V
P 9 Joannis Gerfonïi
P R O P O S I T I O
F A C T A C O R A M
CONCILIO GENERALI
C O N S T A N T I E N S I
E x parte Regis Francia , per eximium Sacra
Iheologia Doctorem , Dominum Cancella-
rium CParißenfis Umverfitatis Anno 1416, die
5. Maji. Refponfiva ad quamdam propofitio-
mm ex parte Domini Burgundta per Epifco-
pum Atrebatenfem prias , videlicet fecunda
difti Menfis , factam.
Ad Codd. MSS. Vi&. 698. 8c Colbert, f972..
[ZO
Notât ifta Chryfoftomus fuper illud Matth : x v i , 22.
Fade retro, fat anas , ubi nos inculpât , qui mites in
injuriis Dei fumus, acres verb 8c implacabiles , im-
mo crudeles in noftris vindicandis invenimur. Non
lie Moyfes, qui manfuetiffimus exiftens omnium qui
erant in terra, mira feveritace prasvaricatores Legis
divinæ vindicare curavit. R e x igitur Chriftianilfi-
mus, 8c verè manfuetiffimus , atque totus amabilis
fequendo veftigia ejus, qui peccatum non fecit , promis
fuit, ac indulgentiffimus in perfonalibus injurijs, fient
8c fuerat ipfe Frater fuus, quo jubente nemo 1111-
quàm vita privatus eft. Recogitat idem Rex velut
ad fe di&um, quod Reges Ifrael dementes funt. Et
illud Salomonis Prov : xx. 28. Mifericordia & veritas cu-
ftodiunt Regem Clemcntia roboraturt hr onus ejus. Quam-
obrem , ficut tradit in his Patentibus Litteris , mir
fericordia in eo fuperexaltavit judicium, dùmde Fra-
tris amantiflimi nece vindibtam non accepit. A t vero
dùm ad injurias diuinæ Leg is , ac Fidei, dùm in a-
dulterationem facrilegam verbi Dei procefliim eft, ipfe
nulla ratione potuit haétenùs induci,ut diffimulanter
eas ferret, approbando juftificationera feeleratam, has-
reticalem, 8c impiam hujus R execrandæ necis : tenuit r v e r e n d i s s im i Patres ac Domini prasclariffi-
mi, Deo infuper amabiles, egregii, ac fpeci
glortiafbieia letu s rV inir Ci odnociblitoif ftainmEil,o raucm f,a mpaiegnntuisf fi&m i.t erDriebuilsi., ß mifericordiam in primo, veritatem in alterocuftodi-
Pf. lxxxvjii.8. mihi loquuturo,immo nobis humilibus
Ambaffiatoribus Chriftianiffimi Francorum Regis pro
parte fua, 8c veritatis Catholicæ defcnfione loquutu-
ris coram hoc facro fanéto Concilio, in fpiritu pa-
cis , 8c lenitatis congregato , in quo glorificatur
Deus, exorandus eft imprimis ac fibi dicendum cum
Propheta : Deus judicium tuum Regi da. Accommo-
dum fàtis eft quod fequitur , & jufiitiam tuam filio Regis.
Pf.-Lxxi. i. Jufte quidem fie expofeimus, rite
fic exordimur, quoniam dicente eodem Propheta:
Honor 'Regis judiciumdiligit. Pf. XCV111.4. Quæ ratio ?
Nimirùm quia conftitutus eft Rex à Deo Judex horn
inum in vindiElam malefaftorum , laudem verb bonorum
, i Petr. 11. 14. rieejue enim fine caufa gladium portât
, R om .x i i i .4 . Confitetur hoc ipfum pia, gra-
taque recognitione idem Rex fuis Patentibus. Liteit.
