343 fioanms Gerfomi 344
has Aflertiones contmentibus. Deducamus propterea bus loquitur Cicero Lib,«,. de OJficiis. Notetur quia re-
fiilfitatem obtava; Aflertionis ad intellebhim ponentis 3 citet tempore Hannibalis de duobus remiflis per Ro-
quoniam fi liceat unicuique judicare deLege divina, manos. Exemplum deperfidiaCarthaginenfium, qua:
ut de ilia, Nonoccides, Exod. xx. 13. & earn inter- fiibvertit eos, quibus dibtum eft: per quos Deus ju-
pretari fecundum epikeiam fuam 6c confcientiam, re- ^ ra b it,-& ubi? Exemplum de fide militum, de fide
linquendo planum, rotundum, ac folidum fenfum po- mercatorum, de fide Joannis Regis Francia;, 6c aliorum
quotidib fine numero quos conftat fervafle, 6c
hodie fe'rvare confoederationes, 6c vera juramenta ne-
dumin praqudicium temporale fui, vel fuorum, fed
etiam in praqudicium vita: propria;, quod eft ultimum
praqudiciorum temporalium. Nota de Lombardis:
nota de Lotharingis, qui reducerentur captivi a fuis
fi fugerent, Denique quasritur , fi confcederatus de
quo loquitur hasc nona Aflertio, poterat fervare ju-
ramentum fuum, non occidendo , vel occidi facien-
do tyrannum ilium cum quo juramentum 6c foe-
dus habebat, 6c fi fic 3 tenebatur illud obfervare, cum
non cederet in praejudicium animae fua;, vel falutis a:-
ternae: fi verb non potuerit obfervare, confequetur
primo, quod tenebatur de neceflitate falutis tyrannum
ilium fibi confcederatum vel occidere, vel occidi facefitum
per Dobtores fimbtos 3 epikeia, 6c confcientia
quælibet poterit Scripturam intelligere facram aliter
quàmSpiritus fanbtus efflagitet,quod eft hærelis,fecun-
diim defcriptionem Hieronymi. Et hæinconvenien-
tiæ confequuntur.
Primé quod poterit quilibet interpretari Præceptum
illud, Non furaberis : Exod. xx. i f . Sicut inventus eft
unus dogmatisms, quod pro nutritionc pueri bonæ indolis
ad eruditionem Theologiæ, vel utilitatem Rei-
publicæ, poterit rapi pecuma à divite. Alii,quod lice-
bat committere ufuram pro fublevatione pauperum :
alii, quod fimoniam pro neceflitate Ecclefiæ : alii,
quodrapinam profundandis Ecclefiis, vel Hofpitali-
bus, nemo afpiciens ad malum 6cc.
Ampliiis fecundo, idem arguitur de hoc Præcep-
to , Non mcechab'eris / Exod. xx. 14. quia diceret ali- B re 5 quod improbatum eft priùs, quia non erat Judex equis
R e x , vel præpotens : fterilis ell uxor mea 3 reci-
piam alteram, ne fucceflione defrauder heredis : Alter
idem faCiet pro multiplicatione prolis ad cultumDei.
Rursùs tertio contingit hoc idem circà Præceptum
hoc, T^on mentieris : Mentiar, inquit, aliquis, ut falvem
proximum, vel me ipfum à moite, iêudamno, fèuvi-
tuperio : mentiar ad falutem aliorum corporalem, vel
Jpiritualem : mentiar ut licentiiis perdantur impii ty-
ranni, vel hæretici: immo 6c Confeflionem revelabo, ne
perdantur reliqui.
Poftremb , licebit etiam fie parentes occidere in
fenebtute, ne langueant diutius : lie occidere fe ipfum
ad evitationem indigentiæ, fervitutis, velftupri,vel
contumeliæ Dei5fie fuit tempus, dum omnis, qui inter-
ficiebat Chriftianos, arbitrabatur fe obfequium praft are
Deo. Joan.xvi. 2. 6cc.
