foannïs Gerfonù 3 3 1 . . .
per eorum reprobationem doctrinalem , feu judicia-
lem, quàm damnentur errantes. Rursùs tertio, constat
, quod liberiùs, puriùs, veriùs, Sccitiùs exquiritur
33 2 tiam & quartam juftificat fub régula generali tyranno-
rum, quod A. debeat viliter, & per infidias inori.
Rursùs per quintam,fextam, 8c feptimam juftificat,
quod Rex debeteumavoare,remunerare, 6c b en è fa-
mare per Epiftolas, 6c aliter ubicunque. Perindè juftificat
veritas,& falfitas reprobatur,dùm conflituitur fola Lex
divina Judex juxtà confiderationem AriftoteliS 'Politic.
Quiponit, inquit, Legem judicem,ponit ‘Denm\ qui autem
fe nihil egilfe contra Præcepta Dei benè intelle-
addit homimm, addit & beftiam-, 8C hoc diçit propter vw,£fa, im non i itoanuum fecundùm iuxciuuj, litteram, igu fed uu ad icuutui fenfum xuuin,fuum,cc
6c
ienfualitatem beftialem : De qua Virgrlius in vuÆneid. A hoc in o&ava. Poftremo juftificat, quôd in nullo per-
Hincmetuunt, cupiunt ,gaudentque, timentque: juras fuit , confoederationibus non obftantibus , 8c
conformité!* ad illud prolàïcum.
Canfufa fitnt hoec omnia,
Spes , met us, ’ mcerer, gaudium.
Quocircà confulit apud Boëtium Philofophia.
T n .cjiiocjue 'fi'v is ,
Lamine ch.ro,
Cerner.e verum,
Tramite reElo,
Carper e c allem,
Gaudia pelle,
Spemcjne fugato 9
Nec dolor ad fit,
'JShtbüa mens efi,
FmElaque froenis,
Hoec ubi régnât.
Denique per hune modum falubrius obfervatur illud
Auguftini in Regula , Quod fiat correiïio cum
dileüione perfonarum, dtodio vitiortim. N ec indè vide--
tur quæri qualifeunque turbatio pacis : Domini quoque
Judicesfaciiiùs féexpediunt, fi priùs inftituti erunt circa
interefle Fidëi , quàm fi fecundùm terminos Juris
pofitivi priùs difeutiant materiam , tanquam profa-
nam,fuper interefle perfonali.Qiiod monftrantaper-
tè quinqueMenfes in tali difeuflione fola ferè jam occu-
pati : Undè & nonnulli ex Dominis Commiflàriis (ficut
Reverendiflîmus Pater Dominus Cardinalis Camera-
cenfis, 8c ipfe Promotor Concilii) earn hoc intendere
quomodolibet voîuerunt. Hanc ego modeftiam cona-
bor in Aôtu præfenti pro viribus obfervare, quod, obfe-
cro, neque mihi-, neque caufk Fidei, led fkrnæ quæ
difeutitur officiât , vel obfit. Sciunt enim plurimi,
hoc per regulam generalem inaflertione nonadatam.
Calus brevis. Quilibet tyrannus potefl, & debet licite
& meritorie occidi per quemeunque vafallum fitum fiibdi-
tum, etiam per infidias, Cr blanditias, vel ädulationes _
non obftante quocunquejuramento, feu confederation fattis
cum eo: non expeSlata Sententia, vel Adandato fudicis cujufi
cuncjue. Hic cafus quämvis fit decilus per hoc facrum
Concilium, quod eft hasreticus, 8c fequatur ex tertia,8c
quarta, junötis prima, & ultima: nihilominüs vide-
tur aliquibus diminute poni. Primö, quia non loquitur
de autorizatione per Leges divinam , naturalem,
8c humanam, ut in fecunda. Secundo, non
ponit prsdi£fos calus , quöd viliter , vel ignominio-
B s e , 6c fubitö id eft, fine diffidatione debeat occidi,
ut in tertia 6c quarta: deinde non ponit, quöd R e x
debeat avoare , remunerate 6c honorare, ut in quinta
, fexta 6c feptima. Quarto dimittit aflertionem o&a-
vam de fallitate fenfus litteralis Scripturas flie rs , 6c
quod quilibet fit interpres, vel epikes ejus: Denique filet
quöd C. R ex fupremus, non habet talem potentiam
in fuo R egno, quöd de A. vafallo luo non polfit facere
juftitiam.
