J . Gerfomi T>e peccato venalt duftlici. 48 o
■ prohibetur & difplicet D eo , tuncipfo deledtatio peccatum
mortale effet. Sed haec eflet diabolica placen-
tia , quamvis poffet forte fine peccato mortali quis
in hoc cafu dele&ari in hoc quod habeat talem liber-
tatem fic agendi, nefciente fuo Superiore aut alia tali
ratione. EmmI
4 79 P B M P P B I f i
Refpondetur per dillinctionem, quia vel tabs Procurator
ïdlimat probabiliter & rationabiliter quod Superior
luus vellet bene, fi fciret, quod ilia fierent de
quibus quieritur: fit in hoc cafu non videtur tabs Procurator
proprietarius vel tranlgreflor voti. Si autem
credit aut credere debeat probabiliter f i t rationabiliter
quod fi Superior talia fciret, ipfe non approbaret,
fed difpbceret fib i, f it hoc difplicentia gravi, tunc^
tabs ett fur fit tranfgreflbr voti.
Utrum quis renuere debeat Officium quodcunque
fibi injundhim a Majore propter abquod impedimen-
tum ipfius Officii?
R e f p o n d e t u r q u o d r e v e l a t i s e x c u f a t i o n ib u s f u i sM a .
i o r i f u o , f i id em p e r f i f t a t in f u a v o l u n t a t e , o b t e m p e -
r e t f ib i c o n f id e n d o d e d iv in o a d ju t o r i o . h t h o c e t iam
h a b e t e x R e g u l a , quod f i irngofilbilia injrniguntxr alicui
fratri&LC. P r a t f u p p o f i t o t a m e n , q u o d n o n h a b c a t u r
r a t io n a l is e x i f t im a t io d e M a j o r i , q u o d e x im p e r i t i a .
v e l m a l i t ia p r a t c i p i a t i l lu d , S t q u o d i l l u d j u b e t u r q u o d
f i t d e i l l i s q u x p e r t in e n t ad r e g u l a m , f i t a d q u a : f e
e x t a i d i t p o t e f t a s M a j o n s : a l i o q u in n o n d e b e t o b e d i -
r e . D i c i t u r a u t em r a t io n a b s e x i f t im a t i o , q u a n d o ra-
t i o n e s p r o b a b ib ó r e s h a b e n tu r a d f i c c r e d e n d u m q u a m
a d o p p o f i t u m , d u m m o d o n o n f a b r i c e t f i b i t a l e s r a t io n
e s in o r d in a t a v e l in d i f c ip l in a t a a fife fit io .
Qiumtur quomodb intelbgatur ifta autoritas. Beati
Thomx de Aquino, quod ConfenfusdeleSationis feccati
mortalis ^ eft peccatum mortale} , .
Refpondetur, quod fiquis tentatusfuerit dealiquo
peccato mortali j fi delefitatur in eo delcfilationc mo-
rofa, St placeat fibi ilia deleftatio, ratione delibera-
ta , ita quod, non vellet quod tentatio recederet; fed
quod deleftatio duretamplius, pofitoquodnonvebet
actuabter committerepeccatum, hoceftexercerepec-
catum fuum a'd extra , peccat mortaliter. Et hate
reiponfio probata eft fit in multis aliis cafibus habet
locum eadem autoritas. Propterea cautifiimum eft,
ftatim abigere tales recogitationes operum carnalium
tarn aborum quam fiiorum, quamvis fit aliquando in
tab recogitatione vitium quoddam curiofitatis^ noxiai,
quam non oportet elfepeccatum mortale potiusquam
fit deleftatio camabs, fit hteccuriofitas_.communiseft
apud quemlibetex fénfibus, ut omlns nonfnuratnr vifu
,,ec am-is audit«, fitc. Eccle.i. 8. Et poteft magis .did
dele&atio hujufmodi fenfualis, quam canialis feu libi-
dinofa. Quvcftiones finiunt.