Accipite, Patres Confcripti, memoriter quemad-
modùm collaudavit, 8c gratias egit ipfe Rex huic facro
Concilio, quod hanc afiertionem : Quilibet tyrannus ike.
damnaverat ut hæreticam. Quæ quidem alfertio, ficut
referunt prædibtæ Litteræ,inventa eft ex teftimonio fide
digno, fufficienter contineri in damnata propofitioT
ne defunbti Magiftri joannis Parvi, qui juftificare mortem
hanenititurhorribilem. Et ecce teftimonium fex-
decim Magiftrorum in Theologiain his Litteris,quales
funt apud Judices. Lectura verb tamiftarum , quam
aliarum litterarum , atque fchedularum placeat ut
refervetur in finem, ne fiat interim noftra veluti cica-
tricofa narratio.
Porro licet habeat parvitas mea hoc loco, Patres
Celeberrimi, grandem, 8c multam adversùs calum-
niantes me refpondendi materiam, nihilominus pudet
me, 8c pudere debet, quilumpulvis Sccinis, fi non
ris, prout infra docebimus. Sed va mundo a fcanda- ^ ad imitationem Chrifti capitis noftri., fi non exem
/..I --1— ™ ~ plo Chriftianiffimi Regis, ut præferfur,G non ad publicam
hujus facri Concilii juffionem , quamquarn velut
è ccelo fonantem, Iibensaccipio-y fi non,inquam,
nunc agam diffimulanter circà proprias injurias, qua-
tenùs illas D e i, ac Fidei morofiùs, 8c eo efficaciùs,
quo patientiùs , poffim perfequi. Decrevi prætereà
non infiftere circa relationein. eorum quæ funt in
facto, de quibus conftare poterit 8c poteft, quisve-
ra, vel falfa dixerit in profpebtu tam fàcri Concilii.
Nam conari omnia falfa refellere, 8c mordentes re-
mordere , contentio potiiis canina eft , muliebris,
proeax, 8c indigna, quam gravitas Chriftiana. (hriftus
jam dixi, 8c repeto, cum màlediceretur 7 non maledice-
bat, cum pateretur, non comminabatur 1. Pet:
ubi fatis quid fequamur admonuit L e g i , qui dixit :
Ferba iniejuorum pravaluerunt fetper nos. Sequitur fru-
btus : & impietatibus nofins tu propitiabens. Pf. l x i v . 4.
F rubtus plane falubris, 8c uberrimus fuit (ni fàllor) Rex
David, cujus hæc verba flint : qui cum maledice-
Its \ Matth. xvm. 7. Vas calumniantibus Chriftianiffi-
mum Regem fuperbis , ita ut exclamare fas habeat
tarn apud Deum, quam apud hoc Concilium, Deinu-
tu congregatum : Feci judicium & jufistiam , ne tra-
das me calumniantibus me. Pf: c x y i 11.12 1 . Et illud
quod fequitur: Sufcipe fervum tuum in bonum , non
calumnientur me fuperbi. f : 122. Et a quibus , oro,
calumniantibus qu£erit Rex eripi ? Quales funt iftse ca~
lumnia:? Dicemus pauca pro re tanta , ut protinus
ad rem veniamus, quam exponere, atque defendere,
miffi fumus nos humiles, 8c devoti ejufdem Regis Am-
baffiatores.
Ecce calumnia dicentium etiam in hoc Concilio
, quam auribus his accepi : Quid quasritis ? Rex
vefter non fecit judicium 8c juftitiam fuper nece
lubtuofiffima unici Fratris fui, quam vel diffimulavit,
vel indulfit. Calumniantur ex adverfo plurimi dicen-
tes : Rex utique juftificationcm mortis illius non jufte
damnari fec it, vel permifit, quam mortem non
reprobare, fed approbate debuerat. AuditiscalumniasDretnr à Semei, dixit ad Abifai, volentem eum conquaquaversùm,
dextrorsum, 8c finiftrorsum, quas quo-
modb difiblvemus ? Attendite , Patres Orthodoxi.
