4 ƒ i Joannis
alterius. Demum ad alteram hujufmodi peccati Ipe-
cicm pejorcm fucceffive potent inquifitio pertran-
fire. I
Confideratio t)ecima nona.
Congruit, prout expertus lum , quod parvuli 8c
adoleicentes mafculi priüs interrogentur modo dibto A
de cohabitatione fociorum & famulorum) tanquam de
his qua: prima facie minus horrent, quia minus in-
folita flint. Poftmodum qüa:ratur de cohabitatione
mulicrum. Et primo , fi unquam in astate quinque
vel fex Annorum, veleo circa, jacuerunt cum ancil-
lis, ficut mos ell puerorum. E t fie conformiter in-
quiratur ad prsedi&a', 8c certe reperientur horrenda.
Confequenter inquirantur non folurn de ancillis, fed
de genercproximiori, ad qualia non defcenditur,. nifi
quafi fubito 8c ä latere , dicendo fine mutatione vul-
tus: 6 bone, video 3 quia tu fimiliter fecillicum ta-
libus 8c talibus. Et-fi fic (ut heu! fiepe fit) priuf-
quam dearticuletur aliquid amplius, fiat prabtica confi-
derationis undecima: prEecedentis de collaudando pec-
catorem, dum peccatum aperuit. Poftmodum fua-
deatur pro bono flio dicere circumftantias omnes in
particulari, ficut de ancillis pnedixit 3 oftendendo,
quod pudor file ad magnum meritum fibi cedet, fu-
turamque operabitur confcientias tranquillitatem, e x ß
quo nunquam alteri deinceps rcvelare compelletur.
./Eftimo autem, quod feminis converfb ordine facienda:
funt interrogationes, prius fcilicctde cohabitatione
mutua fecum, poftmodum cum viris aut parvulis
aut adolefcentibus, fed experientiam totalem non ha-
beb:
rum, aut per negligentiam , aut per hujufmodi rigi-
diorem obfcrvationem occultorum.
Confideratio Vigefima fecunda.
Videretur faltem expedicns quod in qualibet Cura
notabili Curatus fi difcretus eflct, aut alius loco
fui Vicarius, aut alius Viceadjutor ordinaretur quafi
Poenitentiarius in talibus 8c circa tales. Effet infiiper
diligens audire Confeffiones parvulorum 8c juvenum,
quocunquc tempore vellent 8c fibi vacarent, evocan-
do nunc unum , nunc alium 3 quia provebtæ ætatis
homines ad hoc forte non poflent induci : provideret
tarnen quomodö cautè 8c circunfpeblè ambularet;
qui talis effet, ne culpabiles feducentes hujufmodi
parvulos perfequerentur eum dircbte vel indirebte per
malitias exquifitas, 8c forte confingendas per parvulos,
quamquam fecuritas maxima circa hoc effet puritas
confcientiæ 8c intentionis 3 8c quod neque verbo ne-
que figno aliquo quomodolibet revelaret quæ dice-
rentur, 8c ad non revelandum viis omnibus induce-
ret, neque daret pcenitentiam per quam poflent parvuli
dequocunquenotari apudeos circa quos conver-
fantur. Denique circa hoc melius videtur habere plu-
res Confefibres minus diferetos in pcenitentiis injun-
gendis, quàm refervando caflis multos diferetis paucis,
8c ad hoc hominem ducere, pudore cogente, ne talibus
paucis confiteatur in æternum, ficut tolerabilius
eft refervare poenitentiam inPurgatorio, quam ut in-
fimta patiantuj' in Inferno.
Confideratio Vigefima tertia.
Confideratio Vigefima.