Advertitis autem, quàm latè pateat hæc ruina,
Sicuilibet non fecundumLeges vivere, fed deLege
judicare licuerit , contra illud Decretum vulgatum :
jus, ut fupponitur, 6c quia Judex etiam obfervare fi-
dem hofti debet. Sequitur prasterea, quod talis prae-
fentiens, ilium efle tyrannum dignum morte, cui nec
fervanda fideserat, fecundum eum juravit in mendacio,
6c dolo malo. Unde literalis intelledtus, planus, 8c grof-
fus apud omnes,iftius Pr^cepti,A/o« perjurabis,q uod eft,
omnejuramentum deliberate, 6c licite fabtum tenendum
eft,etiam ufque ad prasjudicium mortis temporalisj
quoniam plus tenetur obfervare fidem fuam , qua: eft
qua;dam integritas, 6c virginitas anima:, quam corpus
proprium, velalienum, 6c eft ordo rebtus charitatis.
Promiferamus inducei e rationes cum autori,tatibus,6c
hiftoriis 3 fummabimus illas plures: itaque continentur
2. 2. q. 5. 6c q. 8. in Auguftino 6cHieronymo: plures
in Summa Confeflbrum fuper his vocabulis, bellum>
homicidium, in f dm, perjurium. SanbtuS Thomas ad
idem 2. z.q. 64. multis Articulis, 6c q.De infidiis&cq.
de juramento. Item q.penul.fecundi. Item Lib. I . c. 6.
Deregimine Principium adRegem Cypri,d eterminans hane
Ejus eft interpretari, cujus efl condere Legem. Et illud C quaritionem ex intentione, fundans fe in hac autoritäre
Auguftini de vera Religionc difi. 4. can. In ipfis tem-
poralibus Legibus 5 ubi dicit, quod dum inftituta;
funt Leges, non licebit etiam J udici de eis judicare, fed
fecundum ipfas: undè fatemur, fenfum Legis, non verba,
facere fenfum literalemjfed de fenfu periti definiunt,
non quilibet pro feipfo. Denique cum ex folo fenfu literal!
Scripture fumitur efficax argumentum folidum, fic
literalis fenfus Scripturas in aliquo' falfus diceretur 6cc.
Tandem,reprobetur Aflertio nona, qua: in fchedula
minus damnata eft rigide in cafu .focietatis jurameii-
t i , hceretica eft, facrilega eft, pernitiofiflima ëft. Primo
quidem, quiä perjurium, fecundum genus fuum
( fi Thoma; creditur) gravius efthomicidio, quoniam
eft immediatius contra Deum, 6c contra Prseceptum
primas Tabulas. Cedit infuperinfubverfionemgravio-
rem totius Reipublicae, düm vinculum ejus, quod eft
juramentum, rumpitur, 6cdiflolvitur5 undejuramen-
Petri, Servifubditi eftote in omni timoré ‘Dominis, non tantum
bonis & modefiis,fed etiam dyfcolis^i .Pet.1r.18.Exem-
plificat de multis Romanorum Imperatoribus, fub
quibus Chriftiani pafli ftierunt fponte, licet eos potuif-
fentoccidere, ut patetd efacraLegione Thebæorum
Sarreburienfium. Infliper **** qui ab aliis diftortè, vel
truncate allegatur, facit pro dictisL*^. 3. cap. i<5.ubi
dicit quod tyrannus eft qui vult contra Leges dominari.
Etlib,. 8. cvj/>. 19 . tradit, quod nullus quantumeunque ty-
rannus, etiam notorius, & intolerabilis, interftciendus eft
contra jusjurandum, nequeper venenum. Exemplificat de
David refpebtu Saul. Et tandem dat confilium fimile
fanbti Thomas. Sed addipoteft, quod per Generale
Concilium poflimt tyrannijudicari, vel deprimi, non
propria prælùmptione. Eft ad idem Alexander de Hales
diffusé, tertia parte fummas fuper hoc Prascepto.
Ad idem Auguftinus lib : de libero arbitrio, 6c Epifi.
efi omnis controverfia finis fecundum Apoftolum D tola feeundâ contra Fauftum. Ad idem Lib. 1. de vitih^
Hebr.vi. i6.Porro, fi perdet Deus omnes,quiloquuntur
mendacium,/y'.v.7.ita quod nulla adjebtione poteft lici-
turn fieri j quid de peijurio confebimus judicandum ?
