overgebragt, eenen merkwaardigen grafsteen , waarop vier herders stav-
ven en een © en (¡5 staan uitgebeiteld.
In bet zuidelijk gedeelte van d it kerspel Staat de buit. Morre.
Zic d a t woord.
Op bet Eerkensmalle op 1200 passen afstand van den ouden kerk-
toren, ligt een bijna Vierkante veldkei van 9 palm lengte en 7 palm
breedte, op welks bovenzijden men een rond geboord gat , van 6 Ned.
duim middellijn en 6 duim diepte, ziet, dien men voor een’ voor-
romeinscben molensteen bondt.
Als boogstmerkwaardig dient vermeld te worden, dat in 1808, door
den Veenbaas ia Bos , op ongeveer 85 vöet diepte onder den grond,
nabij de wangen der Geldersche-gracht, is opgedolven een sleenen
beeldje , zijnde een mansbeeld , gekleed in een lang gewaad , om den
hals eene neerslaande kraag en om bet lijf eenen magtgordel, heb-
bende bet hoofd gedekt met eene hoog gepunte kroon , welk beeldje
men voor God den T hor houdt, en daar de gemeente Doornspijk, waartoe
Oosteravolde behoorl, eertijds Thor-Spijk genoemd werd, zoo acht men
deze vond aldaar van veel belang, om den naamsoorspong te bevestigen.
In de vecnen werd door dien zelfden Veenbaas ook nog een Jäcoba-
kannetje opgedolven , alsmede een steenen donderhamer , en een stee-
hen wigge. Bij het gaslhuis heeft men voor eenige dagen wederom
een jacobakannetje zeven voet diep, uit den grond gegraven.
In 1439 ging de scherfmate te Oosterwolde , door aankoop, aan het
St. Agnietenklooster te Eiburg over. — In 1329 verkocht Hendrik
S tcorman aan het S t. Agnieten-klooster te Eiburg al bet turfland , gelegen
in bet Tijmen-Böllen-erve aldaar. — In 1834 is de pastorijaf ge-
broken en naar de Zandweg verplaatst.
OOSTERWOLDE, buit. op den Veluwezoom, prov. Gelderland,
dist. Veluwe, arr. en 1 u. van Arnhem, gem. en 1 u. van Rhede,
even buiten Velp, waartoe het behoort.
Dit buit., hetwelk eene oppervlakte beslaat van 83 v. r. 14 v. eil.,
wordt tegenwoordig in eigfendom bezeten door den Heer Baron van Spaen ,
woonacbtig te Velp.
OOSTERWOLDE-EN-EOCHTELO, kerk. gem., prov. Friesland,
klass. van Heerenveen, ring van Wolvega.
Men beeft er ¿ene kerk te Oos t e rwolde en telt er 1040 zielen,
onder welke 230 Ledematen. Oos terwolde, F o ch t e lo , Appel-
s c h e , Donkerbroek en Haule zijn eerst te zamen door eenen
Predikant bediend, die te Oosterwolde woonde. De eerste was J ohannes
de Brdjn, beroepen in 1611, die in 1616 naar Beetsterzwaag vertrok.
Na de dood van J acobcs Bema , voorgevallen in 1699, hier beroepen in
1670, zijn Donkerbroek en'Haule hier afgCnomen , en bekwam
Oo s t e rwo lde , Fo ch t e lo en Appel s ehe , in 1701, tot eersten
Predikant Albbrtds Swaga , die in 1704 overleed. Tijdens de dienst
van J ohannes Constantinus Albertos van be Siepkamp, hier beroepen in
1832, werd Appe l s che in 1839 van Oosterwolde afgenomen, hetwelk
een eigen Predikant bekwam, ■ terwijl Ds. van de Siepkamp te
Oosterwolde-bn-F ochtelo verbleef, tot hij in 1843 naar Oosterzee
vertrok.
OOSTERWOLDER-KAMPEN (DE), lands., prov. Friesland, kw.
Zevenwouden, griet. Stellingwerf-Oosteinde. Zie Kämpen (de OostBR-
avolder).
OOSTERWOLDER-POLDER, pold. op de Over-Veluwe, prov. Gelderland
, arr. Arnhem, kant. Eiburg, gem. Doornspijk.