Reprehendet forte aliquis audaciam hanc Confeflo-
ris qui talia præfumit aperire quæ vix credibilia
flint 8c ferè incogitabilia, nifi ab expertis aut aliunde
dobtis. Sentiat alius quod voluerit, ego coram Deo
teftor, me plures talibus remediis induxifle ad Confef-
fionem , qui fatebantur nunquam etiam in articulo
mortis fuiffe talia dibturos cuicumque -, laudabant ta-
men Deum, totis vifeeribus gratiasagentes, quod ita
fe aperuerant: quidam 8c pauciffimi retroire volebant.
aliquando 3 fed tandem redierunt, fàtentes illufionem
efle dæmonis qui claudere os femel apertum rursiim
fatagebat. Alii jam confefii, propter omiffionem hu jufmodi
interrogationis rursus ad confîtendum indubti,
apertum mihi fecerunt judicium, quàm necefîària fit
hujufmodi inquifitio.
Confideratio Vigefima frima.
' Judicabit aliquis fe talia nefeire, vel nolle inquirere,
quia forte eft ut chirurgicus timidus 8c inexpertus,
pallefcens aut fpafmum patiens in afpedhi feedorum di-
rorumque vulnerum. Fatebor cautelam eflê neceffa-
riam , 8c non leviter debere fieri defeenfum ad talia
abominanda, nifi confeffata præcedentia videantur
velut inferre talem conclufioncm. Quod fi quis ne-
feiat uti cautela tali, dimittat confulo, ne 8c fibi no-
ceat, 8c peccatorem, fi femel negaverit neque depre-
henfus fuent, fcandalizet, 8c vix in futurum convinci ]
queat. Quale verb debeat univerfale remedium tradi
apud omnes nondum fcio -, quoniam prædicationcs generales
non fufficere fatis puto. In hac tamen interim
fum fententia , quod tales cafus fecreti pro parvulis
quatuordecim Annorum 8c infra 8c pro mulieribus ne-
quàquam relervari deberent : alioquin non video quin
multi ex hoc defebtu Confeffionis intégré perditi funt.
Ad nullos verb amplius quàm ad Prælatos fpeblat re-
medium , etiam damnans, fi claudant regnum coelo-
Remanet aliquando in Sacerdotc fcrupulus, fuper
Confeffione peccatoris, quodfcilicet non dixerit omnia
j 8c hoc habet, vel quia feit aliunde quam per Con-
feflionem, vel quia tenet certa principia ex jam con-
feflatis, quod tale peccatum commiferit, aut aliis mo-
dis. Quo cafli vel remittat peccatorem pro avifand©
fe, ut didlum eft j velfiabfolvat, pncdicat fiepiusite-
ru m Sciterum, quod fi celet aliquid, Confefiio fua 8c
Abfolutio penitus invalida eft 8c irriforia. Dici denique
poterit, ut fi mallet alteri confiteri, pergat in Nomi-
; ne Domini, tantummodo fiat integra Confefiio fua.
Sufficit hoc, nec aliucj exquiritur 3 aut redeat, fi velit
alias cum provifione meliori.
Confideratio Vigefima quarta. ;
Petat Confeflor a peccatore, fi proponit amplius
abftinere, cum auxilio Dei,deinceps a peccatis. Item
fi caret odio contra alium. Item fi vultrealiter, dum
poterit, alienum reftituere. Item fi occafiones certas
peccatorum vitare proponit, ut concubinatum, 8c
ufuras, 8c fimilia. Si aliquod iftorum defuerit,non
valet Abfblutio, neque tradi debet. Si hoc peccator
fateatur, fuadeatur tamen interim agere bona qua: poterit,
ut Deus illuminet cor ipfius. Itemdicimusde
revocatione fedublorum malis confiliis 8c moribus per
eum, 8c de diffamatis injufte8cfimilibus, nonrequi-
rendo tamen ultra illud quod verifimiliter fieri poteft
ad talia reparanda.
Confideratio Vigefima quinta.
