den ingang van zijn liuis eenen tijd lang legen de Spanjaarden , en stiel
er eenigen onder den voet; doch eindelijk , overmand en zuaar gekwetst,
zceg hij neder op den driestal. Half zieltogende greep hij daar, met
zijne liardc smidshanden, de degens van twee Spanjaarden, die hem
meenden te kwetsen , bij het scherp aan , waarop zij die tcrng trokken ,
hem alle de vingers afsnijdende. Terstond hierna werd hij doorsto'
ken en het warme bloed , dat uij de wonden sprong, zijne dochter,
die te vergeefs op de bloo'te knieen om haars vaders leven gebeden
had, in het aangezigt gesmeten. Een aantal burgers, achterhaald ten
platten lande , werd van alles heroofd en moedernaakt aan boomen op-
gehangen. In alles zouden or slechts zestig burgers in het leven geble-
ven zijn , van welken veertig door de vlugt ontkwamen en de overigen
op losgeld gesteld werden. De Burgemecster H endrik Lambertszoon , die
zieh ook dacht te rantsoeneren , werd naderhand , door toedoen van eenigen
, die te voren uit de Regering gezet waren, ten gevolge van een
vonnis van Don F r e d e r ik , in zijne eigene deur opgehangen, waarna het
lijk gevierendeeld en de stukken ter poorte iiitgestoken werden. Het
krijgsvolk niet alleen, maar de ingezetenen der naaste plaatsen, Mui-
den en Wee&p, kwamen de stad van alles berooven , en menvonder, ,
die de ellendigen nog met het dichten en zingen van schampere liedjes
bedroefden. Toen alles uilgemoord en ledig gereofd was , zag men de
poorten, muren en torens siechten , door de Gooische dorpelingen , tot
dit werk , onder zware bedreigingen, geprest. Ten besUiite werd de
stad, bij een vonnis des Landvoogds, op den 6 November des volgen-
den jaars gewezcn , van alle handvesten , vrijheden en inkomsten ver-
vallen verklaard.
In het jaar 1689 ontstond er een oproer, ten gevolge van een plak-
kaat van de Staten van Holland en West-Friesland, volgens het-
welk de turfton door de geheele provincie op eenen eenparigen voet gebragt
werd, hetwelk tevens eenige verandering < in ’s Lands impost
na zieh sleeple. Hierdoor geraakte de gemeente tot eenen opstand
en zelfs zoo ver, dat men de nieuwe tonnen aan stukken sloeg , het
huis van den Pachter overweldigde en zijn huisraad schund ; ook wist
men bij de Welhouders uit te werken, dat de Pachters niet meer
zouden vorderen , dan zij van ouds gedaan hadden , waarvan eene •
openbare efkondiging in de stad gcschiedde, welke noglans , kort naderhand
, door een ander plakkaat van de Staten vernietigd werd, die
daarbij de Pachters handhaafden , tot uitvoering van de nieuwe
schikking, en dewijl e r , eene belooning van vijf honderd gulden be-
loofd werd, geraakte het gemeen tot bedaren en elk keerde tot zijnen
pligt terug.
Na het innemen van Amersfoort door de Franschen , in het jaar
1672, zond de Markgraaf van R ochefort den Ritmeester Moisei naar
N aarden , om de stad op te eischen , die niet genoeg voorzien was ,
om grooten tegenweer te kunnen bieden , zoodat de Regering besloot
Gemagtigden tebenoemen, om wegens de overgave te handelen. Mid-
delcrwijl ontstond er zulk een schrik onder de inwoners en het krijgsvolk
, dat velen de vlugt k o z en g e lijk zelfs de Regenten hun lijf
bergden, lalende de stadssleutels op de brug van de poort liggen ,
waarop men genoodzaakt was de Franschen in te laten , zonder eenig
verdrag. De Gemagtigden bragten echter een ontwerp op papier,
betwelk alleen inhield de vrijheid van geweten voor de burgers en *
inwoners, de bezitling hunner goederen, het behouden der gewone
voorregten en des Konings bescherming, zoo voor de stad als de
N-A A.