Qusritur nunc,fi Iisnovem aflertiones in forma-
ficut l'unt, veniunt judicio Fidei reproband«. E t qiläm-
vis qusftio, 6c h s c materia determinata fit per Judices
Fidei inferiores, de confenfu, 6c approbatione jpfius
C . Regis, 6c fere totius Cleri, ex his novem aflertioni-
bus tanquäm contentus in eis,fufficienter licet diminui,
ficut patere Videtur intuentibus diligenter primäm ter-
tiam, 6c quartam, 6c ultimam aflertiones 5 noftra quse-
ftio decifa eft per hoc faemm Concilium, dum damna-
ritiftam: Quilibet tyrrannus 6cc. velut hsereticam j niqucmadmodùm
conati funt aliquijugiter hanc mate- C hilominùsponeturhæcquadrimembrisconclufio. No-
•iam trahere ad perfonalia, in prasjudicium , nedum
caulk Fidei , led faroas per litteras 6c 'aliter false
J x f o : in quibus diluendis fi fermo flefteretur, cognof-
ceretur aperta veritas, in clucidationem clariorem cau-
lk Fidei, 6c in laudem non mediocrem iplanl traötan-
tium ad versus obtrectantes .Quamvis prsterea non luf-
ficienter extirpantur en*ores, ubinotorie perfeverant
errantes : nihilominüs fpei*andum eft quod corrige-
rentur omnes ad Sententiam Concilii. Quid igitur ne-
cefle provocare, vel accufare perfonam errantis, fi
damnare latis eft errores. His itäquepr^locutus,ve-
niamus ad materiam, quas novem aflertiones cum fuis
approbationibus habet.
Pro cujus intelleölu faciliori ponatur velut in unaDe-
cretali cafus longus,dehinc bi*evis fub hislitterisA.B.C.
Cafus eft C. R ex fupremus habet A. 6c B.vafallos fuos,
quorum unus non erat fubjeötus alterius, quifaciunt
confcederationes ad invicem juramentis terribilibus fir-
matas.B. conducit homines prece,6c pretio,qui per infidias
preemeditatas interficiunt fubitö A.non diffidatum.
vem aflertiones cum fuis reprobationibus judicialiter
judicatæ, fpeéfant adtFidem, etiam explicite. Et funt
duæ, prout in fchedula continetur,rat.ionabiliter quali-
ficatæ. Potuerunt infuper per Do6tores,6c Ordinarios
locorumdodrinaliter,6cjudicialiter condemnari. Sunt
denique per hoc facrum Concilium, vel per Sedem A -
poftoiicam de necelfitatefiilutis reprobandæ, 6c hoc ve-
re , vel interpretative. Ex cujus conclufionis proba-
tione, quæ fpeéfcat ad Theologiam,maximè de interefle
Fidei,poteritfaciliter apparere quid de interefle per-
fonali lëntiendum, vel agendum erit per Icientiam Ca-
nonicam. Sed priufquàrh lermo progrediatur ulteriùs
tollendum eft quadruplex feandalum, quod nobis ra-
tiocinationis itci agentibus poflet obliftere, éc.aures a-
liquorum querelis opilare , ut obfurdefcerent veritati.
