecclefiæ non mediecriter
utilis, ficut 6c plures ejus Libri ôc Epiftolæ.
C A P . V I .
De Reformatione LaïcGïum chriflianorum.
De ‘Pnncipmi in Eccleftam reforman-
dam ftudio atque obhgatione.
C Esta & ultima conGderatio erit de refonnandia
^ circa ftatum laïcorum Chriftianorum , 6c maximè
Principum , à quorum moribus aependet mori-
geratio populorum. Quia, ut dicit Poe ta.
Regis ad exemplum tetus componitur Orbis.
E t iterum,
Mobile mutatssr femper cum Principe zulgxs.
E t ideo provideant Principes Chriiriani, ut titulum
fuæ Chriftianitatis, quem verbo confitentur, opéré
non negent, contra Chrifti dcânnam, 6c per vias
ei contrarias, in conipeètu fui popuii corruptis moribus
incedentes, luis malts exemplis mores fubdicîefiafticorum,
qui jam nimis proh dolor! funt cor- torum corrumpant.
rupti , ira, gu la , luxuria, pompa, prddigalitate, ^ Item, ut liberos fuos in bonis operibus ac mt
otio , 6c aliis vitiorum generibus : quod cedit in bus, 6c in litterarum icientiis informari feciant.
grave laicorum feandalum. Et maxime obviandum
eilet illi fcandalofifiim« confuetudini, feu potiüs cor-
ruptelte, quä plures hodie non verentur tenere publice
concubinas. Et quia adversüs eos pceiias Juris,
Sufpenfionis, Excommunicationis, Irregularita-
tis non proficiunt, contra tales in hac, vel aliis in-
honellatibus publicis incorrigibiles , haberet locum
poena depofitionis ab Officio 6c Beneficio.
Item,’ quia Archidiaconi ab Ecclefia inllituti ut fer-
viant Epiicopis , ut habetur originaliter, %Atluumy
c,Appendix ad Tom. //•
Item, ut non lolum a ie , led a luis
6c domellicis , fuperfluam 6c fuperbam vanitatem,
avaritiam, 6c tyrannidem abjiciant.
Item, ut populum ipfis fubjeétum bonis moribus
ædificare lludeant, eos à luxuria , avaritia, o tio,
6c à cundtis vitiis Reipüblicæ coni pari is retrahanc,
6c fpecialiter à Dei 6c Sanctorum blafphemia, quæ
fæpe in jura mentis 6c perjuriis committitur , ar-
ceant.
Item, utmalas conluetudines, Juri divino 6cnu-
M mm mano