J-oannis Gerfonii ^
<„1%.«-«^..... In fchifmateprxfenri tamdubio, temerarium , iiijuriofum
Sc fcandaloflim eft aflerere omnes tenentes
iftam partem vel alteram,vel omnes neutrales etiam
abiolutos, efle univerialiter extra ftatum falutis, vel
excommunicatos, vel rationabiliter de fchifmate fuf-
pectos.
tionis Regni Sc aliarum dominationum lufcitanrur j
fubtra&io cum multis qiite-fadta font haclenùs per
Regem Sc Regnum, in periculum reprobationis ial-
tem de fa£to reducereturj accufatio multiplex odio-
fiffima, turpiflima Sc informs, per accufatos contra ac-
cufatores laltem fa<5to reveiteretur ; uthæc lari us of-
fero me deduóturum,
fitatis vel Facultatis Theolögii^ , cgu imiumus jnte:
eos,fidelis;filius zelatorfui honoris,quia obli
gor ex .■ oftiqo'^pjovidere ne'.errores in Univerfitate
pullulent, pröteftör-, quod hoc neque fuit neque eft
4 t«confenfu; meo*, 'quia etiam nunquam fui præfens
ubi hæc materia.pro Facilitate traSlaretur 5 cum tarnen
u luvu^uuviuiuui. _ _ In Ichilmate pnefenti licitum , immo cautum eft
Quarto: fi iktaccufatio predicta nomine Umver- prcftaittibus obedientiam ifti vel illi, earn fnbcon-
.aos vel Facultans Theologim , ego minimus inter A ditionc tacita vel exprefla tribuere
is, fed fidelisffilius Sc zelatorfuihonoris, nnia __A „
deberet y el non proponiyel ante propofitionem
ctinf fumma maturatione & -diuturna deliberatione
ventilari, multo ampliùs quàm approbatio vel repro-
batib unius di£ti fcho.laftici, pro cujus tarnen dilcuf-
hone opponitjir quandoqiie tradlus anni vel biennii,
quahdoque totum dimittitur indifcufliim. Attento
denique quod dicitur pluries fuilfe ex parte Regis.ih-
hibita talis difcufllo per Facukatem facienda. E t -ft:
oppofitum fieret (quod avertat Deùs) ego pro libe-
ratione animæ- meæ in hocfeculo Sc in futuro apud
Deum Sc homines pro me Sc meis adhærentibus Sc
ad obviandum prætaClis inconvenientibus, quantum
fas habeo, proteftor de opponendo me tempore Sc
loco Sc medlis opportunis.
Quacumque parte demonftrata , temerarium Sc
icandalolum Sc fapiens hseyefim e f t , aflerere. Saora-
• mei]ta E-cclefix foam efficaciam non habere 3, aut Sa-
cerdotes non efle confecratos, pueros non efte bapti-
zatos, Sacramentum Altaris non efle confecbum , Sc
limilia. .7 :;q:
In fchifmate prarienti teinerarium Sc fcandalo-
111m eft aflerere quacumque parte demonftrata, quod
non licet audire Miflas eorum vel Sacramentis non
communicare 3 prasfertim attenta diverfitate locorum,
temporum atque perfonarum-
Poflibile eft aliquos verse parti aflentientes efleve-
1 aciter fchifmaticos, Scaliquos falfce parti modo prse-
dicto aflentientes fchifinaticos non exifterei
Salubrius juftius Sc tutius eft quserere unitatem Ec-
cleiise mfiftendo contra contendentes de Papatu 5 Sc
hoc per viam ceflionis' utrinfque vel fobtracrionis o-
bedientia;, vel alterius licitse coaftionis, quam fob*
ditos per Excommucicationis Cenfuram vel aliter v e - ’
xare feq turbare , aut quod una pars Chriftianitatis
ab alterius Communione pertinaciter feparetur.
