007 Petri de Alltaco 908
tione Ôc multiplicatione,tollerctur, vel faltem reftrin- veneranda raritate erat forïïiidabilis '{ jam ptopter
aerecur 8c aróbareturcarnalis aftèôbio promoventis : abufum contrarium, contemptibiliseffefbüseft 3 ficut
6c ut per aifumptos de diverfis Provinciis , diverfi- oftendit Doèbor fubtilisJoannesScoti (fuper quarto Sen-
as morum 6c ibatuura earundëm Romans Ecclefiæ tentiatumydi. xvm.) qui tarnen contcmptus , valdèpeinnotefceret,
ad utilitatem 6c falutarem provifionem
ineolarum.
Item, qiiia una caufa præfëntis fchifmatis fuit,
q u ó d Cardinales nimis tardaverint declarare, 6c fidèles
iufficienter informare, quod primam eleébionem
feciffent vi 6c metu : ideö adtollendum, ne alias fi-
milis fcandali deturoccafio, expediens videreturar-A
dbari aliquod tempus, intra quod talis exceptio me-
tûs deberet allegàri, & ultra quod, nec ilia, nec alia
exceptio contra Papæ eledbionem pollet per Cardinales
opponi. Et diet etiam per Concilium decla-
randum, quis de hujus metus caufa haberet cognof-
cere. Quia fo. Artdr. {[»per Clemen, tit. 3. de elec.)
quærit : jQuts de hujus caufa metus coqnofccre haberet, f i
allegaretur contra eleblionem Papa ? Et relpondens dicit î
Quôd ifla nondum decifa, nec provifa, egebunt provifione.
Item, neceflaria erit reformatio dc provifio circa
gravamina, quæ Romana Ecclefia infert aliis infe-
rioribus Ecclefiis ôc Prælatis. Et maxime in tribus,
de quibus Conqueritur præallegatüs Frater Humber*
tuS)(indidboTradbatu fuo. Parte 11. c.xi. ubi dicit:)
Quod caufa difpofitiva fchifmatis Cjr&corum, inter alias
una fuerst, propter gravamina Romana 8ccle(i<t in exaElio-
mbus, excommunication.'bus, & fiatutis.
De primo gravamine, ôc contra hanc multitudi-
nem exadbionum, providendum effet tripliciter.
Primo. Per diminutionem pompoforum ftatuum
6c exceflivarum expenfarum : ut fie Romana E c clefia
minus effet onerofa fubjedbis, 6c ut etiam eis
effet exemplum humilitatis, Ôc forma virtutis , in-
ftar Chrifti, cujusipfa Vicariatum 6c à quo Prirtiatûs
honorem tenet, qui ait, Difcite âme, quia mitis fum
& humilie corde. Matth.xi. ip.
Secundo, per diminutionem ÔC ardbationem hu-
jufmodi exadbionum, fcilicet, ut certa fumma ra*
tionabilis determinaretur ôc limitaretur, pro moderato
ftatu Papæ , 6c Cardinalium fubjedbis Ecclefiis
imponenda, 6c per Dioecefes proportionabiliter di-
ftribuenda, 6c à dioecefanis recolligenda, 6c incer- 1
tis terminis folvenda Romanæ Curiæ, ultra quam
fummam nova exadbiô non poffet imponi, fine automate
ôc.confenfu Generalis Concilii.
T er tio , per diminutionem numeriCardinalium ;
ita ut non elfet tantuSj nec tam onerofüs numerus ip-
forum, ficut hadbenùs fuit. N e Romanæ Curiæ di-
ci pôfîet : tJMultipltcafli gentem , & non magnifitafti
Utitiam. Ifaiæ. îx. 3-
Item, circaftatum Cardinalium,Scaliorum Eccle-
fiafticorum providendum effet, ut deinceps non te-
ncrent illam monftrofam, 6c multipliciter lcandalofam
Beneficiorum multitudinem. De quo abufu anti-
qui fâpientes conquefbi flmr. Sicut Guilhelmus E-
pifcopûs Parifienfis, in fpeciali Tradbatu quem de
hoc compofuit: Et Cantor Parifienfis, in Verbo abbreviate:
Et Autor, Devirtutibus & vitiis. Cap. De
Signis avaritia Ecclefiafiicorum. Quorum rationes ex-
pediret diligenter examinare., ôc pro fedatione Con-
feientiarum, quid fuper hac fe tenendum fit, dé-
clàrare.
