Joannü Gerfinii $ 2 0
f M
gloria, qui font extra ftatummerendi, 6cfatisPacién-
di; Sed meritoria adtio patiner ad folos viàtores.
Recompenfatio fimiliter fatisfàdtoria fpedtat ad eôs
tara pro vivis, quàm pro mortuis qui participes ef-
fe polîlint. Expedit demum, ut omnis oratio noftra
Ëcclefiæ communion! fe conjungat.
Çonjîderatio Tertia.
fervum! Omne debit um inquit dimifi tibi, quia rogafti me.
Matth, xvm. 3 z. Valet odtavo vehementer omne opus
mifericorditer proximis impenfum,fecundum opera mi-
fericordi<c, tarn fpiritualia, quam corporalia, quorum
quafobetadfeptenariumrediguntur. Sic enim dictum
eft: Date, & dabitur vobis, dimittite, & dimittemi-
ni. Luc. vi. 3 6. 37. Poftremö pietas gratuita Dei, San-
dtorum que fiiorum, prevenit, 6c confert ßepe In-
Eligibilius eft liomini vhtori procurare ßbi^uya-A dulgentiam qualcm nulUs p r e c e d e n t s mentis harnen
fpirituale & fpeciale in vita fu i, ut hberewrjf. beremus, mmtendöeiü.
culpa , 6c poena , quam expectare per fundationes,
aut alia pia Teftamentorum legata poft mortem, quod
talia fibi fiant. Ratio eft quia poll: .mortem talia ei
ad aliud non proderunt, nifi quod liber etur a pccna,
ft lit in Purgatorio. Nuncautem, dum vivit, fibi
prodefte pofiurit ad remilfionem culpa:, 6c inventio-
nem gratia:, necnon ut in gratia finaliter perfeveret.
Rursus quia liberalius 6c difficilius eft dare in vita,
quam relinquere poll mortem diftribuendum.
Conjideratio Quarta.
Eligibilius eft, ceteris paribus , agere opus latisfa-
ctionis ex charitate pro vivis, aut mortuis, quam opus
fblum meritoria: adtionis, aut amicabilis interceflio-
nis. Patct quia fatisfadtio includit tria fimul, 6c non
e contra. Jundto quod opus meritorium, fimul & _
fatisradtorium, non minus meretur de prtemio eflen-
tiali, vel augmento gratis , ex hoc quod eft fatis-
fadtorium pro certa liberatione a poena, quamfinori
eflet alicujus pcense deletivum* alioquin non expedi-
ret latisfacere, fi in diminutionem gloria: qua incom-
parabiliter melior eft quam a poena, liberatio verte-
retur. Additum eft, ceteris paribus, quoniam opus
meritorium non pcenale, 6c per confequens nonfatis-
fadtorium, ut fic, poflet fieri cum majori charitate,
6c circunftantiis aliis meliorantibus adtionem, quod
liberatio a pana non aquivaleret augmento gratia in
prafenti, vel gloria infuturo.
Transferentur h a confiderationes ad omne genus
fuffragiorum, etiam illorum qua habent efficaciam
ex vi operis operati, ut in Sacramento Mifla. Con-
cluditur infuper ex pramilfis, quod non temper eligibilius
eft acquirere Indulgentias pro liberatione a
poena, vel fatisfadtione, quamaliisoperibusbonis vacate
, dum tamen poflint fieri cum majori charitate. C
Et ita fimiliter dicetur de operibus v ita adtivse, ut
de jejuniis, aut aliis afflidtionibus pccnalibus, 6c tamen
fatisfadtoriis. Patet iterum fatuitas illorum qui folo
intuitu lauta liiftentationis habenda, te onerant operibus
fatisfadtoriis pro alienis : Secus li ex magna, 6c
fola charitate proximorum hoc faciunt : 6c dum
tentiunt fe utilius, 6c accommodatius juxta vocatio-
nem fuam occupari circa talia opera, quam circa puras
6c alias meditationes, 6c exceflus mentales, qui pau-
corum funt valdc: aut fobinde quia font obligati propter
receptionem fuftentationis corporalis per F undato-
res, vel alios ad talia exerccnda. Colligeergo, quod
Indulgentia: peccatorum proveniunt multis modis. Pri-
mo per latisfactionem propria voluntate fadtam. Se-
cundo per iatisfadtionem propria in Confeflione foteep-
tam. Tertib per Iatisfadtionem per alium pro le perfo-
lutam in corpora, vel in donisj prsefertim cum auto-
Hiefimtur ifie Traclatus in MS. Cod.
yici.6^ . Qf M . Targny.