Allegatum nuper hie audiftis, 8c in Epiftola Domini-
cæ ciirrentis feriptum eft : Secjuimini, inquit, vefiigia
ejus , qui peccatum non fecit, 1. Pet: 1 1 , 21. 8c hie
eft Chriftus Jefus, quern invenimus proprias injurias
æquanimiter indulfiflè, Qui cum màlediceretur ( ficut
fubdit Petrus f : 25.) non maledicebat , cum pateretur „
«0» comminabatur. Ipfum verb Patris fui Dei, divi-
næque Legis fuæ contumelias acriter repulife legi-
musfemper, adeo, quod referente Marco, dibtum
eft quandoqüe de eo propter fervorem defendendæ
Legis Dei '.ejuomam in furor em verfus eft. Marc: 3. 21.
fodere, Dimititte eum ut maledicat, f i forte redddat mihi
Dominus bonum pro maledittione hodierna. 2. R eg. xvi.
U . 12. Porro fi quidem verbis conftringampuullum,
vel magnum j neque enim glorior me peifebtum eflc
qualemf Jacobus loquitur,diccnsficjuis in verbo non offen-
dit, hie per ft Efus eftyir. Jacob.in.2. veniam fupplex peto.
Dcnique quali zdlo,vel intent tone materiam hanc Fidei
caftrffima mentis integritate trabtandam profccutus
ufquc modbfuerim, feisj 6 cordium Deus infpebtor,
teftimonium mihiperhibente confidentia,Rom. ix. 1 .quod
nihil mihiconfcius fumy 1 Cor. iv. 41. aliud intendifie
principaliter deliberato 8c recoliebfco in fe ainimo, nifi
dileblionem, 8c emendationem hominum cum odio, 8c
/
321 Propofitio in Concilio Conftantienfi.
extirpatione vitiorum, 8c errorum, etiam ufque ad certa
diferimina corporis, 8c vita:. Hoc odium habebat qui
dixit: Perfecloodiooderam///w.Pfal. cxxxvm.22.Gloffa:
gPrafeffum odium eft, dtligere naturam , vel perfionam,
culpam odiijje '.' Sed quid fequitur' ? inimici faüi funt
mtbi : pfoptereafi tale mihi contigerit, admirarinon
debeo. Vetus enim 8c tritum vulgb Proverbium eft :
Veritas odium parit, quod etfi nihil mihi confciusfum, nihilominus
proclamo tremens 8c pavidus cum Apoftolo,'
quod non in hoc jutfificaws fum : nam qui me judicat, Do-
•.... ,/2 . _... , :n,b, .Wi.Vrtw.i-.p- Ä;
31 * trius excogitari poteft. Nunquid fabti modum lau-
dabimus ? Sed hie per prtemeditatas diu infidias, per
Confoederationum plurium fimulationes bland as, per
mille amicitiarum figna fallacia ad fubitum fraterni
Regiique fanguinis exitium, tanquam de beftia pro-
ceffumeft, 8c hoc hora tenebrarum, in tali civitate,
ubi fecuritas plebeis etiam 8c advenis efie debuerat.
Nunquid operis rationem 8c caufas laudabimus ? Ac
nihil ibi probabile prius , nihil pofterius indubtum
eft pro teftimonio, quod tali notorie conftet qualem
minus eft , 1. Cor. iv. 4. Dominus file magnus, 8c A fecundumLeges divinas,8c civiles efie neceffe eft,ubi vi
terribilis, ante cujus tribunal ftabimus omnes. Illic
aperce videbituf, quo quis Zelo, qua finceritate, 8c
fimplicitateFidem ac Legem fuam fervaverit, defend
e r s , 8c pro ea certaverit, Felix , qui nuncdicere
poterit exvero corde: Feci judicium & juftitiam, non
tradasme, 8cc. Pf. c x v i 1 1 .121. Felix , qui imita-
tus fuerit modo quo prædiximus Chriftum , pro-
prias tolerando, 8c divinas abfque ulla miferatione injurias
perfequendo. Felix denique , cui pro zelodo-
mus Deidici potiierit: Jfte fianUus pro Lege Dei fuicer-
tavit ufque ad mortem, & a verbis impiorum non timuit,
fundatus enim erat fupra fir mam pel ram.
