van eene liouten klcp , waardoor hij op de rivier de Donge, van het
overlollige waler wordt ontlast. Het zomerpeil is 6 palm. boven A. P.
De hoogte der dijken is 1 eil. 8 palm. boven A. P. Hij wordt bestuurd
door de eigengeerfden.
MEUWPOORT , gem. in den Alblasserwaard, prov. Zuid-Holland,
arr. Gorinchem, kant. Sliedrecht (10 k. d., 8 m. k., 4 s. d.) ; palende
N. aan de Lek, 0 . aan Langerak, Z. aan Oud-en-Nieuw.-Gou-
driaan , W. aan Groot-Ammers-’s-Graveland-Achterland-en-Peuiwijk.
Dcze gem. bevat nieis dan het plattelandst. Nieuwpoort , en be-
slaat, volgcns het kadastcr , eene oppervlakte van 88 bund. 73 v. r.
68 v. eil., waaronder 47 bund. 86 v. r. 40 v. eil. belastbaren grond,
ilet stadje Nieuwpoort ligt 3 | u. N. N. W. van Gorinchem, 3 |N . 0 .
van Sliedrecht en Z. van de Lek, in een vermakelijk oord schuins
oyer Schoonhoven. Men lelt er 109 h., bewoond door 114 huisgez.,
uitmakende eene bevolking van ruim 800 inw., die meest in het vis-
schen en het boepelmaken hun bestaan vinden.
Het is welcer een tamelijk wel bewoonde stad geweest, waarin vele
brouwerijen en oliemolcns waren , die deze plaats deden bloeijen, thans
heeft men er nog eenen oliemolen en twee looijerijen.
Het wordtreeds in het jaar 1402 een stadje genaamd , en, ofschoon
bet naderhand , door de rampen des oorlogs, tot een vlek is geworden
^ heeft het echter lang stadsgeregtigheden behouden. In het jaar
167o is het wederom tegen den aanval der Fransehen versterkt en
sedert eene vesting gebleven , met nette en fraai beplante wallen, aan
de landzijde met eene breede gracht omvangen. Naar den kant van
den Alblasserwaard, ¡s eene poort, waar boven het volgende opschrift
gelezcn wordt :
PRO DEFENDENDA RELIGIÖSE &, LIBERTATE PATRIIE II.EG ORBS F0SS1S HXN1BUSQUE
EST CIRCCHDATA, A°. 1 6 7 3 .
(d. i. Ter verdediging van de godsdienst en der vrijheid des lands, is
dcze stad met grachten en wallen omringd. In het jaar 1673). Aan de
zijde van Liesveld loopt de dijk, zonder poort of brug , door de wallen
tot in de stad , maar . aan de andere zijde, naar Langerak , is
gecn uitgang aan den dijk. , De gedaante der stad is vierkant en de
vestingwerken , bestaande uit zes bastions en eene kat , aan de oost-
zijde tot dekking van eenen steenen beer, naar den kant van Lan-
gcrak ; thans is dit alles gesiecht en van ’s Bijks wege aan de gem.
verkocht.
H e t S t a d h u i s , is e e n k l e in , doch z in d e lijk g e b o uw , b e tw e lk m e t
een k o e p e lto re n tje p r i jk t . H e t Sta a t boven op e e n e slu is , d ie a lle en
t o t d e v e s tin gw e rk e n b c h o o rt en en k e l d ie n t om , bij o v e rv a l v an vij-
a n d e n , h e t w a te r in te la te n . H e t is in h e t j a a r 1 6 9 7 geb o uwd .
D a a r a c h te r Sta a t de W a a g , w elke e c h te r n ie t m e e r als zoodanig g e -
b r u ik t w o rd t.
Ook bestaat er nog een Tnighui s , zijnde een groot steenen
gebouw.