Ratio primse conclufionis hsec e ft, quoniam nulla
propofitio ad cujus verificationem exigitur veritas
unius propofitionis contingentis Sc ad Fidem imper-
tinentis eft de neceflitate aut integritate Fidei: nam
ficut propofitio copulativa cujus una pais eft contin-
gens, eft tota contingens 5 cujus una pars eft falla
aut impoflibilis, eft tota falfa aut impoflibilis: fic in
propolito. Cooftat autem quod ad verificationem
llfius A. eft Papa , exigitur non folura unam * fed
mu-itas contingentes pure efle veras, utquod elecbio
lit rite celebrata Sc ab illis qui habebant poteftatem
cc confimiles multse. E t fimili ratione colligitur quod
quocumque Sacerdote demonftrato, iifa non efthsc-
■ ietica-5 ifte non eft Sacerdbs: Sc confequenter fequi-
tur quod nec ifta3 hoc non eft Corpus ChriftiinAl-
tan , Sec. |
Ratio fecund<E propofitionis j quoniam propofitio
C dicitur fapere hierefim, quando exipfa, coafliimptis
aliquibus veris qua; rationabiliter negari non poft
funt, fequitur error in Fide; fed poffibileeftaliquos
homines per rdyelafionem vel 'Mfter life ’eertificatos
efle, quod omnia rite fa feta font in elefetione & conic-
cratione ejusin Papam A . quod rationabiliter duhira rp
tunc non poflunt. Si negant Afeife veffuifleEapam
AD tollendam quoramdam in nnefenri frhifm, U1C™ “ •errorcm
te peitinaciam, improbkatem^M nhniam B i “ P/ pamJ ” n ™<3™m i & Papq, ;&
5 gnum evidens eft varietas opinionum Doôtorum, Sc
inter doôtiflimos Sc probatiffimos ex utraque parte -,
quinetiam fuppletis éis quæ FaSti font Sc concefiis,
adhuc reftarent quæftiones Juris ad utmmlibet dif-
putabiles , quæ omnia inceititudinem rationabilcm
générant in hoc fchifmate , Sc ab errore perniciofo
plures exçufant. Poteft igitur illud dici rationabiliter
dubitabile quod pliirimi Sc maxime fapientes dubita-A brorum ab invicem. Ex quo confequenter habetur
bile reputant Sc predicant,
■ cialirer in Pnn-i, 3 .......? P* non luccediu 1 e t r o & limilia .quab fu i^ '& fe -
Ratio tevtix conclufioriis.: 4|PamtiIti j&n:
______________ 6 aM < » .^ |n s « S 4 « f tn u to t i f t ic l» .
rum imme’diatomm & ceitorum retrahitot^Dum In- tiegife ;Ve{-autiifuper
a Sacramentis' Ecclefialtieis & f i c i o f i i ^ D a em m lW i^ Cf 0fi»Onemi ? ^ ^ ? l C0^te,i<1^ uln
coldem, avertunt: dum poltremo pro inft-ihili f q-r - to‘ f aut Iqit fite- elefetus.- A . ndh elt
opinione & humana traditione Legem Dei fanftam feqtumr^A •h » p la f ’& C,>5fin,^ ” ad^ as
& ltabilem deferere, contemnere & violare compel- rienrin ’A ' n PaP;^"Airumptum docerexpc-
lunt. Dion.,™ d..vi _____? 1 rientia, £c tot Dofetorum diverfe advcrfmque lenten
Jit. F t rnnfl-ar mnltnc Vim _• . '.l t
T R A C T A T U S
Joannis Gerfonii Do£loris& Cancellant
‘Parißtnfis
Super prxfenti fchifnjate :
Hmc iitulum bakent MSS, CM . J U M t i ï8 c .
& 103. Qui in Editis inferibitur,
S E N T E N T I A
Magiflrijmmis de Gerfoit
De modo habendi fe tempore fchifmatis.
Emendatus & auctus ex iifdem Codd. M:S.S.
fee Colbert, pp.
Scripm videtHK circa iniütmi fchifinatii.
præfenti fcliilina-
improbitatemquenimiam,fpe-
k ciaUter mPatriaFlandrenfî, 1Î pro meritisaut
falfis aflertiombus fuis certiflima & pemicioliffima
Ichilmata formant & fraternam violant charitatem
Dum hommes abobedientiâ débita Superiorum fuo ’
7....... «ww.wv., v^uiumiaco. vioiare compellunt.
Dignum duxi quxdam fundamentaliterpe/me
poiitaialvo Temper m omnibus Superioram ac fapien-
tioramjudicio nunc fub aUquarum conclulionum com-
pendio proponere.