Hoc Temper fuppofito, quod lupremus Papa Dominus
nofterJeliisChriftus has Indulgentias certificabitj
6c confirmabit. Qui nos lemper dirigat, 6c conlcrvet
in operibus Mandatorum liiorum. Qui cum Deo Pa-
tre, 6cc.
Opttfeuli de materia Indulgentiarum Finis:
V E R S I C U L I
S U P E R M A T E R I A
INDULGENTIARUM.
JUS. ViElorinum habet
SU PER C O L L A T IO N E
I N D U L G E N T I A R UM
Anno 14x8.
E x m s . cod. ina. 137.
A Rbitrio Papa proprio f i clavibus uti
PfiJJit, cur finii , ut poena pios cruciet ?
Cur non evacuat loca purgandis animabus
Tradita ? fed fervus ejfe fidelis amat.
Deferit ergo fidem male dijpenfans, neepie prudent
Clavibut ufits ineft, dans, capienfque tremant*
ProfeElus certe eft magnus , bene clavibus uti ,
a Quando fit hoc, Jemper unSlio fola docet.
Charus in Fcclefia thefaurus, & utilis adfit:
Quern dat larga manus, prodiga crimen habet.
Civibus Angelicis nequit htc mandare viator.
Commendare pot eft , or at ut Fcclefia.
Impie, poenitetu , tunc Indulgentia fiet
Infinita tibi , poena brevis fupereft.
Poena tamen gravis eft, cautus relevare ftuaebis9
Divitiis Jparfis , muneribufque piis.
Dans aliejuod munus, vis Indulgentia profit:
Proderit, & nulla dona Deo pereunt.
Paucula funt dona ,funt de rebus perituris.
Accipies coelis premia perpetua.
Glofiula. * Charus in Fcclefia. Nota tufhic triplex-
conditio concurrere debens in largitione Indulgentiarum
non prodiga, quod non veniantincontemptum,
quod lint ad publicum profedtum, quod non lonent turpem
quasftum.Unde quoad fecundam caulam pauper ex
eadem charitate dat denarium , ficut dives dat talen-
tum; licet meritum eflentialis prasmii fit asquale in
ritate commutantis. Quarto perlndulgentias Eccle-Dambobus, non tamen oportet hoc de præmio accifia:,
feu Pradatorum. Quinto per communicationem
luffiagiorum communium, ficut in Monafteriis, 6c Ec-
clefiis. Sexto per patientiam in adverfis, cum obfe-
cratione quod in partem liiae Purgationis convertan-
tur: nam Dominus in tribulatione peccata dimittit.
Septimo per omne opus ex charitate fadhim, quam vis
Ipediet adcontemplationem, fi jungatur intentjo, vel
oratio, quod valeat ad^Indulgentiampeccatorum. Sic
Cnim didtum eft de Maria Magdalena, quiadimijfafunt
ei peccata multa quia dilexit multurn. Luc.vn. 47. Etad
dentali remilîionis poenæ debitæ peccato. Et in hoc
poteft eflè conditio divitis melior. Juxtà illud : Re-
demptio anime viri proprie divitia. Fundatur etiam po-
fitio, quod adtus exteriores poflùnt addere Riper meritum
interius 6c efièntiale , .meritum accidentale,
multis modis, 6c caufis hîc omifiîs. Videtur modus
loquendi in forma Ablolutionis cautus elle, licèt non
multum clarus, dumadditurin fine, quantum claves
Ecclefiæ fe extendunt. Et hoc ideo forte dicitur,
propter ttes caulàs modo didhv?. Finis,
J O A N -
y 2 1 Argum. adverj. fuperft. in audiendo JWißam. j
quamvis minora bona fint -
22
obmittefent., Sed
6c nulla poteft verilimilitudinecolorari uuum quod circa
hoc didtum fuifle refertur, noivfcnefçerehomincm
