weder opgebouwd, tot welke opbouwing uit de voordeelen der vissche-
rij, eene zekere contributie moest betaald worden. Daarna echter
werd dit gedeelte wedcrom geheel en al afgebroken , en in plaats daar-
van de tegenwoordige kerk, welke zeer ruim en luehtig is , nieuw opgebouwd.
Deze kerk, welke, wanneer men van den weg van Noord-
wijk-Binnen afkomt, een schoon aanzien oplevert, is vrij hoog van
dak en van binnen van al bet benoodigde in goede orde voorzien. De
toren gaat stompachtig op tot boven bet dak, waar een transofom-
loop is , en van waar hij in dikte vermindert, doch vierkant opgaat
tot boven aan den top , waarop eene open Vierkante koepel is gcbouwd
in welke de klok is geplaatst, zijnde deze koepel weder met eene ronde
kap gedekt, daar de windwijzer uitrijst. Van binnen is deze toren
welke men op verren afstand, vooral in zee zien kan , met een uurwerk
voorzien. De kerk heeft geen orgel.
Er bcstaat hier eene Christelijke Afgescbeidene gemeente, nagenoeg
200 zielen teilende, een eigen bedehuis en voorganger hebbende. .
De R. K., die men er aantreft, behooren tot de stat. van Noordwijk.
Men heeft er eene dorpschool.
Erbestaat hier een Gas t - of H e il i g e - G e e s t b u i s , welke inrig-
tmg van Noordwijk-Binnen herwaarts is overgebragt en waarin twaalf
arme lieden, voor de helft Hervormden en voor de wederhelft Roomsch-
Katholijken , onderhonden worden.
Dit dorp heeft meermalen veel van de zee geleden. Onder anderen
verhaalt H. J u n iu s , die omtrent het jaar 1878 schreef, dat e r , wei-
mge jaren te voren, eene geheele buurt of straat met buizen en eene
gemeene put was weggespoeld. Diergelijke rampen heeft het sedert
meermalen geleden. Gelijk ook in de eerste helft der vorige -eeuw ,
de vuurbaak , die op een hoog duin stond , door de zee is ingezwol-
gen , waarvoor sedert, eene andere meer binnenwaarts, in de duinen
werd gebouwd. De visschers willen , dat er in oude tijden , tusschen
Katwijk en Noordwijk , een lange steonen dijk zou gelegen hebben , op
wiens overblijfsels nu en dan , met eenen langen boom , wordt gestoten.
In het jaar 1872 vielen de Spanjaarden in N o o r d w i jk - a an - Z e e ,
waar zij de kerk afbrandden en voorts het dorp deerlijk teisterden.
In alle zeeoorlogen, zoo vroeger als later , moest dit drop zware slagen
ondergaan.
In het jaar 1781 strandde het Engelsch Oost-Indisch sehip the General
Parker, in de nabijheid van No o r d w i jk - aan- Z e e . De noodscho-
ten , die het deed, bragten het geheele dorp op de been en aan het
Strand ; onder dezen ook den menschlievenden Predikant der Hervormde
gemeente te N o o r d w i jk - a a n - Z e e , A. v an R o u e n , die een der schip-
breukelingen op een stuk hout, bijkans moeder naakt, ziende aandrij-
ven, en in groot gevaar van te bezwijken , zieh zelven in zee begaf
en hem redde, vervolgens den door koude half verstijfden zeeman,
die een hnlp van den Loods bleek te zijn, aan zijn huis te bed deed
brengen en verkwikken. Aan de wakkerheid van dien menschlievenden
Leeraar hadden de ongelukkigen, die zieh op het wrak bevonden,
naast de Voorzienigheid , grootendeels hunne voorspoedige en gelukkige
behoudenis te danken. Hij bood aan , toen het schip strandde , om
uit eigen beurs de ODkosten te betalen, als men slechts een of meer
pinken aan laag water kon brengen ; doch zulks kon toen niet geschieden
, en toen men dit hulpmiddel vervolgens in het werk stelde, begaf
bij zieh aan boord van een der pinken, bemoedigde zijne dorpelingen,
om zieh van de pligten der mcnschlievendheid te kwijten. Zij deden