Quocumque de Papam contendentium demonltra-
to , non elt hxreticum dicere A. non eft Papa
In cafu pfedifeto flat aliquos efle apud quoi iftud
P^unaciter aflerere A, non eft Papa , faperet h x -
' Le “WvtiictcjUC ICI! LC II-
. . . confiât multos effe fîmplices qui ad talia
dubia mveftiganda non tenentur alios fequi, nec mo-
ventur favore vel odio feuquællu ad non confentien-
dum lime parti vel illi & parati funt obèdire veritati
lufhcienter agnitæ, nec funt peitinaces j imtur ncc
excommunicati > nec de fchilmate rationabTliter fuf-
pect]. Tota ratio fundatur in hoc , quod nunquam
mit tam rationabilis,vifibilis Sc vehemens caufa du-
bitationis in aliquo fchiûnate ficut in ifto ; cujus fignum
De modo fe habendi tempore fchifmatis. 6
diendum vefitati agnitæ, fi per Ecclefiam vel aliter
reperiretur eumdem effaréj vel etiam dum m canto
dubiôrum involucro pro liia aflertione fuftinenda,ie-
pararet fe à membris’ veris Sc vivis ipfius Ecciefiæj
cujçfmodi flint multi de parte oppofita, utüiCtum cft:
non éft enim fchifma tantum in feparatione îliembfo-
rum à capite, l?d etiam in feparatione pertinaci mem-
Ratio quartse conclufionis colligitur ex prceceden-
t i , Sc per fimile de adoratione Holtia; in Altari, dum
occurrit aliqua dubitatio , quod Presbyter celebrans
non compleverit omnia rite ad confecrationem requi-
fitaj fufficit enim adorare fub conditione implicita,
immo femper debet fubjungi conditio implicita, ifta
videlicet vel fimilis : fi omnia rire fa£ta fint fecundum
inftitutionem Chrifti Sc Ecclefi^. Cur igitur in ca™
fu pr^fentis fchifmatis tarn dubio, Sc quod non tam
proprie tangit ftatumfalutis Sc Fidei, non potefitaut
debebrt apponi conditio ifta vel confimilisj fi talis
fuerit canonice eleStus Sc confecratus Sc non fit h x -
reticus aut fchifmatice depravatus ?
Ratio quinta; conclufionis manifefta eft adverten-
ti : quoniam neque fchifma neque hterefis , neque
aliud quodcumque vitium obftat in Miniftro quin Sa-
cramentorum collatio häbeat fuam efficaciam > dum-
modo conferentes intendant id facere quod Chriftus
quod temerarium Sc periculofom eft pertinaciter u-
nam partem vel alteram generaliter impugnare, Sc
ab ejufdcm Communione earn deteftando declinare.
Altera pars Conclufionis patet ex tertia conclufione.
Ratio oótava; conclufionis perfpicua eft ex praice-
dentibus j quoniam ubi radix Sc origo talis vei principalis
ipfius fchifmatis confiftit, ibi eradicatio fieri
debet Sc antidotum flimi pro unitatis adeptione: ipfi
enim funt qui peccaverunt, alii autem qui oves funt,
quid meruerunt ? Ipfi funt propter quos tempeftas
orta eft in mari. Dederunt denique oC dant fcanda-
lum, propter quod ad illud removendum de neceflitate
falutis obligantur. Non negandum tarnen eft,
quod quilibet pro parte fua obligatur fecundum donum
a Deo fibi pneftitutum quarere qu£e ad pa-
cem funt, hie orapdo, ille monendo, alter docen-
do.
Ultima pars, quod non expedit unam partem generaliter
"vitare alteram Sc facere fcifliiram in pfincip
Sc Ecclefia inftituerunt Sc recipiens illud recipere, B lioribüs aStibus Religioms Chriftianæ, Sc fraternam
ficut rationabiliter prasfumi debet de omnibus.
Ratio fextee conclufionis manifeftatur ex prxce*
dentibus j quoniam nihil debet rationabiliter a tali-
bus impedire nifi Excomimmicatio lata , fi rton adfit
pertinacia. Nunquam ExcOmmunicatio intenditur fer-
ri nifi in pertinaces qui non funt parati audire Ecclefiam
3 alioquin fruftra ferretur Excommunicatio, im-
mb damnabiliter 'Sc in Ecclefia; dèftructionem : non
autem data eft poteftas Miniftris Ecclefia quibuflibet
kd deftruftionem , fed ad adificationem fecundum A-
poftolum. i i . Cor. xiii. 10. Quemadmodum finis
medicina; eft fanitas, dum reefce confertur 3 fic finis
Excommunicationis eft fubditorum emendatio: quod
fi clare per Excómmunicatiónem videatur, aut vide-
ri debeat quod non fequitut emendatio, vel fruSlus3
damnabili impietate ferri attentatur fecundum Au-
guftinum Sc parabolam de zyzaniis. Matth. xiii.