His itaque prælocutis liberatus videor ab onerofiffima,
inutili,8c forte probrofa contentione refpondendi punc-
tualiter, vel articulatim ad omnia quæ funt in fabto
liffimus etiam homo rite vita privatur. Qualis nempe
Le x non præmonitum, non auditum, non convibhim,
morte damnaverit ficut ait Nicodemusfoan. v n .y o .
ficut 8c à Fefto notatum eft? Aiï.xxv.27. Nunquid tan-
dem facinoris hujus eventum ladabimus, 8c remunera-
tione dotabimus ? Sed obinde florentiffimum iftud pri-
dem Regnumnoftrumjamperfeptennium totcalami-
tatibus infandis attritum eft, tantum in eo fanguinis humain
fufum fuit,ut æftimationem omnem effugiat. Hie
plane eft veruscafus, Patres æquiffimi atque lapientif-
fimij hiceftcafuscum acuto, brevis, fedvalidæ re-
probationisjtelopofitus authenticè. Quo cognito,quid
adhuc egemus teftibus , quid ambagibus verborum,
quid circumitionibus frivolis evafionum fruftra niti
necefle eft, ubi mortem hanc comitatæ funt læfa Macircà
Pfoceflum Reverendi Patris,Epifcopi Parifienfis, ß jeftas Regiaj affafinorum crudelitas impiaj juramento;
8clnqui.fi tores hæreticæ pravitatis in toto Regno Fran-
ciæ, qui Proceffiis fi fit m hac civitate Conftantienfi,
poftulamus ,. atque requirimus, quod ponatur in ma-
nibus Concilii. Conftanter affirmo, fàlvâ cujufcun-
que reverentiâSc honore, quôd aliterpridièmultadi-
cebantur, quam habeat in fe verus Proceffus, qualem
authenricum fperamiis in brevi recipere. Proindè quoad
Proceffus alios hic habites , intendimus , diim
poftulatos Judices habuerimus , copiam petere , ac
deindè procedere, 8c caufam inftruere pro parte Chriftianiffimi
R egis , prout rationis ordo poflulabit, 8c
cum omni débita celeritate j quia procraftinationes
nonquærimus, fed quod juftum eft, quærimus juftè
fieri : Quod juftum eft ( inquit L e x ) jufte exequeris.
Crédité, quod talis obindè fuit ad Deum deprecatio
præmiffi : Deus judicium tuum Regi da, Plal. LXXI. 1
um violatio fallaxSc blanda 5 Legum omnium divinte,
naturalist Schumante, prasvaricationotoria; denique
Regni totius infanda calamitas 8c fosda. Nihilominus
ó mores! ó tempora ! funt etiam in hoe facro Concilio
, qui tales circumftantiarum notas vel non adver-
tentes, vel nefcientes, vel diffimulantes (negari quip-
pe non poffunt) columnias ftruere non ceffant adver-
sus damnationem reprobiffim^ juftificationis hujus
latam,
Calumnia prima. Calumniantur aliqui primo dicen-
tes , Aflèrtiones iftas affertore caruifile j nee ex con-
fequenti veniunt judicio Fidei reprobandze. Sed ref*
pondemus primo, quod in errorum damnatione non
oportet Affertionem dari, ubi notorium e ft , 8c patens
fcandalum ex doótrina tali. Et utinam nee haberent,
nee habuiflent hujufmodi Affertiones aflèrtorem 5 fed
Verum fubmifimus ex perfona Regis ejufdem : Fed Chabuifie Proceffus indicat, 8c nunc plurimos habere in
judicium , & juftitiam , non tradas me calumniantibus
me, P f cxvni. 121. Illis itidem addidimus : Redime
me a calumniis hominum , ut cuftodiam mandata tua
ir. 134. Superflint itaque plurimi fecundam foventes
calumniam, ut interim de priraa fileamus, cujus pur-