DE
C
E J U S D E M
d e p e c c a t
V E N I A L I D U P L I C I .
o
A d M S . Codd. Vitt.699-
N O t a , quod dupliciter poteft dici peccatum
veniale. Nam aliud eft veniale folüm ex geriete,
ficut verbum otiofiim, autmendadum
jocofiim. Aliud eft veniale ex hoc quod non fit cum
deliberatione perfe&a, fed inprimo motu velquadam
furreptione, quemadmodum nullum eft peccatum adeö
mortale, quin per defedum perfe&i confenfus poffit
E J U S D E M
CORREPT IONE
P R O X I M I .
A d eumdem Cod. MSS.
O r r e p t i o Proximi, de qua dicitur Matt,
xvin. i f . Stpeccaverit inte fratertuns, corripe
See. eft in Præcepto. Si tamen iftæfex
conditiones concurrant. Prima, eft ceita peccatiag-
nitio j quia ex fola fufpicione non debet fieri. Secun-
da , eft manfuetudo in corripiendo j quia corripiens
cum ira magisprovocatad pejus quam Corripiat. Tertia,
eft quod in alio non lit tanta aptitudo ad corri-
piendum -, quia fi ipfum fratrem peccantem videant
aliqui æquè boni ficut ego, vel meliores, & ei forte ma-
B gis familares, vel Prælatus luus, probabiliter fuppone-
re polfum quod aliquis iftorum corripiat iplum. Si autem
certum diet quod omnes négligèrent eum compete
, tunc teneretur quantum ad hanc conditionem,
6c aliisconditionibusconcurrentibus. Quarta, eftfpes
probabilis de correpti corredione, quæ fi non fperatur,
fed pejoratio timeretur , corredio fieri non débet.
Quinta, eft quod peccatum fit mortale, non tantum
veniale. Sexta, quod non fit fpes habendi majorem
opportunitatem temporis ad corrigendum leu corri-
piendum.
Iftis fex conditionibus non concurrentibus , licet
Præcepto ligetur, non tamen ligatur ad exequendum,
id eft corripiendum, led poteft differre fine peccato,
quoulque hæ limul concurrant : hoc tamen non dico
de Prælato, fed de fratre qui Prælidentiam non habet
in ilium qui peccavit. Et Obligatio hujus Præcepti
eft affirmativa ligans femper, fed non ad femper> fed
, tantum pro tempore neceffitatis, quod eft, quando
' omnes illæ conditiones fupradidæ concurrunt : quare
non eft timendum hominibonæ voluntatis,dehac tranf-
grellione, li pro fe habuerit didaS conditiones. Item
ex vi Præcepti fecreta .corredio vel admonitio debet
præcedere denuntiationem , quatenùs ipfa corredio
cadat fub Præcepto, exceptis his quatuor cafibus in
quibus non eft necefiàrium. Primus , quando frater
venialiter non mortaliter peccat > quia de veniali- non
eft Præccptum. Secundus , quando corripiens fratrem
ex fua lecreta corredionepejorem foreformidat.
Tertius, quando, licet f it ^>es corredionis per lecre-
tam admonitionem , tamen mora pcriculum habet $
tunc omifla privata corredione ftatim denuntiari debet.
Quartus, quando corripiens fine propria culpa
compere non valet > quia dicit Gregorius : PerfeSH magna
nimis laus eft perpeti extends former , & interims
dementer. Nam funt nonnulli in ipfa familiari conreimnere
infra metas fobus venialis. Et quoad ifta verfatione, qui corrigi neqbeunt fine culpa corrigen-
peccata veniaba veriffima eft regula Beati Auguftini; u tis, atque ideo cum vel corrigentem inqumant, vel
videlicet quod Nullum adeo eft veniale quin mortale fit
dum placet. Sed de primis venialibus non oportet;
immo fandus Thomas dat pro regula quod Confenfus
in attum ventalem ^fcilicet de genere non eft niftvenialis ,
ficut mentiri jocose ex deliberatione , vel frangere filen-
tium, quod folum impofitum eft per modum difeiplina, &
delettari in iftis non eft nifi veniale'. Si autem deleda-
tio fimdaretur fuper hoc quod eft peccatum, id eft,
quod quis dcledaretur in hoc adu fub hac ratione qua
non omni modo hæc agentes, aggravant magna myfte-
rii dilfimulationé toleranda. Quare feiendum in his
quæ tradidit Dominus fervanda : aliquando eft præ-
cipuè forma tenenda, utinSacramentis, ôcin talibus
non licèt recedere à feriptisverborum formis, quia in
ipfis virtus Sacramenti confiftit : Aliquando finis in-
tentus magis debet attendi quàm forma verborum, uti
cum Dominus dixit curato a lepra vide nemini dixeris ,
(Matth, vin. 4.) ÔC tamen ille diffamavit eum , quia
ma-
481 T>e Forma abfolvendi à peccatis. 48 i
N O T A B I L E
D E F O R M A
A B S O L V E N D I
magis attendebat propter quid dixerit, quam quid di-
xerit. Similiter hie magis debet attendi finis correp-
tionis, fcilicet emendatio peccantis quam forma verborum.