E c ce , inquit, querela una: quanta vilificatio Fidei,
quanta depreifio Cathôlicæ doëlrinæ, ut in quolibet
verbo, vel a6tu, dicatur: hîc eft error in Fide, hîc
efthærefis. Refponfio brevis : deputeturhoc erranti-
bus, qui priùs ad ea quæfalfa erant Scripturam fiicram
nec dc hoc prxmonitum, neque tale aliquid timentem, D 6c Fidem protrahere conati funt repugantem. Hinc ilia
Zr hnr w ™ r K Fidei vilificatio, hinc conculcatio veiitatis Catholics,
non a defendentibus earn, ne taliter conclucetur. Ec ce,
inquit aliorum querela, quod nihil hic fit amore Fidei
, fed odio perfonali, vel rancore, fed favore inordinate,
fed partialitate. Sed profeftb omnium illeinfe-
liciflimus judicandus eflet, 6c miferabilior omnibus ho-
minibus,qui cum certilfimis incommodis,nedum bono-
rum temporalium, fed propria vitas periculo, tenderet
in Infemum, 6c quomodo tenderet ? utique per pec-
catum odii, vel favoris inordinati, quia JHpendia peccati
mors, Rom.vi. z 3. non quascunque, fed asterna. Cete-
riim,non quis in hac re loquitur,vel quo ammo loquitur,
fed
6choc infcio C .R ege : tandem B.fiiclum fàtetur, 6c
proponit fe laudabiliter egifle , immö fecifle debi-
tum fuum ergà Deum 6c Regem. Pro cujus jufti-
ficatione ponit, vel poni facit, tanquàm pro quibuf-
dam regulis , feu maxi mis , novem has aflertiones.
Itaque per primam juftificat mortem ipfius A. quia
erat tyrannus, ut dicit, machinans per fraudes, 6c for-
tilegia, ac'malum ingenium in mortem fui Regis C.
6c maxime, quia per- ipfum Regem non poterat bono
modo de ipfo fieri juftitia. Per fecundam aflertionem
dicit, fe autorizatum fuifle ut fic ageret, per Leges,
divinam, naturalem , 6c humanam. Deinde per ter-
223 De E r r o r turn Nonoccides. 334
ied quàm^mrma fit quod loqüictu*., attende^'Vris toh - . diftin6tiones dicimus, quod accipitur Fides quandoque
jeerrut- Ecce rqrsùs querulanturalii : videte quiani- pro hahitu , 6c fic data eft deferiptio -, quandoque pro
hil hiîc .ctim ccnodeftia., vel prudentia talis. aiit' -talis a6tu-ex tali habituprocedente, 6c propriè pro interio-
aeit’i fed inniritur phantafiæ propr-iæ , ôc ‘famofitati. ri aflenfu Fideij impropriè pro adu exteriori qui ex hoc
Maled&M furorejus, quia pertmax, &oe.mulaiio, quia du- intefiori procedit, quemadmodùm dicimus : ifte fideli-
xa Gen.XLiXiy. cui tales 6c talcs ddMia Nationc,vel Fa- ter agit. Rursùs accipitur Fides pro objedo Fidei, fcili-
cultate, per liter as, vel aliter çontradicunt. ‘At Verb cet propofitione crédita, ficut eft ifte Articulus: Deus
confolatur exemplum Chrifti , quem ob prædicationis A ef i trinus 6c unus : aut etiam res per hane propofitio-
■ voremfuietiamparentesdixerunt in fuwrem verfum nem fignificata, ficut dicitur: Deus efi Fidos me a. Et
■ ejfe, Marc, w . z i . E t de propheticis prioribus viris in-
venimusdidumiuni: Quidqumr.itinfanus ifte?4
I I . Denique.pxofedo, qui dicsere poteft cum Pro-
pheta, Domino: Confilium mettm}nfiificationes4u&: Pfal.
cxvin.2,4. ille jam non proprio capiti,famofitati , vel
imptudentise inniti dicemdus eft j fed folidiflimte veri-
tatis autoritati,quam vis in hacpai^te,fi teftimonium ho-
minum recipimus, illud abundantius longe eft pro nobis.