Negetur ratio Auguftini quare mendacium non recipit
compenfationemut fieri licitum poflit. Rursus exem-
plisl'acr^e Scripturas docemur 4. Reg. 6c 2. Parol, in fin
e , quod Sedechias cum toto populojudasorum ideo
peremptus e ft, quia non tenuerit pabtumcum idolo-
latra Nabuchodonofor fedubtus per Sacerdotes di-
centes, quod cum idololatra perfido, 6c tyranno fee-
dus initum non tenebat, ex quo erat fine Fide. Exemplum
aliud eft de Simeon, 6c L e v i, quibus jam male-
dixit Pater , qui& fregerant pablum cum Sichimitis
initum. Gen. xx xiv. Exemplum aliud apud Gentiles
de Rdgulo, 6c Fabricio, ac multis fimilibus, de qui-
Traüatu de ira. c. 12. Ad idem Leges civiles! Exempla
funt in Scriptura de Cain fceïeratiifimo, de quo non I4-
cuit alteri, ut interficeret eum. Item de Judæis qui licet
Chriftum reputarent tyrannum peflimum, no-
luerunt tamen interficere propria autoritate.
Concludamqs tandem ex iftis omnibus veritatem
fecundæ partis conclufionis noftræ principalis, fcili-
cet, quod has novem Aflertiones rationabiliter, 6c ca-
tholicè, prout in fchedula continetur, qualificatæ, re-
probatæ flint ; immo profiteor cum Reverendiflimo,
Patre Domino Cardinali Cameracenfi, 6c firmiflimè
teneo 6c nullatenùs dubito, quod hæc doblrina eft has-
retica, 6cc. 6c damnata per hoc Concilium in ifta j
Quilibet tyr annus &c. N ec fuper hoc oportet mejudi-
cio Concilii , tanqüàm fimdubius, fubmittere, quia
24 c De Erroribus &c. circa Praceptum Non occides. 346
iredercm, mepcccare fenciando de fide eeitiffima rera fitum lumptas ex Juribus male intellc&is. Cujus
incertam.
Habent ecce crimmatores quod mtendunt, me conh-
tentem, quod opponunt 6cc.Elicitur ex his,quod nullus
a commiifione circa materiamFidei repellendus eft tan-
quäm fufpebtus,fi dixerit,hanc efle Fidem fuam,quem-
1 admodum fecit idem Reverendiflimus Pater Dominus
Cardinalis Cameracenfis, Prasceptor meus cläriflimus, , w m
adRequeftam Sereniflimi Regis Romanorum. Sic 6c A ter omnes Chriftianos, ut prascisefunt talturn. Prasb
Facultatis autoritas major eft in hac parte, quam u-,
nius Gloflatorum j quia Decreta funt dibla Dobtorum
fanbtorum Theologorum, quas melius intelligi pof-
funt a Theologis , quäm ä folis Juriftis , ficut ar-
chitebta judicat de ceteris. Concedamus tamen, quod
nulli inferiores ad Papam, vel ad generale Concilium,
faciuntdeterminationes in Fide quas ligent generali-
i ..:j__jtrflnoiTMt-iffim.ic tereä dicuntur inferiores Praslati caufas Fidei magis
ventilare, quam terminate ■, quia refervatur autoritas
Superiori qui poteftatem habet univerfalem definien-
d i, 6c obligandi. Quod fi dicatur, quia Praslati inferiores
, 6c Inqujfitcres, quandoque funt ignari facrarum
Literarum (ficut arguit Ockam, quod plane ita fuerunt
quandoque Summi Pontifices) propterea concedimus,
Praslatos inferiores non debere quxftiones Fidei judi-
cialiter decider^, nifi concurrentibus iftis caufis.