onderhoorige dorpen, en op die voorwaarden ging N aarden , den 20 Ju-
lij van het gemelde jaar, aan den Koning van Frankrijk over. De
Franschen begonnen deze stad terstond te versterken , en meenden
een belangrijk punt in handen te hebben om diepor in Holland
door te dringen , hetgeen hun echter mislukte. Zij hielden de stad ruirn
een jaar in bezit , want op den 6 September 1673 werd zij door
W iliem III, Prius van Oranje, belegerd. Terstond werden de in-
sluitingswerken begonnen j in den nacht tusschen den 8 en 9 de
loöpgraven geopend , zonder dat de vijand het bespeurde, en daags
te voren waren reeds alle de batterijen in gercedheid , om op de vesting
vuur te geven. Kortstondig was deze belegering , want op den'
12 werd het verdrag tot overgaaf al getroffen. In den nacht te voren
hadden de belegeraars den bedekten weg, ofschoon hunne loop-
graven nog niet tot zoo verre gevorderd waren, na eenen tegenstand
van drie uren vermeestérd en zieh daarin vastgezet.
In het jaar 1747 werd' N aarden de bewaarplaats van eene menigte
Fransche krijgsgevangenen , die men , in onderscheidene kleine Schermutselingen
, in Braband bekomen had , welke de inwoners dezer stad
tot geen geringen overlast verstrekten. û | '
Bij. het inrukken der Pruissen in Holland , in het jaar 1787,-had de
Kolonei Mattha het bevel over de «esfing N aarden op zieh genomen.
Op den eisch der Pruissen, den 28 September, dat hun de poorten,
volgens besluit der Staten , zouden geopend worden, antwoordde Mattha ,
daarvan geen meester te wezen, dewijl hij geene bevelen van Amsterdam
had. De bezelting toonde zieh te onvreden over dit weigerend
antwoord. De Iiolonel Mattha begaf zieh hierop naar Amsterdam , om
daar nieuwe orders van de Regering en het defensiewezen te vragen. Tan
dit vertrek kreeg de Graaf van L ottdh berigt, en zond een tweede
bode naar N aarden , met sterker aandrang op de overgave, waaraan
de Hollandsche Kolonei L ivingston , bij Mattha’s afwezigheid , het bevël
voerende , gehoor leende , en N aarden zonder eenige capitulatie overgaf.
Nadat in 1813 schier gcheel Nederland het juk der Franschen reeds
had afgeschud , was N aarden nog eene dier vestingen, welke door de
Franschen bezet waren. Het waren niet alleen de omliggende dorpen van
Gooiland , maar ook de steden Weesp en Muiden , het nog naderbij gelegen
Muiderberg en eindelijk de stad Amsterdam zelve , met haar grondge-
bied, welke allen:, met het aantal fraaije lustplaatsen dezer uilgestrektc
landstreek , elken dag aan plundering en moord bloot stonden, zoodat
onderscheidene woningen en een molen , op den weg naar Muiden, werden
algebrand, welk lot ook het Huis-te-Zandbergen , de hoeve Kweeklust,
met hare geheele kweekerij , alsmede de buitenplaatsen Berghuis en Kom-
merlust, ondergingen ; terwijlandere lusthoven, bijzonder Yalkeveer, deer-
lijk beschadigd werden. Het stuiten dezer gewelddadigheden deed denGe-
neraal Krauenhofe besluiten om, in den aanvang van December, een aan-
zienlijk korps, uit de dienstdoende schutterij te Amsterdam, op te rigten ,
zoo om het oog te houden op de verrigtingen der bezetting van Naarden ,
als lot beveiliging of geheele insluiting der vesting. Het garnizoen, be-
staande uit Douaniers , Duitschers, ßezoldigde en Nationale Gardes,
Veteranen , kust- en andere kanonniers , bedroeg meer dan 2000 man,
werd gedekt doorl60 stukken geschut en door een oud Fransch Generaal
besluurd. Er werd derhalve geen gering getal mauschappen gevorderd.
Met geestdrjft decide Amstels schutterij , bepaaldelijk het pas opgerigte en
nog niet volkomen geordendevijfde bataillon , in des Gouverneurs dringenden
, doch gevaarlijken voorslag. Nagenoeg 1000 man , onder welk een