tämnumero, quam merit©. Conqueruntur ad ex-
tremum quidam: Ecce, inquiunt,quanta Regni Chrifi
tianiffimi difiamatio, in quototei-rores exorti dicuntur,
,6c famantur.Immo veto refponfum habeat,quifquis hoc
objicit ad opprobrium, .quöd ad fing-ularem, 6c in-
comparabilem laudem .ejufdem Regn i, 6c incolartim
cedit ifta errorum non quidem publicatio, fed vir-
tuofiffima debellatio , quse neque proprio fanguini,
neque diferiminibus innumeris , neque propria par-
cit vita:, quando proriniis errores ineodem Regno caput
( ut ita dicamus) exerere j vel innoxium germen
erumpere coeperint. Obfervetur illud de Pfal. cxxxvi.
p. Filia Babylonis mifera, beatus qui tenebit, & allidet
parvulos fuos ad petram. Et illud de N afone:
Apprime dum nova fitnt, pravi mala femina morbi.
Eft enim humanumpeccare,Ced vere divinumcon feftim
ä peccatis refurgere, eaque proterere virtutis forti pede.
His itaque fcandalis ( ne pergentibus nobis ad ve-
ritatis inquifitionem nöceant) dejeötis , deducemus
primam partem conclufionis ex multiplici radice, 6c
principaliter inveftigando dodrinaliter, 6c radicaliter
quid proprie fit Fides, 6c unde quis denominatur fide-
lis Catholicus: 8c ex oppofito, quid fit error in Fide,
velhserefis, 6c quis denominatur errans in Fide, vel
hasreticus. E t primö rejefitis pro nunc acceptionibus
aliis de Fide, quia Fides aliquando dicitur fponfio 1.
Tim. v. 1 z . quia primam fidem irritamfecerunt. Et quandoque
fidelitas. Prov.xx.d. Et virumfidelem quis inve~
nit ? Quandoque confcientia. Rom. xiv. 23. Omne
quod non eft ex Fide, eft peccatum. Quandoque facra-
mentum Fidei : Auguftinus ad Bonifäcium: Quid'
eft parvulos habere Fidem nifi Fidei facramentum. Ac-
cipiamus deferiptionem Fidei, de qualocuturi fumus
e x verbis Apoftoli ad Rom. x. 17. ubi dicit, Quöd Fides
eft ex auditu, attditus autem per verbum Dei. Unde ficut
Ariftoteles deferibit feientiam , quöd eft habitus
firmus per demonftrationem acquifttus j fic poteft de-
feribi quid fit Fides, quöd eft habitus firmus, & verus
per audit urn verbi Dei acquifitus. Et vocaturhic verbum
Dei Scripturafacra, vel infpirata, vel prasdicata,
feu le6ta. Pro cujus deferiptionis declaratione.feien-
dum, quöd ficut feientia multipliciter accipitur, fic
6c Fides, quantum fpe&atadpropofitum. Accipitur
enim quandoque lcientia pro habitu, ut deferiptum
eft j quandoque pro allenfu ex tali habitu proceden-
te j quandoque pro objetlo illius habitus, vel aftus,
6c hoc dupliciter, ficut eft duplex obje&um, quod
feimus : Unum eft conelufio demonftrata mentalis,
vocalis, velfcripta: aliud eft res fignificata per con-
clufionem : Unum vocatur objeötum materiale, a-
liudformale, fecundumThomam. Ampliüsfeientia
quocunque priediötorum modorum accipiatur, fblet
fiimidupliciter: uno modo, prounico, vel fimpli-
ci tali habitu , vel aöfcu, vel objeöfco : alio modo,
pro colle&ione multorum hujufmodi habituum, vel
a£tuum, vel obje£torum 5 quemadmodiim dicimus:
Phyficam efle unam Icientiam, fic Metaphyficam, fic
Medicinam, 6c fic de aliis. Conformiter ad prsdiölas
hic de complexe fignificabilibus haberi fermo poflet
quem obmittiirius. Poftremo, Fides accipitur quo-
libet modorum prsedictorum, quandoque pro unico
habitu, vel actu, vel objedbo j quandoque pro colla-
tione -p'lurimomm, vel omnium, quemadmodum in