De inw., die er op 16 na allen Herv. zijn, onder welke 248 Le-
dematen, maken eene gem. uit, welke tot de klass. van Gouda, ring
van Vianen, behoort. De eerste, die in deze gem. het leeraarambt
heeft waargenomen, is geweest H enricus B olkius , die in het jaar 1881
herwaarts kwam, en in het jaar 1883 afgezet werd. Hel beroep ge-
schiedt door den kerkeraad. De kerk is maar van eene tamelijke
grootte en heeft eenen kleinen toren, Zij stond v66r de Reformatie
tcr instelling van den Proost van St. Salvatorskerk, was aan den
Heiligsten naam van den Heer J ezus Christus toegewijd en heeft van
ouds een groote toeloop van geloovigen gehad. Dcze kerk is in de
jaren 1842 en 1843 grootendeels vernieuwd. Gedurende het jaar, dat
er aan gewerkt i s , heeft men de kerk der Remonstranten mögen ge-
bruiken. De Heer P ieter van der S tok , Burgemeester van deze ge-
meente, heeft destijds eenen nieuwen kansel, uitmuntende door prächtige
netheid en sierlijke eenvoudigheid , aan de kerk vereerd 5 terwijl
de Heer E . S mith eenen prächtigen nieuwen bijbel voor den predik-
stoel schonk.
De Remo n s t r a n t en , welke er 115 in getal zijn, maken eene
gem. uit, welke tot de Gerde klasse behoort, doch waarby de dienst
door eenen der Predikantcn van Rotterdam wordt waargenomen.
De enkele R. K., die er woont, parochieert te Schoonhoven. — Men
heeft te Nieuwpoort eene school.
Nieuwpoort heeft dikwijls blootgestaan voor den aanval van vijanden
en hierdoor vele rampen geleden. J an van Arkel , de zestiende van
dien naam, in het jaar 1402 het geleden leed, door W illem van B eigeren
, praaf van Oostervant, zijne landen aangedaan , wiilcndc^ wre-
ken, wendde het op Nieuwpoort, nam het vechtenderhand in en
verbrandde het tot op den grond. y
In den oorlog van Holland met het Sticht nam K ornelis van Blijen-
berg , door het bestel van die van Dordrecht, in het jaar 1489, de
stad in , brak bare poorten af en sloopte de wallen.
Nieuwpoort verbrandde in het jaar 11514 j terwijl het twee jaren later
door K arel, Hertog van Gelder, overvallen en overweldigd werd.
Graaf H endrik van Nassau , dit zeer euvel opnemende, overmeesterde de
vesting wederom na veertien dagen, en bragt zeventien Geldersche ge-
vangenen ter dood. .
In het volgende jaar (1515) werd Nieuwpoort weder door de Gelderschen
ingenomen en verbrand, zoodat er geen zes huizen hieven
staan. Zij-vielen, in het jaar 1524, op nieuw op deze plaats aan,
roofden en plunderden er niet alleen , maar staken er nogmaals den
hrand in. De stad had wederom het ongeluk van in brand te geräken
in het jaar 1567, toen het krijgsvolk van den Graaf van Megen hier in be-
zetting lag, wanneer er acht en vijftig huizen werden in de asch
gelegd. Naderband vinden wy^ niets bijzonders, buiten de versterking
in het jaar 1675, wegens Nieuwpoort gemeld.
NIEÜWPOORT, voorm. geh., thans eene boerderij, in Kennemer-
land, pro v. Noor d-Holland, arr., kant. en l u. Z. .van Alkmaar, gem.
Heilo-en-Oesdom, i u. N. van Heilo , aan den straatweg van Alkmaar
op Haarlem.
Deze boerderij. beslaat eene oppervlakte van 38 v. r. 9 0 v. eil., en
wordt thans in eigendom bezeten door N. K amt , woonachtig te Heilo.
In het jaar 1873 , bij het beleg van Alkmaar , lagen hier twee en
twintig Duitsche en Spaansche benden, onder de Oversten J driaan F ronsberg
en Otto , Graaf van E berstetn.
NIEUWRUST, voorm. suikerplant. in Nederlands-Guiana, kol.
Suriname, aan de Suriname, ter regterzjjde in het afvaren; palende
bovenwaarts aan de suikerplant. Toledo , benedenwaarts aan de suikerplant.
Goede Vrede ; 34 akk. groot.
Thans maakt zij, met de voorm. plant. T oledo de plant. Toledo~enm
Niemvrust uit.
NIEUWSLOOT (DE), water in Rijnland, prov. Zwd-Holland, gem.
Alkemade.