Papa ilia prohibeat; pöfiumus tarnen licite ilia face-
re , ut fervare caftitatem : fi Papa mihi prohiberet il-
lam fervare, poffum oppofitum facere, 8c ipfo prohibante,
pofliim vövere , 8c illam fervare'. Et ad Argumentum
: ex Jure naturali oritur obligatio V o ti; ergo
de Jure naturali eftqubd obfervetur. Verum eft,
quoufque obligatio à Superiore gerente vices D e i, pro
caufa rationabili fit ablata, & non alias. Ad aliud, ft
non habet Poteftatem feparandi matrimonialiter con-
junbtos: 8c Matrimonium per Jus humanum non di-
rimetur, fi fit prius contrablum. Hinc dicunt corii-
muniter Do&ores, qubd Gentiles in tertiogradu con-
trahentes, 8c qui ita contraxerunt, fi convertantur ad
Fidem, debent manere in tali Matrimonio; quia.il-
lud eft verUm Matrimonium, 8c non poteft folvi Jure
pofitivo humano ; ergo Minor fatis probata-, qubd tale
Sortes promittat aliquid quod poteft facere 8t non fa-^ Votum non dirimit Matrimonium jure humano, fed
c it, mendaxeft: fimilker,fi jurat, perjurus eft. Sed divino,
Quantum ad hoe Argumentum, eft diverfitas inter
Doblores : nam dicit de Palude , in 4. duo, quæ
non videntur cohærere 8c ftare fimul. Primiim ,
qubd ifta mors civilis , quæ fit per Votum folemne
Religionis, dirimit Jure divino Matrimonium ratum,
non confummatum. Secundum, qubd iftamors im-
pedit contrahendum , idque loltim die Jure humano,
8cfoliim ex illegitimatione humana. Sedargui-
tur contra hoc, ex dibtis Paludani': ilia fimul ftarent,
Matrimonium ratum dirimitur , 8t tarnen fi pofteà
Papa non poteft: dilpenfare, nec in per jurio, nec in
mendacio ; verum eft, remänertte obligatione ; fed
quando eft ablata vel foluta obligatio, nec eft mendax,
nec perjurus.
Refolutio ergo eft, qubd Papa poteft folvere ali-
quem ab obligatione Voti fimplicis, 8c fic Jus relaxa-
re, 8c non tan tum declarare.
C A P. X I V .
. . . attentet contrahere fine caufa légitima, comïahetdéi
P d p et f ö s ß t difpCTlfdTß in k o to JOlemnt. faóto. Patet ; illa fimul ftabant antequam eflet tails'
mors, putà fi eflet abrogatum illud Jus illegitimatio-
QUaritiim ad fecundam partem, de qua eft ma- nis : tunc fi tentet contrahere , de fkbto contrahet j
jor difficultas ; an videlicet Papa poflit folvere ergo ftando præcifè in Lege divina, poflet deipon-
ab obligatione Votifolemnis, hoc eft, difpen- fare duas viventes fimul abfque morte. Item, poft-
1 contraxit cum fecunda , utrum ad dirimen-
fare in Voto lolemni, dicit San&uS Thomas quodß quà”** ™*™:*ä**’«« — —
non, 8c hoc non ratione objebti, feu materia; de qua
eft Votum , quod non poffit recompenfari in melius;
fed ratione folemnitatis, quhQuod ferne/ Deo fanftifi-
cat tim tfl \ amphus ad humanos ufus train nequit.
Alia eft opinio aliorum commüniter tenentium op-
pbfitum , videlicet Durandi, Richard! 8c aliorum:
qiibd Quando emitlitur Vaum de aliquo, & pofiea fuper-
1venit cafus in quo eJJ'et incautum& perniciofum vovere de'
novo, Votum prius emijfum non ampliüs obligat: 8c hoc
fatetur etiam Sanbtus Thomas. Sed poteft accidere
talis cafus Sorti,in Voto caftitatis perpetuie; ergo V o tum
prius emiflum äSorte, de caltitate perpetua, non
dum illud Matrimonium fit neceflarium aliud Vo-
tum folemne de novo: non eft apparentia' qubd fic ;
ergo difficile eft dicere qubd Votum folemne divino
Jure dirimat Matrimonium ratum , 8c tamen Jure
pofitivo lolum impediat contrahendum.
Dicunt Juriftte aliter, quod Papa poteft difpenfa-
re in Matrimonio rato. Item, qubd poteft ftatuere
qubd per fecurtdum Matrimonium rumpaturprimum.