Si quando ergo videatur frater peccans lalu-
tarius corrigi per alium qui poteft & vult prodelie ,
quam per fe, fecurc poteft ei indicari: unde etiam Pra>
lato dici poteft peccatum fratris, non prasmifia mo- ^
nitione vel fecreta corrcdtione, non tahquam Judici j
fed tanquam amico peccantis, & qui ei magis poteft O D A T 1 T C
prodelïè quam alius, praecipuè propter calus pirzeta--^*’ ^ * * «*■ ■ *
ctos. Item peccatum de qüo Frater peccans fuit
fecretè correptus feu admonitus, 6c de quo fe emen- M O N I T U M.
da vit, poteft dici Praslato prïecipienti per obedien- 77 ^7 7 •; » . . x
tiam : ita tamen quod fi denuncians lolus peccatum F lOC v lo tA o lle CpHOcl feCftltitllY M liltUM COtl-
noverat, foli Praslato dicat 5 fi autem 8c alii noverant,
non tam coram aliis quam coram illis, ipliimPrzela-
to revelet. Cavendum ne quis aliquid finiftrum alicui
de aliquo loquatuf, nifi vel ut ille de quo loquitur
ab illo cuiloquituremendetur, veine ille cuiloquitur
ei familiaritate jungatur, & ab iplb corrumpatur.
Corre&ionem aut prsedicationem non debet dimittere
Pradatus propter fubfannationem, ubi flint aliqui boni
inter malos, vel quamvis omnes fint mali, fpes tamen
fit de corredlione y alias debet taeere, vel poteft
ad alium locum tranfire ubi frudlum poffit fiicere.
N'
De Contumelia & Convitio.
Q O n t u m e l i a proprieIoquendoimportatdeho-
norationem alicujus, in hoc quod aliquis illud quod
eft contra honorem alicujus'dcducit in notitiam ejus 6c
aliorum , & hoc per verba ; extenfo tamen nomine
dicitur etiam die in fa£lis. Convitium autem eft decordât
cum di&is Domini Joannis G a lon
, ità qmd •videtur etiam ab ip/o
fojttum.
A d eutftdem Cod. AÏS. 6pp.
O t a : Forma Abfblutionis à peccatis ÔC ne-
ceflàriaj eft, Ego abfolvo te. Sed fâtis con-
venienter præmittitur, automate Ecclefiét, à
qua Confefîbr accipit poteftatem abfblvendi in fufeep-
tione Ordinis. Sed quia ilia, poteftas eft retenta in
manu Superioris nifi committatur, ideô dicitur, &
Ordmis j etfi loco hujus claufulæ pr^mittatur, auto-
Rritate qua fungor, non eft vis: idem enimvalet. De-
nique nota, quôd fâtis convenienter apponitur in forma
fùprà didta, a peccatis tuis, ad denotandum de quo
fiat Abfolutio, vel de quibus. Quod vero dicatur,
à peccatis tuis, & a circnnftantiis eorum, hoc fecun-
dum totaliter eft fuperfluum. Quia aut circunftantia
eft peccatum, aütnon.. Si fic -, jam didtum eft^ d
honoratiûahafusper verbamanifeftativavitioram ejus M B ® S Ê j Si non, noncaditfûb Abfolutione. Item
culpabilium vel nàturalium. quod dicatur de contritü9 periculofùm eft, & poteft
cflè damnofum, quia nedum Contfitâ , fed etiam at-
trita peccata pofîünt per Abfblutionem deleri per gra-
tiam poft advenientem, ut meliùs poft declarabitur.
