608
A t verö, Dum lucrum quay it in burfa, damnum acquit it
etternum in anima : fententia eit Auguftini.
P A R T I C U L A X X X V I I I .
' P A c i t .aliam fibi defraudationem Tub interpreta-
tionis cujufdam velo latentem , dum fe Judicem
tendat, quoniam inftitutioni Ecclefiæ jam iple re-
pugnaret. Vis prætereà, quod voîèntes ad Offerto-
numvenire, q u a t e n ù s ipli M iff« participes fint, re-
peilantur ? certè nec hoc dicet, fi ritum Ecclefiafti-
cum pi end cognoverit. Quid vis igitur tibi, Frater fieri
pro peculiari Miflà tua ? Si felponderit, volo tota
r rffll totaW M jN fpiritualerri utilitatem meam, tota‘ .........,
valeat ad remifllofiém peccatorum raeorum, 6c fatis-A conftituit in caufa propria fuæ obligations, commu-
factions debit« , vel injunbfre redemptionem. Sed tans illam pro voluntatis arbitrio. Autdum fuffragia
— ’ • * - r i. non pius agit prp benefàâoripiis , 6ç fundatoribus,
quàm pro ceteris quibuflibet , dicens , fibi fatis elle
fuam in generalitate fola intentionem continere, quoniam
fciet diftribuere Deusprout-volet, & quibus
volet, & quantum volet. Exemplum de paupere de-
bitis infolubilibus obligato, qui libérât fe cedendo coram
Judice fuo omnibus bonis luis. Pofita videtur hæc
dobtrina Tub fine cujufdam Opufculi ‘De valor« oratio-
nis, addito de quadam Melania nobili Romana exem-
plo.V
erùm non ita Tub univerfali régula fermo fabtus
eft , quin diftinbtionem difcretionemque recipiat,
Propterea dicam us viceyerfa cafus aliquos quibus ex-
pedit, 6c quandoque necefte eft intentionem ad par-
ticularia traducere.
an hoc ita vis, Frater, quod Sacerdos nihil fibi merea-
tur , nihil feipfum ju ve t , nihil pro feipfo fatisfaciat,
nihil demiim rependat obfèquii parentibus, nihilbene-
fàdoribus, nihilrcommendatis > iimiliter 6c tu ‘cohFe-
ras nihil Ecclefiæ toti Militant! ? N o lo , dicet, 6c jure
dicet. Quid fupereft igitur, nifi rcferre quantitatem
fuftragii D eo, quæ, 6c qualis tibi data débita eft ? noli-
to murmurare, fciet profebtb , fciet ille, qui montes
pondérât in ftatera, z. Machab. ix. 8. tua fimiliter dona
menfurare. Addejquod in oblatione tua fortaflis alii funt
melioris conditionis ut participent, quàm tu ipfe.
Quomodb petes ? h o c , inquam, modo, quia de bonis
eorum uno modo, vel alio male quæfitisfaciselee-
mofynam, facis fundationem, dilatas pompam tuam,
facere vis nomen tibi 5 aut, modeftiùs fentiendo lo-
quendoque, tu debitor es pàrentibus, patriæ, bene-
fabtoribus, denique univerlæ communioni Sanbtorum. _
Patet igitur fub hoc interrogationis , 6c refponfionis B
typo, conclufio declarata.
P A R T I C U L A X X X V I .
fonclufio Décima.
Q O l l i c i t u d o pia conferentis temporalia non
P A R T I C U L A X X X JX .