Ultra 8c habetur in quadam Gloflii : Quidam Prin-
ceps qusefivit difpenfar.ionem a Papa , 8c allegavit
Papa; unam Gloflam dicentem qubd poteft. Reipon-
dit p i Papa, maledibtusqui te docuit illam Gloflam
quie dicit qubd poflum ; pofliim quidem , fed non
nifi pro magnaneeelfitate. EtiliaGlofladicit, qubd
Papa poteft relaxare obligationem mutuam quee oritur
ämplius obligat; 8c tic in tali cafu, Papa poteft dit-
penfare, ad minus Jus declarare: ut patet in cafu quo
Regnum adveniret .filio Regis urtico Religiöfo, 8c eft
verifimile qubd Regnum exponeretur maximis bellis
ex mutuo confenfu, ante confummationem Matrimonii.
8c diferiminibus, nifi capiat illud, 8c videtur qubd plus
Et ad authoritatem Quos Deus conjmxit,
teneturad fervandumbonumcommune, quämcalti-^ &c. verum eft, quando eft conjunblio corporum 8c
____ 1- _ i A _____ _______ ___________________________ _ n ..... l: TA...J -____ .......* • i. ■■
tatem. Et hoc Argumentum videtur mihi apparentif-
fimum, quod non poflit emitti Votum folemne (de
quocumque bono de Confilio,ut decaftitate) quan-
tumcumque fit folemne, quin poflit accidere cafus in
quo Papa poflit difpenfare, id eft, Jus relaxare. Et
arguitur Contra Thomam fic : Solcmnitas Voti eft
foliim ex inftitutione Ecclefi.e, 8c non ex Jure divino
aut naturali; fed in cafu aliquo, in ornni Jure pofitivo
humano poteft Papa difpenfare, vel laltem Jus declarare
; ergo in Voto folemni caftitatis : cum Votum
folemne nihil importer ultra fimplex Votum, nifi aliquid
pure pofitivum , ex inftitutione Ecclefiaftiea.
Sed in omni Jure pofitivo 8c humano, poteft Papa difpenfare
, faltem epieikeizare; ergo fi poteft in Voto
iimplici caftitatis, poteft in folemni.-Votum duplici
tantum modo folemnifitur, fcilicetper Profeffionem
Religionis, 8c per Sacri Ordinis fufeeptionem
animorum fimul. Illud tamen videtur mirabile ,
qubd Papa poflit diftblvere Matrimonium ex bene-
placito fuo, 88 qubd poflit ftatuere qubd per feeun-
dum Matrimonium rumpatur primum: Quia tunc ali-
quis pojjet omnes mulieres defponjdre. Videtur mihi di-
cendum qubd tale Votum folemne Religionis, Jure
divino dirimat Matrimonium ratum, 8c impediat, eo-
dem Jure,Matrimonium contrahendum.
Doctor, à capte VH. ad XI. Qnieftto-
ne I . difpùtat an <pa]>a fitpremam ha-
beat ‘Potefiatem in temporalibus.
C Olvit Doblor argumenta Innocentii, quibus ni-
w _ P tebatur probare plenitudinem Poteftatis in tem-
Sed contra h oc, eft Argumentum fortiflimum pro D poralibus competere Summo Pontifici, ex v
parte SanbtiThoma:. Arguitur fic; Votum lolemne, Ghrifti , Quodcumque ltgaveris, &c. Nam dici
faltem Religionis, dirimit Matrimonium contrablum
ratum 8c non confummatum, 8c non dirimit Jure humano;
ergo divino: 8c ultra ; ergo ä fortiori Jure
divino impediet Matrimonium futurum ; ergo Jure
divino illcgitimat hanc perfonam ad contrahendum;
fed PapainperfonisillegitimisJure divino, difpenfa-
fe non poteft; ergo nec etiam in Voto lolemni dilpenfare
poteft.
Qubd autem Matrimonium fatum non dirimatur
Jure humano, fed divino; patet per illud: QuodDeus
conjunxtt homo non feparet; Matth, xix. 6. Ergo Papa
tem-
verbis
I I I I I icitlnnocentius,
quod//, quodcumque, nihilexcipit: fol-
vit authoritatem Innocentii, qubd non folum eft falfa;
led etiam hcureticalis, 8c qubd mulra verba Innocentii
fapiunt harefim. Poftea minus agendo cum Inno-
centio, dicit qubd Chriftus nihil excepit, fed poftea
cxcipienda docuit,, vel aliter, nihil excepit quod fit neceflarium
ad confecutioriem felicitatis aternsc. Quod
ad authoritatem Hieremia: r. to.. EcceconfHtui te fuper
Genies & piper Regna, &c. oftendit Doblor, quatuor
rationibuS, illam efle fophilticam. Primo, quiaHie-
remias non erat Summus Sacerdos; 8c hoe dato quod
1 fuif-
An Sàcèrdotes Legis Mofaicoe fuerint Superiores
Regibus, quantum ad tempor alia.