cum ibidem notatis. Rurfus ifta conclufio aperte tra-
hitur ex tertia Sc quarta conclufionibus : fi enim multi
ex utraque parte funt in ftatu falutis 8c non peiticharitatem
violare, patet ex præcedentibus Sc prin-
cipaliter ex quinta conclufione Sc fexta : vemm eft
enim quod fingularitas in opinione propria contuma-
citer alios condemnans, incompavabiliter-videtur efle
periculbfior Sc detefior quàm communicatio fiater-
nalis per charitatem, quæ eft compago membrorum
Ecclefiæ, fub intentione femper reéta Sc firnja de obe-
diendo Ecclefiæ. Etenini qui aliter agit pro incerto
vero, ille fe exponit ceitæ vioiationi ffaternæ chari-
tatis 3 nec oportet allegare Jura fuper periculis Sc ma-
lçdiStionibus eorum qui non obediunt Præceptis Sc
Inftitutionibus vel SententiisSummiPontificis': habet
enim locum talium allegatio apud illos qui nulla pof-
funt rationabili caufa excufari, quin Iciant vel icire
debeant talem vel talem efle fuum Superiorem j fi
vgrb eft ignorantia probabilis, ficut eft in piæfen-
ti fchifmate apud multos de utraque Obedientia Sc
apud neutros, illi non reputantiir talibus Sententiis
alligati.
Ex omnibus prædiétis videntur pofîe elici quædam
naces , immo parati flare Sc mori in verit'ate agnita cdocumenta. Primum eft quod'in prxfenti fchifmate
fufficienter, aut qui fub conditione etiam falfa; par- poteft apud .plurimos applicari rationabiliter docu-
" — n i ----- - j ------ mentum Amorofii ad Auguftinum de jejuriaiido vel
non jejunando, fecundum diverfitatem temporum ,
locorum Sc perfonarum 3 ita quod idem homo vel
diverfus pro diverfitate temporum vel locorum five
perfonarum, poteft fine periculo fchifmatis aut dam-
nationis, nunc illi, nunc ifti parti, modis diStis obe-
direj Sc nunc cum iftis, nunc cum aliis communio-
nem pra;flare. Et hoc totum dicitur propter, pro
babilem ignorantiam juris iftius vel illius partis. Et
fuppofito quod ab initio fchifinatis forte tentanda
fuiflet alia via, ad feiendum fi per Excommunicatio-
lies aut Prxdicationcs vel aliter, omnes ad unam O-
bedientiam trahi potuiflent 3 attamen cognito per
experientiam quod talia nihil proficerent , immo
nocuerunt, quod de die in diem major involutio fe-’
quitur : videtilr faciendum ut diStum eft.
Secundum documentum, eft quod inter omnes
ejufdem Obedientia; expedit adheerere Sententiis laris
a fuo Superiore credito > alioquin non eflet vincuti
affentiunt, qua; conditio eofdem ab en oré damnabili
reddit excufatos 3 cónftat quod tales non debue-
tunt nec potuerunt rationabiliter excommuiiicari, Sc
per coilfequens nec eorum communicatio pröhibefi.
Si dicatur quod etiam Excommunicatio injufte lata
timenda eft. H x c propofitio male intelligitur aple-
fifque , Sc fcrupülos varios imb perniciofbs multis
ingerit. Tarnen quantum ad prxfens fufficienter ref-
pondetur, quod fi lator non reputetur Judex 3 eadem
excufatione qua hoc f i t , poteft Confequenter Excommunicatio
non timeri: Sc multi tenentes .unam partem
, dèbent rationabiliter tenere quod alii fint in
ftatu falutis non pertinaces. Sc parati flare juriagni-
to 3 immo qui forte fuo Papa; aflentiunt fob conditione
, poflunt ex hoc communicationem eis impende-
re : non enim débent fuo Papa; tale crimen impone-
re quod voluit homines non pertinaces excommunicate,
vel eos qui eum tenent Papam , fob conditione
tarnen rationabiliter appofita, fi Sc in quantum
fuerit rité eleÊlüs, Sc non alin v - — —5 - - - 77 ^
clefiaftica canonice fegregare.
Ratio feptimx conclufionis eft; quia ftataliquem
v erx parti aflentientem Sc pertinacem efle, quod vel
propter quxftum , vel propter vanam gloriam vel
aliam caufam non habet animum paratum ad obe-
Tomi II.' Ears I.
) Super
^ ..^ ir ita t is i— -- .
Tertium documentum, eft de cafibus refervatis Pa-
pce, de Difpenfationibus Sc aliis in Foro conlcientix,
vel publico r poflunt homines fecundum credulitatem
foae partis feipfos quietare, profa&o tenendo id quod
eorum Snperior creditus fecerit. Neutrales autem vi-
A x ' ' deit.
/