Prima,quod fcandalum fuitortum ex aliquibus Afler-
tionibus in fua Dicecefi, quiä de his quas foris funt nihil
ad eos, nifi forte requifiti fint in Fidei fubfidium. Se-
cunda, quod Aflertiones tales funt quas fine pericu-
lo non poflimt diü 'admitti, vel tolerari, nec eorum
falfitas ignorari feu dubitari. Tertio, dura habetur fuf-
ficiens copia Dobtorum in facris Litteris hominum
feientium difeernere fi tales Afjprtiones funt explicite
prasfulgidum decus Canoniftarum, 6c flos gratiflimus
Dominus Cardinalis Florenfis, confeftim ut alias, me
prcefente, legit has Aflertiones , admiratus: Et potue-
runt, inquit , inveniri defenfores , quin mox fuerint
aliqui contradittores ; adeo fibi manifeftus error vide-
batur. Sequitur tandem juramentum fuifle licitum de
repugnando talibus erroribus.
T E R T I A P A R S
C O NC L U S I O N I S
P R I N C I P A L I S .
DE m o n s t r a t i s itaque duabus primis partibus
noftrje conclufionis, ita ut non fit relibtus dubita-
nonis fcrupulus apud illos qui noluntfieri imprudentesfied
intelligentes,qua fit voluntas Dei ,Ephef.v. 17. nam 6c ratio
evidens 6c autoritas convincens, 6c hoc facrum Conhæ
cilium determinans, multipliciter hoc credere tradunt, ß contra Fidem, 6c per facram Scripturam reprobatas in
6c impellunt 6cc. Expediamus nos breviori fermone fententia, velaffebtu. Poflimt itaque, immo 6c de-
de partibus reliquis duabus. Dicit tertia pars, quod 1 ^ 1 ■ „n ...2 r?-.
novem Affertiones potuerunt perDobtoresôcOr-
dinarios locorùm dobtrinaliter , ac judicialiter con-
demnari. Stabiliamus hoc quadrupliciter. Primitùs
in Jure divino 3 fpebtat itaque ad Prælatbs etiam inferiores
pafeere gregem pabulo dobbdnæ. Joan. x.
19. Bonus paftor &c. 6c Matth, ultim. f . 1 1 . Docete
omnes (fientes &c. Ifa. L v i l l . I. Clama , ne ce fies. 6c
Jerem. xxin. 1. Va Paftoribus &c. Ezech. xxxiv. 2. Va
Raftonbus lfira'él. Et XXXiïi. 6. Si Jpeculator vider it &c.
Et fimile ejufdem ni. 18. <&’ dicente me adimpium&c.
Thren. 11. 14. Rropbeta tui viderunt &c. Dent. xm.
6c id. Contra hæreticos 1. Tim. iv. ad Titum 1 1 1 .
ad Gai. 1 1. f . 6c <5. Item Abt. xx. 28. Attendite vobis
& univerfo gregi & c . E x quibus omnibus fundatum eft
in Scriptura lacra, quod Dobtores, 6c Prælati pof-
funt 6c debent populum fubditUm in dobtrina flina-
pafeere, 6c ne errent pro videre. Stabiliamus fêcundo
bent Prælati 6c Dobtores feire multa eflé contra Fidem
explicitam, qualiapopulusnefcit, nifiimplicité.
Undè regulariter nec Papa, nec generale Concilium
debet facere determinationes F id e i, nifi concurrant
h as très caufæ : quod fi dicitur Prælatos 6c Dobtores
pofle facere de aliquibus Aflèrtionibus declarationes
quæ funt contra Fidem, non tamen pofle determinate j
hoc nihil eft : quia Papa, vel. generale Concilium de-
terminandodeFide, feclufarevelationefpeciali, non
faciunt aliud nifi declarare , talia elfe de Fide cum
peenarum adjebtione. Denique non poteft allegare
contra Prælatos, vel Dobtores, fi priùs damnent Aflertiones
dobtrinaliter, 6cjudicialiter, quàmevocent, 6c
damnent aflertores. Exemplum multiplex de numif-
mate falfo, 6c de morbo canceris, 6c fimilibus. Hoc in-
fuper prabticatum eft in hoc facro Concilie de erroribus
Wicleff, 6c de ifto : Quilibet tyr annus &c. 6c in a-
liis Conciliis , 6c de hærefibus, 6c apociyphis dogpartem
eamdem ex Jurenaturali,6cpofitivo. Ex na-^ matibus fine abtione damnatis. Eft enim priùs damturali
quidem, quo Pater debet erudire filids, fapiens
infipientes docere, videns «cecos ducere , caput in
membra fenfum influere, 6c ita^He reliquis fimiiitudi-
nibus naturalibus. E x pofitivis verb Juribus judica-
tur Extra de Haretic. (ap. tAd abolendam , 6c Cap.'