Deze pold. is verdeeld in vier merken , het E k e t e r -m e r k , het
Lumme r -me rk, het Bo l s -me rk en het Noorder -merk. Het
eerste merk , aan Eiburg grenzende , is het hoogste , en langzaam daalt
f ; „older naar het Overijsselsche grondgeb.ed , zoodat men voor het
Noorder-merk eenen watermolen heeft moeten plaalsen om het droog te
houden Het eerste merk is doorsneden van eene wetering, de W yk
aenoemd , naar het aldaar bestaan hebbende bmtenleprozenhuis van
dien naam van waar hären loop begint, en lost door de Eketer slu.s
haar water naar zee. Het tweede merk door de Lummer-weter.ng en
de Luinmer-sluis. Het derde , zijnde het Bols-merk, door de Bolswe-
terimr en de Boisluis , en het vierde, het Noorder-merk, door den Molevlieten
de Noordersluis, in de Oude Oldebroeker-u.twatermg, de
Geld ersche graeht genaamd De groote Woldweg en de kleine
Wold weg doorsnijden dezen polder in dne deelen te weten: de la
deriien aan den dijk , welke voor vol, in de polderlasten worden aan-
rreslagen. Tusschen d e n groote en den kleinen Woldweg zyn de Zy en
en betalen de helft van de eerstgenoemden , en die , welke tusschen
den kleinen Woldweg en de Geldersche graeht gelegen zyn Wenden
genaamd , moeten het vierde gedeelte der lasten dragen , welke per gres
of 2 bünd. worden geheven. ledere merk onderhoudt zyne eigene uit-
waterino-en , doch de gezamenlijke polder beköstigt het onderhoud van
denzee-ofringdijk , de Kamper-dijk genaamd , waartoe de landen:
aan den dijk gelegen, kosteloos de aarde moeten leveren, te weten ,
de buitenlandsche landen f , en de binnendyksche landen | doch daar,
waar de buitenlanden zijn weggespoeld , moeten de binnendyksche landen
al de aarde leveren , daar de buitendyksche landen Onlanden
genaamd , steeds meer en meer aan afslag onderheyig zyn , zyn door
het polderbestuur op die plaatsen , welke het digst by den dyk zyn ,
bekribbingen van rijs gedaan , om den verderen afslag te verhoeden.
Het Noorder-merk is groot 1481 gresen (494 bund.), het Bols-merk
1338 gresen (443 bund.), het Lummer-merk 2093 gresen (697 burnL),
het Ekter-merk 1368 gresen (323 bund.), te zamen 6477 gresen (2139
bund). Deze grootte is die, waarnaar de landenjen hunne polderlasten
betalen , ofschoon de gcheele polder bijna 470 gresen grooler is en
dus ongeveer 2272 bund, oppervlakte heeft, hetwelk in het zuidelyk gedeelte
uit bouwland en houtgewas bestaat, doch overigens geheel uit weiland
, hetwelk eene vlakte beslaat van meer dan vier uren in den orntrek.
OOSTERZANDT (’T ) , streek lands en boerderij mhet Westerkwar-
tier f prov. Groningen 7 onder Oldehove.^
OOSTERZAND , voorm. burg in bet Westerkwartier, prov.
G ™ arr. en s l ’u. W. van Groningen kant. en M u. Z. W.
van Zuidhorn , gem. en u. N. van Oldekerk, J u. N. W. van Nie-
kerk; waartoe hij behoorde.
Ter plaatse, waar zij gestaan heeft, ziet men thans kleine , ver ■
spreide boerderijen. .
OOSTERZEE, oudtijds Oosterse , in het Oud-Fnesch Aesterzee, d.,
prov. Friesland, kw. Zevenwouden , griet. Lemsterland, arr. en 3 u.
Z. van iSn eck, kant. en 1 ui N. O. van de Lemmer, Z. van het
Tjeuke-meer. L ,,
Dit d. is het grootste der grietenij , hoewel met zeer bevolkt, naar
zijne uitgestrektheid , teilende men er slechts 360 h. en nagenoeg920inw.,
• die meest bestaan van den landbouwy. Ook heeft men er eenen hout-
/ zaagmolen eh eenen oliemolen. O o s t e r z e e is wel voorzien van schoone