De fecundo gravamine fupra tadbo , fcilicet de
multiplicatione Excommunicationum, 6c ex confe-
quenti, Irregularitatum , quas Rômana Ecclefia in
fuis Conftitutionibus poenalibus, ôc maxime in quibufdam
novis Decretalibus impofuit, ôc fæpè per
füos colledbores, in multorum feandalum fulminavit,
6c ad cujus exemplum alii Prælati leviter 6c pro le-
vibus caufis, ut pro debitis, vel hujusmodi, pau-
peres- Excommunicatione crudeliter percutiunt, ne-
ceffe eft providere , cum hoc fit contra Jura , (ut
xx.ifüafi. 111.cap.xlii. ) Nam gladius Ecclefiæ, fcilicet
Excommunicatie , qui in primitiva Ecclefia,
riculofuS eft : quia Excom municatio major, quæ ana
thëma diGitur, æternæ eft mortis damnatio, ôc non
nifi pro mortâli debet imponi Cfimine, ôc illis qui
aliter non potuerunt corrigi: ut habetur xi. q. ni,
cap. x l i. Cui concordatgloifa, Extrav. de verbor.ßgntf.
ex parte.
De tertio gravamine Romanæ E cclefiæ, quod im*
ponit aliis, in onerofa multitudine Statutorum, Cano-
num, ôc Decretaiium, ôc maxime illorum quæ Viden-
turad graves poenas, Ôcpræcipuèad mortales culpas
obligare : ôc eadem ratione, de fimilibus Statutis, aut
Conftitutionibus Synodalibus Prælatorum, providendum
erit de rationabili alleviatione hujufmodi onerumj
né de Prælatis Ecclefiæ verificetur quod de Phari-
fæis ôc SacerdotibusSynagogæ à Çhrilto improperan-
do diôbum eft: împonunt oneragravta & importabilia hu-
tneris homifium, digilo autem nolunt ea movere. Matth,
xxiii. 4.
Item, fuper quibufdam aliis gravaminibus , per
RomanamEccleflam aliisPrælatis ôcEcclèfiis fuperin*
duôbis, adhibendà erit provifio j fcilicet fuper colla*
tionibus Beneficiorum, ôc Eleôbionibus dignitatum.
Similiter fuper conceflionibus exemptionum, quas
Romana Ecclefia pluribus Religiönibus, Abbatibüs*
ôcConventibus,acCapituliSjin præjudicium Prælatorum
conceflit : de quibus jam olim plures devoti Ec*
lefiæ zelatores conquefti fünt, ficut beatus Bernardus,
in Libro, Ad Eugenium Papamy 6c alii.
Similiter, de pluribus aliis honoribus , reverentiis,
ôc præeminentiis, quas quidem Officiarii Romanæ
Curiæ, fuper alios Prælatos ùfurpaverunt : ôc mul-
tis eorum particularibus exceffibus , de quibus Ion*
gum effet per fingula difeutere, perutilis ôc neceflaria
erit provifio.
Hic autem, propter diôbos exceflus, dudùm quan*
dam opinionem recitavi, quam nuper in Traébatu,
De Ecclefafiica potefrate, tanquam erroneam ]-eproban-
dam efîe deciaravi: videlicet, quorundamdetraébo-
) rum Romanæ Ecclefiæ , qui in ejus odium , præ*
textu quorundam abufuum , ftatum Cardinalium,
quafi inutilem vel damnofum, nec ab Apoftolis, vel
Conciliis inftitutum , ôc fine caufa rationabili uïur*
patum, tanquam onerofum Ecclefiæ, extirpandum
efl'e dixerunt, ficut olim de ftatu Chorepifcorum fa*
ébum elfe legitur : (68. di. c. y.
Hune autem errôrem in hac Synodo Conftantienfi
quodammodo refufeitare aliqùi præfumpferunt : qui
utinam attenderent, juXta doebrinam Chrifbi, priùs
trabem de oculo fuo ejicere, quàm feftücam de o-
culo fratrum, imo Patrum fuorum. Utinam atten*
derent, ftatum Epifcoporum, ôc aliorum Prælato*
rum , ■ cæterorumque Ecclefiaftieorum , ac etiam
laïcorum, innumeris abufibus ôc vitiis deformatum:
nec tarnen ideô hüjufmodi liât us diflipandos eïfc, at*
que perdendes , quoniain in multis offendimus om-
nes. Sed vitium arque abufus corrigi debet ôc non
Hat us deftrüij vel debitis jùfibus defraudàri j ficut
boni Medici officium elb, ab infirmo morbum toi*
^ iere, ÔC nön infirmum Corpus definiere*
Utinam denique Confiderarent, qualitèr Domini
Cardinales, pro Reformatione Romanæ Ecclefiæ, ac
ftarus ipforum, fe effeöbualiter paratiores obtulerint,
quàm quicunque alii cujufcunque flatus : imo plura
membra Ecclefiæ huic fuæreformation]' reftiterunt,
cum tarnen reformationem capitis importune pete-
rént.