N s T a T in primis, quod, licèt Deus non egeat
' “ 'intentione noftra, vel oratione particulari, ficut nec
al iis bonis, noftris, utaliisbenèfaciat, nihilominùs vuk
fecundùm ordinem fuæ fapientiæ dare aliqua, dum fpc-
cialiter ad ipfum dirigamus orationes noftras,qualia non
effet daturus fine illis, ut non fint vacua fapientia fine operat
Sap. xv. 2.7. juxtà verbum Sapientis. Confiât înlii-
defraudatur, fi juxtà confuetudinem Ecclefiæ quam per quod novit Deus ponderare mérita, intentiones,
6c corda conferentium temporalia 5 dat tarnen aliqua
conferentibus, dum fiunt orationes, 6c fuffragia poft-
modùmpro ipfis, quæ 6cqualia nondaret, fidimitte-
rentur, nec fièrent. Patet in illis qui conftituunt in
fuis Teftamentis, aut aliuodè certas pecunias reftitui,
vel dari pauperibusj qui licet fie ordinando poflint me-
reri, non tarnen proficit eis 6c aliis tantundem hæc
voluntas, non fequente effebtu, ficut fèquente ; quoniam
in cafu maueret ifte ordinans adhuc ad reftitutioipfe
feit, apponatur unus Obitus ( exempli gratia) cum
fuocertodiefundato. Daoppofitum, damnabis om-
nés ferèCathédrales, 6cCollegiatas, 6c Parochiales,
imo 6c Monafteriales Ecclefias. Contradices infiiper
rationi quæ non v u lt , ut cuilibet conferenti aliquid
pro fuo Obitu fiant femper exequiæ fpeciales , quoniam
fæpè modicum 6c infufficiens eft quod offer-
tur ad fuftentationem Miniftrorum : 6c obligatio de
Obitu faciendo conditionem recipit ( etfi non femper
explicetur) implicitam. Item nec dies Anni fuffice- ^ nem pofteriùs obligatus.
rent, fi cuilibe tfoli certus dies Obitus, aut etiam aliundè
iriftituentis effet fervandus. Si verb talis conferens
P A R T I C U L A X L .
temporalia nefeiret confuetudinem Ecclefiæ , prout
ipfimet de Collegio, feu corpore fuo fciunt, oefèr-
tur inténtio fua, quod Obitus ahnuatim fiat prô fe (o-
lo tali die, nihil tarnen explicat fuper hoc 3 tunc ad- Deo placentiores, dum non facit eas in particulari pro
hue bona fides , 6c æquitas recipientium falvatur in his, aut illis perfonis -, immo tradit Hugo de fanâo
f ' O n c e d im ü s ultra, quod recipiens temporalia
^ pot eft habere aliquotiens orationes ferventiores, 6c
fua confuetudine. Si autem fiat mutuus , 6c expref-
fus confenfus inter dantem 6c recipientem , non ap-
paret quod confuetudo militet, ut alter Obitus cpn-
jüngatur juxtä modum feptimse, 6co6lava;, conclu-
fionum.
P A R T I C U L A X X X V I I .
Conclufio 'Vndecima.
E c 1 p 1 e N s defraudat crebro femetipfum in re- j )
■ ceptione temporalium \ quamvis videatur effe Regula
Juris quod nemo fibiipfi, ficut nec volenti, aut
confentienti, faciat injuriam , aut fraudem j nihilo-
minüs invenitur per metaphoram hominis ad feipfum
fraus, ficut 6c juftitia. Et hoc ad praefens fuppona-
tur, 6c tangamus in fabfco modos aliquos. Primo fi
mentitur iniquitasfibi ,'6c proximo, dum non implet,
nec implere propofuit quae promifit ; fatis eft ei fi
pecuniamundecunque collegerit, quafi dicens fibimet
illud metricum.
Promitt as facito, quid enim promitt ere Itedit ?
1Pollicitis dives quilibet efie potefi.
R’
Vibtore in fuo De oratione, 6c trahitur fatis ex
bis fanbti Antonii, quod oratio tunc eft acceptiffima
D eo , dum omnium, 6cfuiipfiusoblivifcitur, neclcit
quid petit, propter quemdam in Deo raptum, 6cfub-
levationem, vel afeenfum.
Non autem modoloquimur de oratione tali, fed po-
tifiime de vocali, fuper quam , 6c de qua cadit ut-
plurimum obligatio, dum pro fuffragiis temporalia
conferuntur.
P A R T I C U L A X L I .