T T Eniendum eft nunc ad Iblutionem quartæratio-
’ nis, quæ tangitur à Doblore in z. cap. 8c refuftiiflet
, di&um fuit illi tantummodb- ficut Prophètes.
Unde 8c ibidem præmifit Dominus, Prophetamin
gentibus dedi te, &c. Ergo Doblor, non multùm
curans de authoritate- Innocentii , dicit illam
authoritatem , qua fundat fe in Hieremia, non
efle multùm curandam. Nam Innocentius in eo-
dem capite , dicit , qubd extra Ecclcfiam nullum
eil verum dominium , 8c qubd non eft conceflinn,
fed tantummodb permiffiim à Deo ; led dicit D o -' tatur in cap. 11. Ib i, <tAd quprtam Allegationem in-
clor, qubd hoc eit hæreticale, 8c circa hoc move- du ft am-, 8cc. Arguitur qubd Papa habeatfupremam
buntur duæ quæftiones. A Poteftatemlaicam in temporalibus: nam in Antiquo
. Teftamento;, Sacerdotes lemper fuerunt Superiores
Regibus; ergo habebant majorem Poteftatem quàm
ipfi Reges. Patet de Samuele, qui unxit Saiilem in
Regem,. 8c dedit ei Poteftatem Regalem : 8c cùm
nullus detquod non habet, fequitur qubd habebat
Poteftatem Regalem ad minus eminenter. Similiter,
4. Regum , cap. xvm. Jojada conftituit Joas Regem.
Item , patet deCarolo Magno, 8c Conftanti-
no Imperatore, qui exhibuerunt lemper reverentiam
Summis Pontificibus. Et fic patet quod tarn in Ve-
teri Teftamento , quàm apud Gentiles 8c Chriitia-
nos, Sacerdotes unxerunt Reges 8c depofuerunteos
à R egno, ut diblum eft de Samuele, qui unXk Saiilem
8c eum depofuit.
Quantum ad hoc , eft folùm difficultas in expo-
nendis Sacris Literis.Nam 1. Regum^v\u. quæfive-
An liceat Fidelibm litigare coram Judice
infideli.
JAm Dofîtor, in cap.xn.folvit rationem pofitam in z.
cap. cùm arguitur ,,probando qubd Papa habeat fu-
premam Poteftatem , 6c plenitudinem in temporali-
bus. Hie qui habet teraporalia, feu fecularia judicare,
fine exceptione, habet plenam Poteftatem in illis;
fed Papa eft huju(modi : ergo. Confequentia eft cer-
ta cum Majore ; fed Minor probatur. 1. Corinth, vi. 3 .
Angelos judicabimus, quanto magis fecularia : hoc dicit
fine exceptione ; ergo. Refpondet Doctor, negando
Minorem, 8c ad authoritatem Pauli dicitur , quod
Paulus non dicit hoc in fua propria perlbna, quia
loquitur in plurali, neque erat Papa, neque loque- Brunt filfi Ifraël à Samuële , qui erat eorum Judexj
batur in perlbna Pontificis ; fed dicit h o c , loquens de
toto coetu fidelium, volens dicere qubd inter fidèles
eflet aliquis conftituendus à fidelibus, five laïeus,
five Clericus , 8c adhuc magis laïeus quàm Clericus ,
qui haberet caufas temporales Scfeculares inter ipfos
dijudicare, falvo tamen Jure Jtidicisinfidelis. Ultra,
dicit Doôtor, qubd non vult dicere Paülus qubd fit
conllituendus Judex in fecularibus , qui in rebus
temporalibus habeat omnimodam plenitudincm Po-
reftatis in ipfis, quia hoc eflet perniciofum Rcipu-
blicæ ; poflet enim me privare bonis meis fine culpa
: fed eft aliquis conftituendus in rebus tempora-
Jibus, qui habeat dicere Jus; putà, hocelljuftum,
Regem, 8c confuluit Dominum: dicit ei Dominus
if. zz . Conftitue fuper eos Regem. 8fc. Refpondet Do-
6lor, qubd Samuel non conftituit luper eos Regem
tamquam habens authoritatem conllituendi, fedfuit
promulgator conllitudonis D e i, 8c hoc eft fatis con-
forme illis textibus; nam Samuel non habebat Poteftatem
Regiam. Tenet de Alliaco , qubd Deus
erat immediatus R e x filiorum Ifraei, antequam e f fet
conftitutus Rex Saul; 8c Samuel erat ficut funt
Domini de Parlamente fub Rege , ita qubd
Samuel erat Miniller Regis, excercendo ablus
potentiie Regice, tamquam Miniller 8c Judex. Patet
ir.'/. Ipß non te fpreverunt fed me^ne regnem fuper eos.