Excommunicamus 6c Cap. Sicut, 6c Extra, de Simo. Cap.
licet Heli. & L X X X I 1 l.diftincl. can. Ifitl illo p aft ore, 6cc.
Stabiliamus tertio partem hanc, 6c approbatio-
nem hujus Sacri Concilii per prabticam ejus: collau-
dat enim condemnationes fabtas contra errores W icleff,
per Univerfitates Oxonienfem 6c Pragenfem, 6c
per Ordinaries eorumdem locorum j quas velut teme-
rarias, 6c iniquas reprobafe debuerat, finequaquam
eis condemnatio talis licuiflet. Inducerentur fimilia
plura de prioribus Conciliis tam Generalibus , quam
provincialibus, etiam ante Nicenum Concilium 6cc.
Stabiliamus denique quarto partem eandem ex con-
fuetudine laudabili in diverfis Dioecefibus , prasfer-
tim in Parifienfi. Illic enim danmati funt Articuli, 6c
nare hærefes, quàm damnari poflint errantes : propterea
perverfiflimus, ac perniciofiflimus eft, non quidem
ordo Juris, fed illius confufio, nolle quomodo-
libet trabtare priùs de interefle Fidei, quàm difeuflum,
vel decifum fuent de interefle perfonali. Et hie locum
habet dibtum Chrifti Matth, xv.6. Irr it urn feciflis Man-
datum Dei propter traditiones veftras. Nunquid non eft ju-
dicum flufficienter fundatum, ubi error nunciatus eft,
reus promotor açcufans , judex damnans ? Advertant
Prælati ea quæ fequerentur inconvenientia, fipaflim
ac libéré aliqui prædicarent quicquid vellentj neque
poflent corrigi, nifi referendo caufas ad Sedem Apofto-
licam, ubiplerumque pauci funt Theologi, nifi forte
tales qui poflünt efle rei, 6c pars. Audenter, non
arroganter, affirmo, quod in damnationem novem Af-
fertionum, plures fuerunt Magiftri in Theologia, ac
Licentiati, abfque Baccalaureis formatis, 6c aliis,
quàm flint in hoc facroConcilio:8c tribus.Menfibus du-
ravit eorum deliberatio quæ fiebat publicè, 6c libéré j
damnantur quotidiè per Dobtores facræ Scripturæ , 6c D proteftando, quod fblum ad extirpationem errorum
per Epifcopos, 6cjurant Baccalaurei prius quäin legant
Sententias in manu Cancellarii Parifienfisj quod fi quid
audierint dici in favorem Articulorum Parifiis conddm-
natorum, revelabunt infra obfco dies Epifcopo, vel
CancellarioParifienfi, quieruntprotempore; Scrip-
fit 6c hoc idem facra; Theologia; Facultas in Parifienfi
Univerfitate, in Trablatu quem inifit ad Clemen-
tem. VII. folvens rationes, vel allegationesin oppoÇficut
fua profemo requirit) intendebant. Proptereà,
non evocata eft Facultas Decretorum tota,ficut Theologi
omnes vocati funt} quià de folo Fidei interefle quæ-
rebatur. Addo , quod nullus unquàm inventus eft
me feiente, qui auderet dicere, quod Aflertiones if-
tæ, 6c fimiles eflent veræ, quamvïs ‘aliqui diverti-^
cula confingerent, ne. refponderent ad rem iftam.
Rursùs, executio fàbla eft, non per unum, autper
Y ,3 duos,’