Symbölo Apoftolorum , vel Athanafii, vel Concilji
Nicasni, vel fliers Scripture dicimus Fidem Catho-
licam contineri. Unde 6c fic loquitur Athanafius di-
cens '.Quicunque vult falvus ejfe, ante omnia opus eft, ut
teneat Catholicam Fidem. Et de particulari Fide fubjun-
g i t , Fides autem Catholica hac eft, ut unum Detim in 7 rini-
tate,&c. Confequenternotandumeft, quöd Fides pro
habitu dupliciter accipitur, pro infufo feil icet, 6c pro
acquifito j ficut eft etiam una feientia habitualjs infufa:
patet hoc in Chrifto , 6c Salomone j alia acquifita
qualiter deferipta eft , • quöd eft habitus firmus per-
demonftrationem acquifitus. Dicamus confequenter
lg pro declaratione deferiptionis pr^miflk de Fide habi-
tuali acquifita, quas infuflimpra^fiipponit, vel eidem
innititur, 6c ab ea informatur fi perfeöla eft 5 quöd
Fides dicitur habitus firmus, ad differentiam opinionis
vel -fufpicionis incertxj ficut ponebat Petrus Abclar-
d i, per beatum Bernardum in hoc redargütus. Hkc
, autem firmitas, vel certitudo, alia eft a certitudine
fpei 3 quoniam una refpicit intellecfum, affeftum altera.
Thomas dicit, quöd certitudo eft ex volunta-
te figente intelledfum. Additurin deferiptione, verus,
ad differentiam habitus hxreticalis £6ti, qua-
lem habet Hxretici. SubjungitUr tanquam pro differentia
fpecificä ad alios omnes habitus inteJledtuales,
per auditum verbi Dei acquifitus. Pro quo notandum e ft,
quöd ratio fpeciftca Fidei eft quöd accipiat certitudi-
nem fuam, oc veritatem illuftrativam intellectus huma-
ni ab autoritate divina 3 quia fcilicet Deus ita juflit
vel revelavit mediate , vel immediate per verbum
fuum infp'iratum, interius vel exterius prtedicatum,
auditum, vel leötum. Et fic loquitur Thomas, 6c
antiqui, quöd formalis ratio omnium credibilium una
^ eft, fcilicet veritas prima 3 ita quöd aflentire aliter non
eft pertinens ad Fidem.Et hic requiritur Fides infufa ad
aflentiendum catholice 3 6c hoc fieri non poteft fi quis
-V errat in una tali veritate pertinaciter,quia jam deeft fibi
ratio formalis credendi 3 alioquin non eflet pertinax.
Hinc oritur differentia certitudinis Fidei ad certitudi-
nem feientia 3 quoniam ilia fumitur ab extrinfecis tan-
tummodö per locum ab autoritate : altera deduci-
tur ab intrinfecis, ficut per locum a definitione 6c
fimilibus 3 6c ita habemus certitudinem ab extrinfecis,
qualem habet Fides 3 alteram ab intrinfecis , qualem
habet feientia. Et hoc fufficit ad propofitum de
certitudine311011 inftituendo fermonem de aliis habitibus
certorum principiorum, tarn intelleötualium, quam mo-
ralium, in quibus eft certitudo evidential ex terminis:
in aliis per experientiam, in aliis per quamdam adhx-
rentiam voluntatis ftabilientis fe ac figentis in aliquo
ä quo non vult dirimi, ficut diceremus höminem inni-
tentem muro folido certum efle j qualiter etiam dicimus
, quöd certa eft in Deo fpes noftra, charitas noftra -
Dtimornofter, 6c ita dereliquis ad affeötum fpedtanti-
bus. Fortaflis autem quöd ipfa Fides certitudinem
fuam fic accipitexvoluntate, qux (Deojubente, feu
revelante)credere vult immobiliterj credere autem non
poteft nifi volens. Ex quo fit, ut Fides 6c habeat m<s*
ritum, 6c captivet omnem intelleäum in ejus obfe-
quium, quantumeunque videantur rationes philofophi-
c x , vel hiftoricx, feu grammatics, feu phantaffies
Fidei