pro tempore quo Miflàm audit, v e l. eidem intereft,
nec indiget hoc reprobari. Si forte dicatur , quod
aliq^ii Sandtorum fie dixerunt, ut Auguftinus. Primo
refpondetur quod illud quod ex facra Scriptura
_ t 1 r t x T *t ' A T T A i ratione fundamentum non habet, eadem faci-
A R G U M E J N 1 A I 1 U A litate contemnitur, qua prôbatur- : rfed ifta Aflcrtio
eft hiijufmodi^ quod îîCc ex ratione, rrecex Scriptura
lâcra, robur hàbetj immo potiùsratio ,_ 6cfacra Scriptura
hanc Aflertionem impugnant. Ultra dicitur,
quod fi quiS Dodtorum reperiatur in Libris authenticis
fuis publicis 6c receptis, ôc non.în fçhedulis quibüldam
confidtis 6c incertis, 6c âpocryphis talia polùilTe, piè,
6c reverenter glolfandus eft, 6c nullç modo crude 6c
nudè populo anhunciandus , propter. eâufas diaas 6c
fimiles. Dare verb robur 6c pondus autoritatis 6c
allegationis in fermdne publico 6c à‘ p'èrfona(authentica
talibus fçhedulis incertis, 6c non receptis per Eccle-
fiam eft periculofiffimum, 6c ad errores innumerabiles
induaivum. Nam qüilibet prP libito taies poteft fabricate
, ficut fit in intitulationibus quibufdam Oratio-
num > quod fi quis eas dixerit, habebit talia 6c talia
temporalia. Quæ intitulatidnes ut communiterfalfæ
font 6c fuperftitiofæ 6c delendæ 6c majè çPnfiaæ j vel
V r. • ____________
JOA N N I S GERSONI I
ViSloris & CancelUrH F tr iß cn ß s ,
Q U I D A M
.AcHierfus eos, qui publies -volunt dog-
mati%are, feu proedicare populo, quod,
f i quis audit MiJfum, in illo die non
erit cacus 3 nec morietur morte fubi-
tanea Q f talia multa.
A d M S . Codd .na. 137.
■ U l t i p u c i m r inconveniens elle videtur
pnedicare populo, quod, f i quis audit
m
__ ____devote Mifam in die, non. erit cacus illo die,
nec morietur fubitb, nec carebit fuftentatione Jitjficienti corporalis
vita. E t ita de quibufdam bonis temporalij
bus.
Primùm, quia hoc eft temerarium, 6c fuperftitio-g a Scriptoribus propter quæftum, vel à quibufdam
fum aflerere. Nam flat antecedens verum , confe-
quente exiftente falib. Stat enim , quod quis audit
Miflàm devotiflimè , 6c tamen jufto Dei judicio illo
die fubitb morietur, vel ad filutemfuam, quiaplaci-
ta erat Deo anima illius, vel ad damnationem j quia
forte poftmodum ftatimpeccavit, 6cabinfidiatoribus
occifus e f t , vel apoplexia percuflus : fic argueretur
de quocumque alio bono temporali. Amplius ftat,
quod bona ilia de quibus fermo, fint alicui homini
in detrimentum foæ fàlutis, 6c mala oppofita in bo-
num fuum. Ergbdicere quod Miflà univerfàliter conférât
ilia bona, eft dicere quod in cafu Miflà devote
audita operatur in præjudicium fàlutis æternæ. Pro
hoc facit, quod dicit Auguftinus, multos .in petitione
proffer it atom exaudiri à Deo irat0‘y 6c patuiflèt in Apo-
ftolo, dc ftimnlo carnis : 6c in pueris quotidiè cernimus,
verbera eis in bonum provenire. Rursus quæritur,
fi nox includatur in die ? Et fi fic -, ftabit, quod per aulentibus
feriptis fuis dare gloriam 6c permanentiam;
vel ab hareticisvel a melancholias putantiblis de^ fom-
niis, quod fint revelationes.