gatio litteris iftis inferitur. H^c eft calumnia, ficut
audivit Ccetus ifte fanftiffimus, quod propofit-ionem
defendentem Magiftri Joannis Parvi,8c Aftertiones 110-
vem exceptas ab ipfa, R e x idem Chriftianiffimus non
redte damnari per ordinarios Judices Fidei fecit, permifit
, vel approbavit. Quas quidem propofitio juftificare
nititur mortem Fratris fu i, jubente Domino
Duce Burgundias, per alios inflidtam. Qua fuper re
conqueritur ipfe Rex in his Patentibus Litteris. Teftor
attamen Deum in primis, non me lasto ea, fed incefto
ore recitaturum quas continent-, nifi quod ita fieri de-
fenfiocaufas Regis, immo Catholics veritatis, 8cFidei
nunc impellit. Proteftor igitur, quod non ad in-
juriam cujufcunque, non in caufam criminalem, vel
hoc facro Concilio,. ad veidam non pudet partem glo-
riari. A qua faóbum eft, ut a loco hoc fancto, 8c cele-
bri, unde veritatis elucidatio fperabatur, inde proh
dolor ! falfitatis tenebras depreffiores per populum
Chriftianum refperfie funt. Dedit occafionem De-
cretum publicationis votorum , feu deliberationum,
priufquam examinarentur inter Magiftros, 8c con-
rerrentur ad invicem caufie , rationefque dicendi,
Quibus afpe£tis , 8c libratis , pars adverfa .nihil pro-
babilitatis , nihil folidi fundamenti, nullum denique
robur autoritatis comperta fuifiet habuifle. Et hoc
perfpicuè videbitur, Domino propitio; fed asgrèferi-
mus, quod non citiüs, atque priüs.
Calumnia fecunda. Calumniantur alii fecundö, quod
Affertiones iftas funt infideliter, 8c perperam pra:fato
Magiftro Joanni Parvi per asmulos attributie. Mon*
ftrant has Literas Regis contrarium , quod mon-
ftrabitur in Procefiii, 8c ex ipfa propofitionis infpec-
tione liquefit, quam hie examinandam, Scdamnanperfonaleni,
recenfebo unam præfentium LitterarumD dam judicialiter offerimus. Hæc ilia eft, vel fimilis,
particulam, qua fic habetur ex perfona Regis : fub-
indè inquit J quid injuftius juftificatione criminisi 8c
talis criminis, in quo quid laudemus, quid remune-
remus perpendite. Nunquid autorem laudamus j
fed in eo defuit judicialis autoritas, 8c Regiam noftram
fpernens, invalidamque prædicans, 8c enormiter læ-
dens ufurpavit, tot abutens beneficiis, tot neceffitudini-
bus, quibus Majeftati noftræ, etiam ipfo jaélante, te-
netur obnóxius. Nunquid miniftros laudabimus ? Sed
quam in camera fua fe prasfente partim pronuntiavit,
partim pronuntiari fecit , multis transfcribentibus,
idem Joannes Parvi, quie poftmodum per exemplaria
multa venditioni publice mit expofita. Veritas eft,
nec negamus, quod de conclufione finali propofitionis
iftius fceleratiffimas, quas conclufio eft Domini
Ducis Burgundias, ficut afferuit fiepe, 8c loquitur fin-
gulariter de ipfo, quod in nullo culpari debet j dum
fecit interfici Ducem Aurelianenfem , fiimpt« funt
eorum unpietate, proditione, vecordia , crudelitate,' quinque , fex, feptem Aflertiones non prorsüs dolo
fasvitia , cupiditate , nihil execrabilius , feedius, te- malo, vel ad veritatis immutationem j fed ut honor
Tomi II. Pars. II. ipfius