Bij het dorp ligt liet bevallige en nilgestrekte landgoed de Groote-
Bunte. In de buurs. Oosteinde vindt men de Ve e l h o r s t ; in de
buurs. Wes teinde de landgoederen Bu i t en zo rg, de Haring
en Groeneveld, en in de buurs. Hul sl iorst het aanzienlijk kasteel
de Es senburg en het fraaije landgoed Hul shorst .
De in 1830 aangelegde straatweg längs de Zuiderzee, doorsnijdt het
grondgebied van het d. in zijn geheele lengte , waardoor het nog da-
gelijks in fraaiheid toenecmt, zijnde er, sedert het aanleggen van dien
straatweg, sierlijke steenen huizen gebouwd en kleine huitcnplaatsen
aangelegd. Men vindt er een groöt en net gebouw tot snelweverij
ingerigt, waarin ruim honderd weefgetouwen in werking zijn. Yoorts
heeft men er eene azijnmakerij , eene door water gedreven wordende
papierfabrijk , eene hennipspinnerij , eene katoendrukkerij, en twee
windkorcnmolens. De middelen van bestaan zijn , behalve de fabrij-
ken, houtteelt, landbouw en bijenteelt. Ook worden hier in het na-
jaar eene ongeloofelijke menigte vinken gevangen, en sedert het laatste
tiental jaren wordt in de buurs. veel heide afgegraven en in bouw-
land verkeerd.
De Herv., die er ruim 2050 in getal zijn, onder welke 480 Ledematen,
maken eene gem. uit, welke tot de klass. van Harderwijk, ring van
Hattem, beboort. De eerste, die in deze gem. het leeraarambt heeft
waargenomen is geweest J a co bu s W il h e l m i , die in het jaar 1891
hier stcnd en in het jaar 1893 opgevolgd werd door T ilehamnus
M y l iu s , en/in het jaar 1617 overleed. Het beroep geschiedt door den
kerkeraad.
De kerk, welke vóór de Reformatie aan den H. A n t o n iu s was toege-
wijd, had destijds eene vikarij van den H. A n t o n iu s , aan welke de
last van eene wekelijksche mis was gehecht. Voorts was er nog eene
beneficie of kerkdienst van het H. Krwis en nog eene tweede van
O. L. Vrouw, In het jaar 1838 is , door toeneming der gemeente,
de kerk aanmerkelijk vergroot. Een zeer groot gedeelte der kosten is
door het fonds voor noodlijdende kerken gedragen. Thans is zij een
aanzienlijk gebouw , met eenen toren , doch zonder orgel.
De R. K«, die hier 7 in getal zijn, worden tot de stat. van Harderwijk
gerekend.
De Herst. Evang. Luth., van welken er 8 wonen, behooren tot de
gem. van Ztnolle.
De 3 Isr., die er wonen, behooren tot de ringsynagoge van Kämpen.
De dorpschool, een sierlijk en doelmatig ingerigt gebouw, wordt
gemiddeld door een getal van 100 leerlingen bezocht. Ook heeft men
er eene Fransche school, met 28 leerlingen ; alsmede een Departement
der Maatschappij Tot Nut van ’t Algemeen.
Yroeger stond hier ook een Nonnenklooster der derde orde van den
H. F r a n c is c b s , in de nabijheid der kerk. De plaats , waar dit klooster
gestaan heeft, is thans met woonhuizen bebouwd , slechts het Zus-
t e r enpa d, een wegje naar de duinen , houdt de gedachtenis van dit
klooster in wezen. Dit wegje gcleidt naar den zoogenaamden Paaschberg,
waarop nog jaarlijks een paaschvuur gestookt wordt. Hierop
volgt de B u n tm a n s b e r g of zoogenaamde Brandendebe rg,
waarvan de overlevering wi l , dat men van tijd tot tijd eene vlam
daaruit heeft zien opstijgen ; dewijl in vroegere jaren zekere moor-
denaar, B u n t h a n geheeten, aldaar aan eene paal geworgd is , die
bij het ondergaan van zijne regtmatige straf zoude voorgegeven heb-
ben, dat faij aan die misdaad onschuldig was geweest en dat hij
eenwig zoude branden , Indien hij den hem ten laste gclegden moord
begaan had. Meer oostwaarts, aan den Elspeterwcg in de duinen,
vindt men nog de zoogenaamde Mijtstee. Zie dat woord.