i.pi Cn bragten omtrent honderd personen, die den dood oogensebijnlijk
f e gemoet zagen , aan land. Slechts vijftien der sch.pbreukelingen
waren verdronken , meestal doordien zij het gewaagd hadden op stukken
hout van boord te komen. ft*
Den 2 April 1799 werd er door eenen Eranschen kaper een Zweedsch
schip genomen , dat van Londen naar Hamburg bestemd was. De ka-
ner door drie Engelscbe schepen vervolgd wordende, nam de vlugt,
waarna de Fransche prijsmeester den genomen pnjs bij N o o r d w i jk op
het strand zette. De drie Engelschen wierpen het anker voor N o o r d w
i j k en beschoten den prijs, vier uren lang, onophoudelijk , daarna ,
eenige gewapende sloepen naar het schip zendende , werden zij , door
het geschut van den wal en de Noordwijksche burgermagt zoodamg
ootvangen, dat zij, zonder iets te verrigten, weder terug moesten
keeren. In den morgen van den 3 hervatten de Engelschen het schielen
, doch geen kans ziende , om den prijs magtig te worden, keerden
zii zeewaarts, de meeste bewouers van N o o r d w i jk - aan- Z e e waren , wijl
de Engelschen met zwaar geschut ook op het dorp schoten, bij dit
voorval landwaarts in gevlugt. Op onderscheidene plaatsen werden er
kogels van achttien ponden zwaarte gevonden.
NOORDWIJK-BINNEN, d. in Rijnland, pro r. Zuid-Holland, arr.
en 2f u. N. N. W. van Leyden, kant. Noordwijk, gem. Noordwijk-
Binnen-en-Buiten-Langeveld-en-Ojfem, van rondom in eene aangename
landouw van wei- en korenlanden gelegen. . . .
De d. N o or dwi jk-B u i t en en N oordwi jke rhout hebben on-
getwiifeld den zelfden naamsoorsprong; doch of men die moet afleideu
van de Noormannen en Deenen , die hier te lande, omtrent het jaar
800, eenen inval zouden gedaan hebben, dan, of men het houden
moet voor de Noorderwijk der Katten, zullen wij met beslissen. J a nü s
D ouza , de Fader, verklaarl zieh voor het laatste gevoelen. De ver-
schillende benamingen , als N o e r d ik e , N o e r t io r , N o r t ik a N o r t t ik a ,
N o r t t e k a en N o r w e g e , komen allen op een uit en verschillen, onzes
oordeels, meest maar in de wijze van spelling der oude schryvers,
mogelijk veel geschikt naar de onderscheidene klanken, die de bijzon-
dere tongval der landstreek, waarin zij woonden, medebragt. W e u s
S tok e meldt er van op het jaar 986. In zekeren giftbrief van het
jaar 1064 noemt Keizer H e n d r ik IV de strandlanden, die tusschen
Voorhout en de Noordzee liggen , met den naam van N o r t h g o , zoo
als men ze mede genoemd vindt in eenen blaffert van de goederen
der kerk van Utrecht. D i r k V , Graaf van Holland, spreekt er van
in een handvest van het jaar 1083 , onder de benaming van N o r g h a .
Het is een der grootste dorpen van geheel Holland en heeft onderscheidene
straten , waarvan de voornaamste fraai beplant is. Ueze
straten ziin met steenen geplaveid en met zulke schoone huizen be-
bouwd, als er in menige Hollandsche stad niet gevonden worden. /
Als de voorname tak van het bestaan der inw. rekent men den land-
bouw en de tuinderij , welke laatste den liefhebbers van B l o r a aller-
hande aangename en schoone bloemen opleveren. Voorts worden hier
zeervele kruiden en planten, zoo voor de gezondheid van den mensch
als andere nuttige gebruiken , geteeld en aangekweekt. De grond van
N o o r d w i jk brengt ook eene menigle van allerhande vruchten voort,
met welke, zoo op Amsterdam als elders, zeer veel handel wordt
gedreven', en waardoor dus een groot deel der inwoners hun bestaan
vinden. De Noordwijker kruiden staan bij de Genecskundigei» in
groote achting; de hier gekweekt wordende groenten worden meest