Quia ergo Romana Ecclefia, in capite 6c membris
fliis, fe cüm ratione temperare ftuduit, juftum èftut
fùbditæ Ecclefiæ eidem, fuoque regimini rationabili-
ter obtempèrare 6c fubèffe debeant, juxta verbum
Senecæ : eJtyCttltos reges. f i ratio te rexerit.C
A P . III.
qocfDe Reformatione Ecclefiæ, in Concilio Conftantienfi. g 1 o
C A P . I I I .
De Reformatione majorum proelatomm.
De Epifcoporum feientia & wtutibus.
De Eijitatione in conciliis Proruinciali-
bus.
''T 'E r t ia confideratio erit de ReformationeEcclefiæ,
*■ * circa partes ejus principales, fcilicet, majores
Prælatos.
Unde providendum e r i t , ut taies eligantur, qui
non fint juvenes, indifereti, aut immôrigerati, aut
carnales , fpiritualium ignari j fed graves ætate 6c
moribus-, eminentes fpirituali feientia 6c doôlrina,
qui in fuis rebus non fint ftrenui, 6c in Ëcclefiafti-
cis remiffi, nec propria magis quàm communia Jura
procurent, qui angarias ôcimpofitrones, vel hujufmodi
gravaniina fubjedbis non imponant, qui perfin-
gulos annos Parochias fuas cum fruôbuofoaffeébu vi--
litent, qui potentes 6c tyrannos populi oppreflbres
arguant 6c corripiant, qui^divinisScripturisltudeant,
& vita mentis, quarat : fiilteto placeat rno
exceffiva pompa Prælatorum , in veftibus, orna-
mentis, fkmiliaribus, equis, conviviis, ôc fëreulis,
ad congruam temperantiam reftringantur, ut expen-
fæ in talibus fuperfluæ , ficut.fieri debet, pauperum
neceffitatibus applicentur.
Item tollatur monftrofus ille abufus, quo quidam
Prælatorum , armis fpiritualibus depofitis , arma
corporalia aftumunt, in campis pugnantes , ficut
Principes feculares , 6c fæpe cum oppreffione pauperum
, ôc çrudeli effufione fànguinis,, cum tamen
David ab ædificatione tenipli , quia vir fànguinum
erat, prohibitus fit.
Item, fi non placet fervare ilium Juris rigorem,
quod non liceat Epifcopis à fua Ecclefia plus tribus
hebdomadis abefl'e -, faltem provideatur, utfinefpe*
ciaii licentia 6c rationabili caufa diù Ecclefias fuas
in præjudicium anfmarum non déférant -, ficut ho-
die multi Prælati faciunt, 6c quod monfbruofius eft,
Rèligiofi 6c Monachi,.qui plus funtOfficiales Fifci
quàm Chrifti, in Curiis Principum, 6c Catheris Ju-
diciorum, in Cameris Computorum, 6c aliis aébibus
fëcularibus, militantes, contra ftatuta Canonum, ut
xi.q. i.c.x x ix . cum fuis fimilibus.
Item providendum erit, ut Prælati in fuis Synoôc
non fcientiis praôbicis 6c litigiofis totaliter inhæ- B *-^s 5 de eorum Officiales in fuis Curiis, non ad reple-
reant,' qui verbis aut ludisjoculatorum 6c mimorum,
aut publicis fpecbaculis vel fuperfluis Conviviis non
deleôbentur -, fed moderato habitu 6c temperatg vi-
6bu contenu, etiam inmenfaleôbiônidivinarum Scri-
pturarum intendant 3 6c ut breviùs dicam, in omnibus
taies fint, ut cæteris fint fidelibus' in exemplum,
ficut ôceffetenentur, cum illis in Officio fucr
cedant, quibus à Chrifto diôbum eft , Vos eftis lux
mundi: ÔC Vos eftis fal terra 6cc. Matth.v. 13 .14. ÔC
multa fimilia.
Item, ut tales ad Prælaturas affumerentur, 8c non
inefigni 6c infufficientes, providendum effet ut E -
ledtiones Prælatorum non faciliter aut leviter, fed
cum diligenti 8c gravi examinatione confirmarentur,
etiamfi nullus fé opponeret. Quia non fufficit bonq
patrifamilias conftituenti cuftodem thefaurifui, quod
nihil mali flbi de illo opponatur -, nifi etiam ipfe, aliis
tacentibus, dé ejus idoneitate diligenter inquirat.
tionem burfarum intendant, fed ad corredbionem v
tiorum, emendationem morum , 6c ædificationern
animarum. E t ut exaébiones pro Sigillis 6c Litteris
moderentur, 6c pcenæ pecuniariæ vel tolkntur,vel
temperentur, aut in totum vel partem ad pios ufus
notoriè applicentur, 6c ut pcena; excommunicatio-
nis non leviter, ut fupra ta£bum eft, feratur : 6c ut li-
tium prqlixitates', quæ pauperes fpoliant, ôcmultps
de fuæ juftitiæ profecutione defperarefaciunt, mo-
dis congru is reicindantur : ôc quorundam Advoca-
torum ôc Procuratorum infolentia incolerabilis repri-
matur.