/^v U a m v 1 s 6 utinam perfuafum haberent homi-
^ ^ j ie s fecu li, quantum fit acceptior oratio talis per
devotos filentes, 6cquietosj quantum ^rzeterea fua ad
Deum elevatio etiam jocundiflima prorsus, 6c fuavifii-
ma plus impetrat apud Deum, plus eumdem placat,
plus folvit de pcenis debitis, plus de meritorum gra-
tiis impetrat,quam fola talis exercitatio corporalis in vi-
giliis fiupra modum,z.Cowu. 2,7.6ccanticorum multiplica-
tionibus, quse fepe plus exturbant cerebrum, 6ctaj-
dium gignunt, quam devotionem inducant. Qualia
per Prophetam notavit aliquando Dominus dicens :
yiufer
609
u4ufer à me tumultum carminum tuorum. Amos. v. 13.
Non ideo tamén, utculpemus, ita loquimur, fed ut
rationabile fiat obfequium,6c bono uni melius aliud præ-
feratur, neque femper animalis homo prævaleat, 8c
Ipiritualem ordine non reblo dijudicet. Sedquid? V t
homines funt ( ait quidam ) ita morem géras 3 privile-
oium quoque paucorum , officia , leges & infiituta non
mutât plurimorum.
P A R T I C U L A X L I I .
6 io
Purgatorio, pcenas luensmultis Annis. Quamvis in
cafibus multis charitas ad proximum exhibita piè, re-
compenfare valet hujufmodi dilationem liberationis pror
prize in augmento pnemii vit« zeternée. Düm prze-
terea fecit ie homo pauperem propter Deum 6c falu-
tem propriam 3 dumrursüs fecit aliundè fibi amicos de
mammona iniquitatis, Luc. xvi. 9. dedit quoque, ut
^ reciperet j 6c recepit ut daret.
P A R T I C U L A X L V I .
Addamus, qubd in certis cafibus non expediret ut
recipiens temporalia haberet ad conferentes pai’ticula-
rem nimis, aut frequentem recogitationem. Docet
hoc exemplum Patris Arfenii 3 qui rogatus à quadam
nobili Matrona, ut fui recordaretui* : Or a, inquit, Deum,
ut Deus deleat ex animo meo memoriam tut. Pofliint ita-
que talcs aliquando reçofdationes plus orantem fuis
phantafiisimpedii'e, quàm devotionem augerevel pu-
ram efficere revolvendo.
P A R T I C U L A X L I I I .
Subjungamus confequenter qubd exhumilitatelau-
dabili poteft fieri coram Deo talis aliqua cefllo omnium
bonorum fpiritualium in manibus fuis, proportionabi- ]
liter ad Forum extrinfecum de temporalibus bonis, ra-
tione debitorum 5 6c hoc ex confideratione tot exabto-
rum quibus obnoxii fümus, 6c qui nos premunt
6c quodammodo fuffbeant, dicentes ex omni parte :
Redde quoddebes. Matt.xvm. 2.8. utfuntereatio, re-
çreatio, redemptio, debitorum totiens fabta remifllo j
prætereà tàjm crebra nunc uno modo, nunc altero immediate
6c mediatè, fabtarecéptio. Quo cafii pauper
homuncio fic deprehenfus 6c anguftiatus, dicere poteft
ad Deum. Domine, vim patior-^ rejponde pro me. Ifàï.
xxxvin. 14. T u , inquam , qui pretium noftrum es3
noftra juftitia, noftra redemptio, redde creditoribus
meis quomodb vis 6c feis 3 tantummodo vita gra-
tiæ in paupertacula hac me fuftentes, 6c fatis eft.
t > A R T I C Ü L A X L I V .
jPorr.b nullus debet in dubitationem vertere , quin
particulars intentio 6c attentio direbta Deo pro iftis, (
aut prb illis fit efficacior 6c laudabiliör plerùmque.
Primo : ex gratitudinis virtute 6c ingratitudinis evita-
tione. Seamdb ex augmento devotiönis affebtualis
quam naturaliter habet parère benéficiorum recorda-
tip, fi gratia Dei conjungatur. D ic ifolet, 6c verum
e it, qubd particularia magis movent 3 immb confr
lium eft pro duris 6cindevotis, ut per cogitationcs tales
fêmetipfosafficiant, 6c durum cor emolliant. Tertio
, quia fit pbligatipniscertiorimpletio, 6cadferena-
tionem confcientiæ fatis valens, diim experitur homo
fè fecifle vel facere quodtenetur ex conventione.
Demùm non. impeditur ex hac particulari recogita-
tione ceffio fieri generalis qualem notavimus, fed ju-
vatur..
