204 N I J.
de zevende en aclilste ceuw door P eMj n , vadcr van K a r e l M a r t e r , g0-
sticht, zijn nog ecnige grondvesten aanwezig. Het is eerst in 1633
ncdcrgeslort of afgebroken. Daarin waren de ingewanden begraven van
den H. R a d b o b d , den veertienden Bisschop, die in 917 te Ootmarsum
ovcrleden was. De stadsregten en vrijheden , werden , in 1362, door Jab
v a n A r k e l , den zeven en veertigsten Bisschop, vernieuwd en beves-
tigd, doch tevens verlegd binnen de vesting van het zeer nabij lig-
gende kasteel Hardenbergh.
NIJENSTEIN of N iedwenstein , voorm. adell. h., tot het Nederkwar-
tier der prov. Utrecht behoord bebbende, tbans prov. Zuid-Holland,
arr. en 4J u. N. N. W. van Gorinchem, kant. en ^ u. W. ten Z. van
Vianen, gem. en £ u. 0 . van Hagestein.
Dit adell. hnis , hetwelk aanzienlijk was door een zware en sierlijke
voorpoort, is in bet jaar 1834 gesloopt. Ter plaatse, waar het gcstaan
heeft, ziet men tbans eenen boomgaard. De daartoe behoord hebbende
gronden beslaan eene oppervlakte van 12 bund. 16 v. r. 23 v. eil.
en worden in eigendom bezeten door den Heer W. H. van d e r M a n d e l e n '
woonachtig te Delft.
NIJENSTIEN of S creltkema-N ijenstien , voorm. bürg in Hunsingo,
prov.. Groningen, arr. en 3* u. N. W. van Appingedam, kant. en
2 | u. N. 0 . van Onderdendam, gem. en 1 u. O. N. 0 . van Kantens,
15 min. Z. O. van Zandeweer, waartoe hij behoorde.
Deze, in eenen grootsche tränt gebouwden, bürg, welke met eenen
zwaren toren prijkte, is in het jaar 1812 gesloopt. Ter plaatse,
waar hij gestaan heeft, ziet men thans een stuk bouwland, met grach-
ten en naakte singels omgeven. Nog in het begin, van het jaar 1841
heeft men hier eenen groote hoeveelheid zware tichgelsteenen opgegra-
ven. Eertijds behoorde deze burg aan het adellijke geslacht van de
A l b e r d a s en laatst aan Jonkheer U . E. L e w e . De daartoe behoord
hebbende gronden , volgens het kadaster , eene oppervlakte beslaande
van 7 bund. 24 v. r., worden thans in eigendom bezeten door den Heer
P. W a r b to it s , woonachtig te Groningen.
NIJENTAP o f N i t a p , a l l e e n s t a a n d h u i s i n Dieverderdingspil, p r o v .
Drenthe, a r r . e n 7 u. Z. W. v a n Assen, a d m . , j u d i c . k a n t . e n 1 u.
N. 0 . v a n Meppel, g e m . e n 1 u . Z. W. v a n Havelte, d a t o p s o m m i g e
h a a r t e n a l s e e n g e h . v o o r k o m t .
( NIJERBRUGGEN , geh. in Zalland, prov. Overijssel, arr. en 6-J u-.
■if rr ‘ ’van Her enter, kant. Ommen, gem. Ambt-Qmmen. — Er werd
* ' **9 (.eertijds aldaar een land- en watcrlol geheven.
NIJERF, buurs. in bet Rijk-mn-Nijmegen, prov. Gelderland, kw.,
distr., arr., kant. en 2 u. Z. Z. 0 . van Nijmeqen, gem. Groesbeelc:
met 26 h. en 210 inw.
NIJE-RHIJN (DE), vaart, prov. Friesland, kw.Zevenwouden, griet.
Doniawarstal, dat door de Kruisdijksloot uit het Tjeukemeer voort-
komt, en in eene regte noordwestelijke strekking naar de Wester-Zu-
pen loopt, waarin bet zieh ontlast.
NIJERWAL, havez. in Zalland, prov. Overijssel, arr. en 3J u.
N. ten W. van Zwolle, kant. Vollenhove, gem. Ambt-Vollenhove.
NIJESTAD (BERGUMER-), geh., prov. Friesland, kw. Oostergoo,
griet. Tietjerksteradeel, arr. en 3 u. 0 . van Leeuuarden , kant. en
5 min. N. 0 . van Bcrgum, waartoe het behoort, nabij het Bcrgumer-
meer. Men heeft er twee belangrijkc boomkweekerijen , behoorendc de
westelijke aan de wcduwe Okke T ietes B osgra , en de oostelijke aan
hären zoon T iete Okkes B osgra.