Deinceps perPra^dicationem, qualisdi&aeft, po-
pulus qui eft pronififlimus ad függeftiones, curiofita-
tes 6c fortilegia , Wedenda rcdditur-proclivior •, dum
talia paläm accipitinSermonibus, in- quibus Fides re-
6ta folide 6c nude prardicanda foret, 6c inea popujus
nutriendus plus quam in fabulis anilibus. Eas. itaque
avidius audient 6c iclatonbus applaudent lopge magis
quam prasdicantibus veritatem j 6c-hoc propter cor-
ruptionem virtutis rat-ionalis , 6c incurvationem ejus
iperroresj ficut patet in pueris. Sed Prasdicator ve-
rus non applaufom fuum quasrit, fed populi profectum:
nec attendit yquid deleftet inutiliter fed quid pra-
ficiat falubriter. For Ian opponetur de quibufdam San-
£tis, apud quorum memorias fiunt preces pro certis
infirmitatibus depellendis, plus quam de aliis.
ditionem Miflæ quotidiè de viginti quatuor in vigintiç Refpondetur, quod in multis talibus eirorem po-
« 1 n 1- • j:.' _ r:____ J niiYiiQ quatuor horas poteft aliquis dilpofitiflimus ad ca;cit< invcilniirpnrvmiiir
tem vel ad apoplexiam, remanere fomper videns, 6c
nunquam de apoplexia moreretur. Si dicatur, quod
non includitur nox , oftendatur ratio. Item taliter
prmedicare, eft ad judaizandum inducere populum, dum
pro folis temporalibus commodis Miflam audiet, aut
principaliter hoc faciet.
Ceteriim eft dare occafionem irrifionis Sacramen-
t i, 6c fcandali verbi Dei > quoniam fi aliquis qui audit
Miflam, in die cadat in aliquod przenominatorumin-
convenientium, ftatim videntes acclamabunt, quod
falfum eispracdicatum e f t , autqudicabunt fratrem
fuum , dicentes eum non devote Miflam audivifle.
Utrumque eft inconveniens 5c malum: quare6cc.
Porro qureritur, quare plus operatur’ auditioMiflae
prjedida bona temporalia, quam alia quiecunque; 6c
fuper qua ratione fundatur h«ec Aftert-io. Non fuper
ratione naturali, ficut conftat* non enim Medici hoc
puli Pradatorum negligentia nimis invaluiflepermifit.
Nam 6c qusedam imagines adorantur abeis prae ceteris
5 ut quod antiquiores vel pufehriores ■, eas tamen
conftat nullius efle virtutis •, 6c innumerabilia font talia,
quse fibi populus confingit, fi dimittatur ambu-
lare in adinventionibus fuis. Ceterum in hoc cafu,
qui apponitur non fit Aflertiogeneralis, quod qui re-
quiret talem Sandtum de tali infirmitatc, indubitan-
ter fanabitur : hoc enim eflet falfom 6c fop^ftitiofum
6c temerarium} nec Ecclefia poflethocftatuerej
nec unquam aliquis fobrie loquens fic intellexit gene-
raliter, 6c hoc propter rationes pr^tadas 6c fimiles.
Datur verb rationabiliterpia fpesfeucredulitas} quod
fi quis erga talem Sandtum orationem foam fecerit,
Sandhis ille erit interceflor fous erga Deum> 6cfiex-
.pediat faluti fuse, nec aliunde ponat obicem , exau-
dietur. .Provideatur tamen diligenter, neinmodoo-
■ andi'pbnatur aliquid foperftitionis admixtum j ut quod
dicerent.- Nec’ fuper atteftatione Scriptura facrx ScD'iiicaturtalisnumerUs Orationum, fub tali forma & in
authenticie, ficut eft de effedtibus purificantibus foffi- tali fitu 6c in tali ordine. Alioquin tota Oratio nihil
* ~ . . . •* haberet utilitatis} fiquidem iftudaflerere Temper eflet
vanum 6c fuperftitiofom} quoniam Sandti non moven-
tur talibus obfervationibus, fed pia n^ps 6c pius oran-
tis affedlus , atquc devotio , exauditionem operan-
tur 6cc. Iftud didtum fit ad rememorationem 6c atciens
fundamentum, quod in non ponentibus obicem,
caufatur gratia in Sacramentorum fofoeptione. Con-
vincitur ergo foperftitiofom, frivolum, 6c vacuum}
immo nocivum talia 6c taliter aflerere. Denique poteft
evenire fiepius quod mulieres onerata: menagio}
aut pauperes alii peccarent audierido Miflam diebus
feriatis, occupando tempus, eundo forte per dimidiam
leucam ad Miflam, quod videlicet ea ad qua; tenententionem
eorum qui forfàn aliter prædicavcrunt,
vel fic prædicaflè judicantur j quatentisdataoccafione
fapienti, eum fapientiorem efficiat, 6c fanet eâ linguâ
K k 3 plagam