P A R T I C U L A X L V .
Cqnclufio Décima.
. Recijfiens temporalia poteft iterùm defràudarë feipfum
, dum malcdi&ionem incurrit j qua dicitur : Male
diUus , qui partem fuam facit deteriorem. Vefum eft
itaque , qubd opus fpirituale fàbtum pro fatisfabtio-
nc, non valet tantumdem pro multis, ficut pro paucis,
ceteris paribus. Obligans igitur fè ad fàtisfàciendum pro
aliis, non tantumdem fàcit pro propriis fuis debitis in
hoc mundo, vel in Purgatorio, quantum fiproprke
liberationi.totus infifteret. Stabit ergo, qubd pro re-
ceptione fuftentationis hujusvitæ mortalis laborabitin
Tomi I I . Pars IV ,
Gaderethoc loco materia de mendicitate corporali •
utrum videlicet obligetur recipiens eleembfynam fub
titulo mendicitatis, hoc eft, folo titulo 6c refpebtu na-
turalis defebtus, abfquealia recompenfatione feured-
ditione mutua temporali vel fpirituali 3 alioquin non
eflet vera mendicitas, fed commutatio, (qualis eft in
ceterisEcclefiafticisredituatis. Utrum, inquam, talis
mendicans tutius 6c libefiusvivatapud Deum 6c homines
, quam alii qui nolunt effe contenti folo hujufmodi
paupertatis titulo, fed obligatidnemjuri divino
6c naturali confonam voluntarie conjungunt y immb
confequenter laberetur hzec inquifitio, fiftantiftiduo
tituli pariter in eodem 6c pro eodem, mendicare, 8fc
orationum vieem fub obligationis pabto rependere.
, Deindeprofundius fodiendoautagitando, pulcherve-
ritatum thefaurus 6c fulgor apparet oculis non infeblis:
fed adexitum propofit« conquifitionis jam fermo fe-
ftinat.
P A R T I C U L A X L V I I .
Conclufio Decima tertia.
Recipiens defraudat fe, dhm accipitofficium inter-
ceflionis ipfe qui Deo difplicet, 6c eft in peccatis td-
tus. Fuerunt, qui dixerunt multa 6c terribilia circa
materiam iftam de peccatoribus Ecclefiafticis, ut qubd
funt fures 6c latrones in trablatione 6c difpenfatione,
6c receptione temporalium, qubd nonfaciunt frubtus
foos, 6c qubd tenentur ad reftitutionem, nec pofliint
inde eleemofynam facere, cum multis fimilibus, quorum
aliqua funt exprefse damnata qu« eraht de erro-
^ re Albigenfium 6c Waldenflum, 6c noviflime Wiclef-
' fiftarum 6c Huflitarum, quifumpferuntoccafioneser-
randi ex odio 6c zelo, nonfecundumfcientiam, Rom. x. z.
contra dyfcolos mores Ecclefiafticorum,quos intiieban-
tur 3 magis deteftando 6c cum indignatione, quam mife-
rando cum pia oratione 6c modefta redargutione. A r guendo
prasterea per fimilitudines difpenfationis tem-
■ poralium ad fpiritualia, qu« non femper eifdem pedi-
bus currunt.
P A R T I C U L A X L V I I I .
Concedimus autem, quod Ecclefiaftici peccatores
poflimt in multis cafibus facere ffubhisBeneficiorum,
aut Religionumfuos, quamvis ad confecutionemvit«
«tern« non funt digni pane quo vefeuntur 5 quamvis
infuper non ita fatisfaciant D eo , ficut jufti. Sed
multa Deusconcedit ingratis. Nonne poteft exifteris
in peccato, debens decern folidos proximo j fatisface-
re fibi, nec obligatus remanere? Nonnepoflet etiam
) nomine alterius debitoris, quafi-mediator folutionem
hanc offerre ?.. Pofliimus ita judicare de peccatoribus
Ecclefiafticis, qubd tarn nomine jptoprio quandoque,
quam in perfbna Ecclefi«, cujus Miniftri funt, pofliint
fe6c alios adquirare 3 quamvis non flat eos efle tales y
& falvarivelmereri.
O x P A R -