Injungat Confeflor-pcenitentiam non aliam quam
de confenfu peccatoris, 8c de qua fperet implctionemj
nifi forte peccata eflent publica 8c fcandalofa, pro
quibus ad reparationem cogi deberet invitus. Cete-
rum poteft aliquando dare pcenitentiam de non peccan-
do tali vel tali crimine per ccrtum tempus futurum,
fub pcena aliqua vel pecuniaria vel corporali efficaciter
D e Confeffione moUitiei. 414
4T3 ter folvenda , aut fub debito redeundi ad Confeflio
nem infra bidulim poft perpetrationem delibli, aut aliquod
hujufinodi. Commoneatur tarnen ipfe confef-
fus, ne poenitentiam hanc vel aliam quamlibet accep-
tet, fi non eäm pröponat fe firmiter impleturum:
agnoverit enim fe in Purgatorio, quam in hoc mundo,
gravius omnia foluturum. Ceterum de celando
poenitentiam fiiam, 8c ea qu« in Confeflione adla di-
venis praecipue: Amice, nunquid iftud erat indeccns ?
Quid ergo faciebas ut non erigeretur ? Et dicatur hoc
vultu tranquillo , ut appareat quod illud quod qua:-
ritur non fit inhoneftum vel filendum, fed quafi re-
medium contra praefatam erebtionis prsetenfam inho-
neftatem'. Si nolit refpondere, plane petatur confequenter
: amice, nunquid palpabas aut fricabas vir-
gam tuam quemadmodum pueri folent? Si omnino
btaque fuerint, 8c de non refpondendo ea curiosè in-A dicat quod nunquam tenuit in ftatu tali vel fricuitj noii
terrogantibus moneatur.
Denique reliqua multa tradi potuerant, quorum
nonnulla jam confcripfi partim Latino eloquio, partim
Gallico in variis Trabtatulis : 8c alii Doblores longe
ampliora utilioraque. A t verb hæc interim pro
fua brevitate, ne faftidio fint, fufficiant. Et quia fi
quis ad opus, hoc faluberrimum bona fide proceflerit,
ille plus exercendo 8c orando,quàm legendo erudie-
tur atque proficiet.
J O A N N I S GERSONII
Dottoris & Cancellarii Parißenßs
T R A C T A T U S
D E M O D O
INQUIRENDI PECCATA
I
C O N F E S S I O N E
Qui vulgó dicitur:
D E
CO N F E S S IO N E
MO L L I T I E I .
I ftc Tractatus hunc titulum habet in MS. Viet.
774- Emendatior & author prodit.
uid M S. Cod. ViEl. 774.
poteft ultra progredi nifi admirando 8c dicendo quod
non eft credibile, hortando quod fit memor falutis
fua:, quod eft coram Deo, 8c quod eft graviffimum
in Confeflione mentiri, 8c fimilia. Si verb dicat quod
tenuit 8c fricuit. Amice bene credo, fed per quantum
fpatium? per horam, aut dimidiam? 8c utriim
tamdiu quod virga non plus erigeretur? Scproferatur
hoc quafi Confeflor non reputaret hoc infolitum vel
peccatum. Si refpondeat eonfitens quod ita fecit,
tunc habetur intentum quod talis veraciter commifit
peccatum mollitiei, etiam fi propter astatem non fue-
rit fubfecuta pollutio 3 quoniam ibi eft complemen-
tum delebfcationis illecebrofle, 8c forian perdidit vir-
ginitatem, faltem animi, 8c magis perdidit quam fi
pro ilia setate iviflet ad mulieres. Forte tamen pro-
babiliter dici poteft, quod per pcenitentiam virginitas
reparatur in non polluta, ficut de mentalj corruptio-
ne qua: fit in confenfu intrinfedo efle dicimus, dum
^corporalis defloratio feu pollutio non eft fubfecuta.