NtJETRYNE, d., prov, Friesland, kw. Zevenwouden, griet. Stellingwerf
IT esteinde, arr. en H u. Z. W. van Ileerenveen, kanten 2 u.
9 Z. W. van Oldeberkoop. .
Het is het kleinste dorp der gnetenij, teilende slechts 60 inw.,
die meest in de veeteelt hun bestaan vinden. De huizen, door uil-
gestrekte wei- en hooilanden omringd, liggen längs den weg. Delan-
derijen van dit d. loopen van de Scheen , zuidwaarts , tot aan de Linde.
De inw., die er alle Herv. zijn , behooren tot de gem. Scherpenieel
Spanqen-Munnekeburen-en-Nijetryne. De kerk, welke voor de
Reformatie aan de H. Maagd C a t h a rw a was toegewijd , had eertijds
een spits torentje ; doch in het jaar 1730 is de geheele kerk, bouw-
vallig zijnde , weggebroken en niets daarvan overgelalen, dan eenen
ringmuur , binnen welken de lijken hegraven worden.
NIJEVEEN, gem. in Dieverder-dingspil, prov. Drenthe, arr. Assen,
adm. en judic. kant. Meppel; palende N. W. aan de Overijsselsche
gem. Steenwijk , N. 0 . en 0 . aan de gem. Havelte, Z. aan Meppel,
Z. W. en W. aan de Overijsselsche gem. Wanneperveen,
Deze gem. bevat de d. Ni jeveen en Ko ld e r v e e n , en wordt
verdeeld in de volgende wijken : de N i j eveen sehe-d i jk de Nij e-
v e e n s ch e -Bo v e n b o c r , de Bold erv een s ehe -d ijk Kold erveen
s ehe -Bo v enbo e r , de Gortenbri j -hoek en de Kolk. Zu
beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 25ob bund.
61 v r. 88 v. eil., waaronder 720 bund. 24 v. eil. met belastbaren
grond. Men telt er 237 h., uitfnakende eene bevolking van 1400 inw.,
die meest in de veenderij en veeteelt bun bestaan vinden; terwijl
men in deze gen^^e^veengronden aantreft. Eenige dier läge veen-
gronden worden uitgegraven of uitgebaggerd tot het bereiden van zoo-
genaamde ba-gger- of sponturf. In die lagere veengronden vmdt men
,ook zekeren zwarten , derrieachtigen, smehgen grond , welke m den
natuurlijken Staat voor brandstof gesebikt, echter bij goede behande-
ling ook bruikbaar is voor graslanden en voor houtgewas.
Deze gem. w o rd t, behalve door de Nij e v e e n s c h e - g r i f t , ook
door de K o l d e r v e e n s c h e - O o s t e r - g r i f t en de R o l d e r v e e n s c h e -
W e s t e r - g r i f t doorsneden.
De inw., die er, op 60 na, allen Herv. zijn, maken gedeeltelijk
de kerkelijke gem. van Nijeveen uit, en behooren gedeeltelijk tot
de gem. Kolderveen-en-Dingsterveen.
De 60 C h r i s l e l i j k Afgescheidenen, die men er aantreft, maken eene
■erkende gem. uit, welke te Ni jeveen eene kerk en pastonj heeft.
Men heeft in deze gem. twee hoofdscholen , als: eene te Ni j eveen
en eene te Ko lde r v e en, welke gezamenlijk gemiddeld door een getal
van 300 leerlingen bezocht worden. _
Het d. N ijeveen, N ieveen of Nieuwveen ligt 9 u. Z. W. van Assen,
1 u. N. van Meppel, zeer aangenaam en regt landelijk. Men telt er
101 h. en 630 inw.
De inw., die allen Herv. zijn, onder welke 230 Ledematen, maken
eene gem. uit, die tot de klass. en ring van Meppel behoort.
De eerste , die hier het leeraarambt heeft waargenomen, is geweest
S teefen W outers, daar gekomen in 1 3 9 8 en overleden in 1600. Voor
de Reformatie was N ijeveen kerkelijk vereenigd met H a v e l t e , doch
reeds in 1477 daarvan afgescheiden en van eenen bijzonderen Pas-
toor voorzien. Van daar is langen tijd in gebruik gebleven , dat de
inwoners van N ijeveen een derde deel hebben moeten dragen m de on-
kosten tot onderhoud der kerk en toren van Havelte, hetwelk zij ,