De beken , welke het grondgebied van dit d. doorloopen cn zieh in de
Zuiderzee ontlasten, zijn: de Hi erderbeek, de S lenke , de Kil-
lenbeek, de Menewer ksbee k, de Dwarsbeek, de Nodbeek,
de P a n ge 1ersbeek en de Molenbeek.
De kermis valt in den tweeden Dingsdag in September.
NURSERY, suikerplant. in Nederlands-Guiana, kol. Suriname, in
het' Nederdis!riet-Nickerie , aan Nickerie ter regterzijde in het afvaren ;
palende bovenwaarts aan de koflijplant. Hazard, benedenwaarts aan de
suikerplant. Waterloo; 800 akk. groot; met 591 slaven.
NUT-EN-SCHADELIJK, koffijplant. in Nederlands-Guiana, kol. Suriname
, aan de Beneden-Commewijne , ter regterzijde in het afvaren ;
palende bovenwaarts aan de koffijplant. Killenstein, benedenwaarts aan
de koffijplant. Brouwerslust; 728 akk. groot; met 76 slaven. De
Negers noemen haar S c h a d d r e e n .
NUTH, gem. in het Land-van-Valkenbnrg, prov. Limburg, arr.
Maastricht, kant. Heerlen (5 k. d., 8 m. k., 2 s. d.); palende N. aan
de gem. Schinnen , O. aan Amstenrade en Hoensbroek , Z. aan Wij-
nandsrade, W. aan Schimmert.
Deze gem. bevat het d. N u th , benevens de geh. He l le br o ek ,
Hunnecuni , St raten , Nirven, Hel l en Gri jz'egrubbe , en een
gedeelte van het d. Vaesrade. Zij beslaat, volgens het kadaster,
eene oppervlakte van 951 bund. 97 v. r. 90 v. eil., waaronder 904
bund. 36 v. r. 48 v. ell. belastbaar land. Men telt er 247 h., be-
woond door even zoo vele huisgez., uitmakende eene bevolking van
1200 inw., die meest hun bestaan vinden in den landbouw.
De inw., die er allen'R. K. zijn, maken de par. van Nuth uit,
welke tot het apost. vic. Limburg , dek. van Schinnen, hehoort, en
te Nu t h eene kerk en te Vaesrade eene kapel heeft, waarin
de dienst door eenen Pastoor en eenen Kapellaan wordt waargenomen.
Aangezien het dorp Vaesrade burgerlijk slechts gedeeltelijk
maar kerkelijk geheel tot Nuth behoort, telt de par. 70 zielen meer
dan de gemeente.
Men heeft in deze gem. dene school te Nuth , welke gemiddeld door
een getal van 100 leerlingen bezocht wordt.
Het dorp Nuth ligt 5 u. N. O. van Maastricht, 1-J u. Z. O. van
Heerlen. Men telt er in de kom van het dorp 49 hnizen en 330 in-
woners.
De kerk, aan den H. B a v o toegewijd , is een voortreffelijk gebouw ,
met eenen hoogen toren en van een orgel voorzien. — De kermis valt
in den laatsten Zondag van Augustus.
Het wapen dezer gem. bestaat uit den H. B a v o .
NUTTER, N o t t e r of N o e u t t e r e n , buurs. in Twenthe, prov. Over-
ijssel, arr. en 2J u. O. N. 0 . van Almelo, kant. en 1 u. N. W. van
Ootmarsum, gem. en 3 u. N. W. van Benekamp, van de inw. worden
de Herv., tot de gem. Benekamp en de R. K., tot de stat. van Oot-
marsum-en-Tilligte gerekend. Aftn d f r f c f o t r A i r * * ' w in , *,
NYDAM, voörm. state, prov. Friesland, kw. Oostergoo} griet.
Idaarderadeel, arr. en 2J u. Z. van Leeuwarden, kant. en | u. 0. van
Rauwerd, 20 min. Z. van Friens, waartoe het behoorde.
Ter plaatse, waar deze state gestaan heeft, ziet men thans eene
boerderij.