Item, fi obftante confuetudine non placet femre
illam rigorofam. regûlum contra fimoniam Jure hu-
mano impofitam , ut nihil pro Qrdinatione aut Pal-
lio detur aut accipiatur , ut habetur c. v. Epiliolæ
tertiæ Gregorii Papæ, ôc multa alia, quæ feribun-
tur in antiquis juribus : faltem fuper his effet aliqua
Item, quiaftultum effet, patremfamilias théfâura- C moderatio adhibenda , ôc pro confeientiarum fedarium'facere
fine thefauro ; lie fimiliter facere Epif-
copum fine fubjeôbo populo j ficut fæpè fecit R o mana
abufio, in contemptum ftatus Epilcopalis, de
quibufdam folum Titulatis Epifcopis mendicantibus
de girovàgis.
Item, quiamaîi Prælati raro de fuis exceffibus cor-
riguntür : qüia non cito etiam contra notoriè malos
profertur Sententia, fed per multos annos differ-
tur.? ôc fæpe eorum punitiototaliternegligitur. Id-
circo abfque timoré mala perpétrant , ôc plerique
eorum, Sufpenfionis, Excornmunicationis, Irregula-
ritàtis, ac alias Juris poenas contemnunt: ideo providendum
erit, ut circa talia vifitatio ôc inquifitio
f i a t u t talium vita ôefama in Provincialibus Conciliis,
vel fi opus fit q'uandoque in Generali Concilie
» , ' Summo Pontifici referantur, Ôc ad eorum dêpo
tione etiam multitudini errantiumpiècondefcenden-
do aliqua deeläratio facienda. Juxta illud Nicolai
Papæ , qui præfidens Synodo Conftantinppolitanæ
dixit :. „ Quia ergo ufque adeo verenda fimoniaca per*
, nicies hactenusJinolevit, ut vix aliqua Ecclefia va-
, ieat reperiri, quæ hoc morbo non fit aliqua ex
, parte corrupta, tanta talium multitudo e ft , ut
, dîim rigorem Ganonici Juris fuper eos fervare non
, • poffumus, necefle fit ut difpenfatoriè ad piæ con-
, -defeenfionis lludium animos noftros ad præfens in-
, clinemus, à fîmoniacis confecratos in acceptis Or-
, dinibus manere permittentes. Hoc enim tempo-
, ris nimia neceffitas permittendtim à nobis extor-
Similiter eadem vel majôri ratione, permiflio 8c
condefcenffo facienda effet fuper pluribus aliis Jurifitioncm,
feualiam condignâm côfreébionem proeë- j-. bus ôc Conllitutiqnib.us , quæ communiter in fean*
J - * :_ • R u ï S-*Anlm n n ln r im n iM im n n n lë r v a .n r n datiir. r I J r v f r h i o r a r iâ •
Et lic6t hodie Concilium non deponat vel deftituat
Epifcopos, fed folus Papa {ut 11. q. vi. c: x ., ficut
notat^/o. Xi. q. 111 .tap.iixv. foper verbo Synodo.) T a men
lorte nunc expediret ad antiquum morem illius
capituli reverti, ut a Generali Synodo'damnarentur
vel abfolverentur Epifcopi,' vel faltem ut hoefieret
in praTentia Synodi, ut lie magis- Ceffarent inordina-
tte affedbiones, qme folent in talibus juftam Senten-
tiam impedire. Item, fi non placet fervare ilium antiquum
rigorem Carthaginenfis' Goncilii quart!, ut
Spifcopus vtlem fupcllelhlem , & menfam ac viclum pauper
em habeat, & dignitatis fua autoritatem Fide, opere9
•daluin plurimorum non fervantur. U t verbi gratia:
Quod nihil omninb liceat accipere in diftributione
Graduum, Ordinum adminiftratione,vel Sacramento-
rum'^ vel Sepulturarum,authujulmodi fpiritualium,
vel Ipiritualibus annexorum.
. ; Quod nonliceat quemeunque Epifcopum, velCle-
ricum die Dominico abfentem efle Servitiorum fo-
lenniis 3 quod -Clerici ad Matutinum 6c Vefperti*,
-num wOfficia venire teneantur 3 quod non liceat
•Glerieis ante. tertiam horam prandere 3 quod nul-
lus -Sacerdotum a Quinquagefima uique ad Pafcha
carnes comedat 5 quod Sacerdotes Adventum jeju-
nent. Et fic de multis aliis fimilibus , ds quibus