Ergo Samuel erat folus Miniller,vel non; hoc eft tuum, vel altcrius; non qubd habeat „ , 8c Deus verus Rex
omnimodam plenitudinem Poteftatis, neque omnium Cjudteorum. Ultra, dicit Doctor, qubd Samuel non
dominium. Dicitur tamen, falvo Jure infidelium : habebat Poteftatem inftituendi Regem , fed folum
nam tempore Pauli 8c Apoftolorum , erant multi
converfi Chriftiani , qui nullam habebant Jurifdi-
dtionem, 8c proindc eonnn Jurifdiblio temporalis
erat apud infidèles : neque prohibuit Paulus fidelibus
qubd non agerent caufas coram infidelibus Su-
perioribus, fed fecit Paulus ut quilibet bonus Judex
debet facere. Primb, incitavit partes ut concor-
darent inter fe, fine ftrepitu judiciali , 8c fi non
poflent, caperent Arbitrum, ne eorum malitia cog-
nofeeretur ab infidelibus. Ultra, dicit Doblor, qubd
fidclis poteft in quibufdam caufis litigare coram infideli,
8c Paulus noluit omninb præcipere quod nul-
lo modo litigarent corara infideli, fedpriiiscompo-
nerent fi poflent, quod in aliquibus calibus eft lici-
tum. Primus cafus, quando infidelisconvocat fide-
lem ad infidclem Judiccm habentem ordinariam
Poteftatem fuper eum , ut Sortes fidelis habitat in
Regno infidelium , convocatur ab infideli, coram
Judice infideli, tenetur parère. Secundus cafus, fi
alter fidelis,quamvis malitiosètrahatur ad Judicem
infidelem habentem Poteftatem Jurifdi&ionis inter
reos, oportet qubd fe defendat. Tertius cafus , fi
Sortes fidelis ell ablor , 8c tenetur rem propriam
rccuperare, 8c pro tunc non poteft nifi coram Judice
infideli : in hoc cafu tenetur partem convoca-
re coram Judice infideli. Paulus ergo non vult dicere
qubd fit illicitum litigare coram infideli Judi-'
ce ; fed dicit qubd in primkiva Ecclefia debebat po-
tiiis contumeliam aliquam pati, quàm litigare coram
illo.
ab illohabuitminiftrationem, qui habuit Poteftatem
inftituendi Regem, fcilicet a D e o , 8c ratio e ft ; non
enim conftituit Samuel Saiilem Regem, authoritate
fua, fed authoritate illius, cujus Mandatotenebatur
parere,tamquam Minifter: neque Samuel eum depofuit
, led Deus; nam dicitur in textu , 1. Reg.
xv. 23. Quia abjecijlifermonem Domini, abjecitteDo-
minus , ne regnes amplius. Ideo fuit folum Sentential
deponentis infinuator 8c promulgator. Ideo quantum
ad primum argumentum, nego qubd Samuel
inftituerit 8c depofuerit Saiilem , fed fuit Minifter,
ficut Domini de Parlamento proferunt Sentendam
de deponendo aliquem a Ducatu , non authoritate
quam habent in fe, fed Regia. Non poteft hoc e-
tiam efle , dato qubd Samuel fuiflet Levita : nam
omnes de genere Levi non erant Sacerdotes, licet
^ bene eflent Levita;, fed foli de domo Aaron erant
Sacerdotes. Quantum ad aliud, cum dicitur qubd
Jojada fecit Joas Regem , hoc negatur ; imo erat
Jojada filius Regis, 8crcmanfit, 8cerat tutor8ccu-
llos Joas veri Regis : unde poftea mandavit Atha-
liam occidi, fed ex hoc nihil poteft inferri. Quod
autem Alexander Magnus exhibuerit reverentiam
Summis Sacerdotibus, dico qubd etiam Reges debent
hoc facere: nam Poteftas Ecclefiallica eit pras-
ferenda Regali, non in temporalibus. Ideo Alexander
non exhibuit reverentiam Jojada; Sacerdoti,
tamquam Supremo in temporalibus ; fed tamquam
majori fe in aitero genere Poteflatis, fpiritualis fcilicet.
Parker dicendum eft de Carolo Magno.
Ex dibfcis patet ^ quod Samuel non contulit Po-
csfppendix ad Tom. 11. X x x 2 tefta