Iftis igitur hab'itis debet tunc vehementer increpare
8c deteftari vitium illud, 8c oftendi quaiitcr dicat au-
dabler alia, ' quoniam iftud eft peflimum. Quo facto
poterunt haberi faciliter alia: circumftantia: 3 8c fi in
dimiflione virgse poft confrieationem aliquis humor
exibat, vel fi fricuerit virgam alterius focii fui , aut
fi aliquis fricuerit fuam 8c confequenter defeendendo
ad fpecies magis lpeciales peccati fodomitici. Con-
fulebat praeterea idem Magifter, ut fimiles interrogationes
, paucis variatis, fierent etiam proyectis viris aut
feminis, quia per experientiam crebram reperit mul-
tos adultos infebtos fuifletalivitio, qui nunquam con-
fefli funt per prius 3 aliqui ex pudore primo, 8c poftmodum
ex oblivione 3 aliqui femper ex pudore , ita
etiam ut dicerent fe habuifle propofituth nunquam
confitendi 5 aliqui quia nunquam (ut dicebant) talia
fuerant ab eis a Confefloribus fills inquifita. Rursus
propter experientias plurimas conflilebat idem Magifter
, ut fervata honeftate 8c modeftia quze poflet feri
d a m Magifter in Theologia Parifiis per pVari, pueri monerentur nunc a parentibus, nunc a
-----— 1-— • ^Magiftris-maxime ad partem ? 8c quafi ex indirebto,
ne unquam fe fricarent vel palparent in pudendisfuis,
aflerendo gravitatem peccati 8c quomodo per talia
poflent virginitatem perdere, 8c damnari perpetuo.
Muitos quippe cognovit fe per ignorantiam excufantes,
dicentes fe nunquam audivifle vel feivifle , quod talis
tabtus eflet peccatum, ex quo non habebant volunta-
tem cognofcendi carnaliter mulieres. Valeret infiiper
iftamonitio ad aliud3 quoniam poft perpetrationem peccati
citius confiterentur etiam verecundiffimi pueri.
Demum videbatur eidem Magiftro, non adeotimen-
dum efle illud quod quidam timuerunt, ne fcilicet pueri
docerentur mala agere : videmus enim quod ex cor-
ruptione naturee, pueri etiam triennes vel quinquennes
vehementer funt inclinati talia agere, quiafentiunt ibi
quemdam pruritum incognitum dum flat crcblio, arbi-
D tranturque licitum efle quod fe fricent ibi, 8c fe pal-
pent 8c trablent, ficut in aliis locis dum pruritus irteft:
faltem nonadvertunt 3 quo fitutex confuetudine cre-
fcatcumsetatedeleblatio, ac proinde labuntur inpro-
priedibtam mollitiem vel fodomiam ex abtu tali, qui
primitus ab eis non putabatur illicitus. Poftremo non
revocabatin diibium ipfe Magifter quin tolerabilius ef-
fet aliquos forfan ex tali doblrina doceri ad male agendum
, de per accidens, quam ita paffim damnabiliter vi-
tiura inolere, 8c abfque Confeffionis neccflarioreme-
F f z M ' dio
experientiam multam 8c ftudium diligens,
r cum auxilio Dei pia fedulitate invocato, com-
perit hæc quæ inferius feribuntur plurimùm efficacia
eflè ad extrahendum à cordibus confitentium, præ-
fèrtim juvenum, fàniem abominabilem peccati illius
deteftabilis quod dicitur mollities 3 8c confequenter
illam quæ contra naturæ jura tranfit in perfonam alteram:
quia nifi Confeflor fit folers 8c circunfpeblus
circa inquifitionem hujufmodi peccatóram, vix- aut
raro poterit extrahere ab ore infebtorum talibus vi-
tiis, ut ilia fpoiitè fateantur. Leblor autem obfcce-
nitatem materiæ ac verborum excufatam habeat, ob
neceflitatem docendorum remediorum. Igitur poft
aliqu'a colloquia de aliis materiis aut vitiis familiariter
ac aflàbiliter non aufterè fabla, defeendat gradatim 8c
quafi ab obliquo Confeflbr ad inquifitionem hujufmodi
peccati, iic dicendo.
A M i ce recordaris quod unquam in pueritia tua
circa 1 o . aut 1 z . Annos tua virga, vel membrum
pudendi, fuerit erebta. Si dicit quod non, ftatim
convincitur mendacii, 8c quod vult fingere 8c timet
capi, quia confiât hoc omnibus pueris non vitiatis corpore
, dum calefabti funt in leblo vel alias fæpè con-
tingere. Idcirco magis ac magis aperte‘ debet urge-
re ut dicat veritatem. Item Confeflbr, fi ille fit ju-
Tomi II. Pars III.