Hoc autem quod eft contritum, omnino excludcret
attrita, ficut album nigrum, ôcc. Denique hoc eft
injiceré fcrupulum defperationis', præcipuè in mortis
articule exiftentibus : nulli enim conftare poteft fi
verè de peccatis conteratur. Ciim igitur audit fe ab-
fblvi à contritis , incipiet dubitare , ôc Vacillate lu-
De Peccato mortali.
JP E C C A T V 'M mortale, fecundiim Auguftinum,
eft diElum vel faftum vel concupitum, quod fit contra
Legem Bei. Generalis tentatio fit tribus modis, fug-
geftione, dcle&atione, confenfu : Suggeftioneextrin-
feca fit in didlo vel fa<fto hominis vel diaboli, Ôc hoc
omni culpa caret 6c macula , fi ei non confentitur.
t • r ■ n. j 1 a. ■ • -. • o , perfua Abfolutione, maxime cum inimicüs in mortis
Intrmfeca eft deleftatio in pnmis motibus , ^ hæc Carticui0 toto poßb -mMat ad dejiciendum hominem à
maculam nahet fed non crimen. Confenfus in dele- - - - - ■ - -
dtationem mortalis peccati, ficut eft fornicatio , eft
mortalis -, quod fic eft intelligendum : nam qui fic
deledbatur, aut advertit, aut non 5 fi non , non eft
mortale: fi advertit, aut cito avertit fe à cogitatione,
aut non j fi cito avertit fe, tunc eft veniale j quamvis
iterlim 6c itemm in idem redeat. Si autem non aver
tit fe à cogitatione tali quàm bene feit elfe malam ,
tunc aut advertit periculum peccati mortalis quod eft
fibi, aut non 5 fi non, adhuc eft veniale, liçet majus
priore: fi autem advertit periculum quod eft ibi, nec
timet, fed fcienter 6c voluntariè manet in tali cogitatione
feu cogitationis dele&atione, tune peccat mortaliter.
F I N I S .
fua fpe, 6c fiducia, 6c fiepe dolor corporis eft vehc-
mens, ita quod homo nullam devotionis gratiam, feu
Contritionem atteftantem fentire poffit ficut etiam
6c in fanitate, homini faspe fine culpa fua, propter mul-
tas rationes, aufertur gratia devotionis, Tollitur igitur
per hoc fiducia, vel minuitur, 6c datur occafio
ruin« , feu defperationiv Etfi enim vere ita fit
quod abfque contritione peccata non deleantur 5 tamen
homo fiepe veraciter conteritur , vel in ipfa Ab-
fblutione Contritio virtute Sacramenti infunditur , 6c
hoc hominem, ut pra:dixi, latet; 6c cum audit, a
contritis, capit occafionem muffitandi, 6cdubitandi,
6c per corifequens periclitandi. Quod fi dicatur de
oblitis, fimiliter eft fuperfluum, quia non poteft con-
fitens de peccatis oblitis abfolute abfolvi, quin etiam te-
neatur confiteri, fi in futurum recordetur. Nec valet
dicere, qua lib enter confitereris, five qua ve Lies con-
Ofiteri , f t eorum haberes memoriam , quia ftaret quod
confitens vellet quando confiteretur, 6c non vcllet,
quando recordabitur. Aut forte voluntatem habet
bonam in generali de confitendo omnia qua: occur-
runt, quam non haberet de confitendo, fiin fpeciali
aliqua occurrerent; ficut manifeftum eft , 6c decla-
rari poflet per fyllogifmum incontinentis extra paffio-
nem exiftentis. Et hoc diffuse declarari poteft tempore
fuo, See. Item male exprimitur, f i Scinquan-
turnpoffum, & debeo, quia fi non poteft, non debet
Tomi I f. Pars III. Hh fe