N i f f .
regtsgebied, over onderscheidene aanzienlijkc ambachten , ten deele onder
.Srmnmer/andof Kennemcr-gevoly beboorende en ten deelein of aan
de bedijkmg van West-Friesland gelegen. De strekking dezer ambach-
ten loopt ten Westen en ook gedeeltelijk ten Noorden aan den Huigen-
waard, en de Baljuw oefende ook regtsgebied over een gedeelte van d e
v i S S f ö « Strekking liep ook ten Zuiden van het grondgebied der
stad Alkmaar en ten Noorden van het baljuwschap van Kennemerland.
, e Heer-Hugo waard behoorde, vöör zijne bedijking, mede onder
het Ualjüwschap-van-de-Niedwbijhgen ; doch door de scheiding van het
hooge regtsgebied, zijn de landstreken , onder de Nieuwbübgei» , zeer
van elkander verspreidt geraakt.
Het baljuwschap hceft zijnen naara van het slot Nieuwburg nabii
Oudorp. De tijd van oprigting van dit bijzondere hooge regtsgebied
ls geheel onzeker. In eene geschreven lijst der Baljuwen , die met
het jaar 1489 begint, wordt Thyhes Jakobsz van Wavbrer de eerste
genoemd Hij voert hier den titel van Baljuw, Kastelein en Rentmeester
van het kasteel Nreuwburg. Wij vinden echter reeds vroeger gesproken
van eenen Jakob Jansz., Baljuw van de Nieuwburgen , wiens leeftijd
Ult ’ waarbij hij genoemd wordt, tusschen de iaren 1436
en 1439 kan gebragt worden.
Wij hebben geen hoogere herkomst van bet Bawowschap-vait-de-Niebw-
bübgen kunnen onldekken > maar men mag met reden onderstellen, dat
het reeds vroeger bestaan hebbe.
1 ^le ambachlen en plaatsen, onder het Baljewschap-van-de-Niebwbiibgeh ,
vindt men in de volgende orde opgegeven: Oudorp, S in t Pan-
e r a s , Br o ek , Zu id -S ch a rwo u d e , No o rd -S ch a rwo u d e ,
Koedijk, Hurswaard, de Rijp, Ur shem, Graft-en-’tNoord-
e ind, de Woude , bij en onder Graft, Graf tdi jk, S ch e rme f
u r o o t -B e h e rms r , Sche rme rho rn, Dr i ehu i z en , Rus t en-
L° ° d ijk ,.en MÜz en - e n -Ot e r l e e k . In de oudste
paen heelt het regtsgebied van de Nieewborgen echter minder uitge-
strektheid van ambachten gehad. Het is waarscbijnhjk, dat in Oudorp
en mogelijk m eenige weinige naastgelegene ambachten het eerste
regtsgebied van de Nieowbürgen zijnen oorsprong gehad heeft, dewiil
het slot Nieuwburg in deze regtsban gebouwd is, waarom het, als
het oudste ook bet eerste in rang zou schijnen. Thans bevat het
grondgebied van dit voorm. balj. de gem. Broek-op-Langendi jk ,
G r a f t , K o e d i j k - c n -H u i sw a a r d , Noor d-Scha r wo ude ,
Ot e r le ek Oudorp, S t . -P a n c r a s , de Ri jp, Sche rme r -
h o rn - en -We s t -Mi j z en , Ur s em-Rus t enb ur g I en - Braak ,
Zu id - e n -No o r d -S ch e rme r en Zuid-Scharwoude . Hetmaakt
alzoo een gedeelte van het kant. Alkmaar en een klein gedeelte van
¡ffoom behfort”16 * Uit’ terWijl °°k “°S 66116 S6m‘ *0t het kant*
Het voorm. grondgebied van dit balj. beslaat, volgens het kadaster
eene oppervkkte van 11,244 bund. 93 v. r. S v . eil., waarondei
ll,1 6 o bund. 68 v. r. 93 v. eil. belastbaar land. Men telt er 1707 h
bewoond door 2184 huisgez., uitmakende eene bevolking van 9847 inw!’
die meest bun^ bestaan vinden in veetcelt en melkerij. Voorts heeft
men er ook 3 scheepstimmerwerven , 7 touwslagerijen , 1 garenspin-
nenj en nettenmakerij, 1 lijmziederij, 1 verwerij, 1 leerlooijerij,
molens*^ ’ ^outzaag-, hennip-, 1 mostaard-, 1 pel- en 6 koren-
A — EP (H E T BÜ I’iE N ' ) ’ riv' de prov> in Gronin'J™- %
NIE .
NIED W-DREISCHOR, d. op het eil. Duiveland, prov. Xeeland.
Zie Heer-Jansland (’s). I? .
NIEUWE-AANLEG , koffijplant. ln Nederlands-Gmana, kol. Suriname,
aan de Niekeri, ter regterzijde in bet afvaren ; palende boven-
waarts aan de verl. plant. Standvastigheid, benedenwaarts aan de
koffijplant. l’Esperance; 1300 akk. groot ; met-ill slaven.
NIEUWE-AANLEG, verl. plant, in N ederlands-Guiana, kol. Suriname
, aan de Orlcana-kreek, ter regterzijde in het afvaren ; palende
bovenwaarts aan onbebouwde, niet uitgegeven bosschen, benedenwaarts
aan de verl. plant. Magdalenesburg; 300 akk. groot; behoorende thans
aan de plant. Vrouwenvlijt. . ■ ■•> ••• •
NIEUWE-AANLEG, voorm. kostgr. in Nederlands-Guiana, kol. Suriname
, aan de Orleana-kretk, ter linkerzijde in het afvaren; palende
bovenwaarts aan den voorm. kostgr. .Languedoc, waarmede bij later
vereenigd was , benedenwaarts aan den grond van het militaire piket
Montpellier: 300 akk. groot. . : . . . . .
NIEUWE-AANLEG-EN-LANGUEDOC, verl. kostgr. in Nederlands-
Guiana, kol. Suriname, aan de Orleana-kreek, ter linkerzijde in het
afvaren; palende bovenwaarts aan onbebouwde, niet uitgegeven bosschen
, benedenwaarts aan den grond van het militaire: piket Montpellier
; 800 akk. groot. Thans behooren deze gronden , nu met bosch
en kappewirie begroeid , aan de plant. Dijkveld. ,
NIEUWEBRUG, geh., pro y. Friesland, kw. Zevenwouden, gedeeltelijk
griet. Aeutjwirden, gedeeltelijk griet. Haskerland, arr., kant. en
1 u. van Heerenveen, aan den straatweg van Leeuwarden op Zwolle,
| u. N. N. W. van Terband, i n . Z. van Haskerdijken, J u. N.van
Nijehaske, tot welke drie dorpen « j behoort. Men telt er 63 h. en ruim
2 8 0 inw., als : 19 h. en ruim 80 inw. onder Terband, en 9 h. en
ruim 40 inw. onder Haskerdijken, en 33 h. en ongeveer 160 inw. onder
Nijeliaske. ' . „ .
Naar dit gehucht komen jaarlijks gemiddeld een duizend tjalksche-
pen , om turf uit de nabij gelegene veengraverijen te laden, welke
worden vervoerd naar Holland en Zeeland.
In den nacht tusschen 17 en 18 Februarij 1838 is aldaar, onder
Terband, eene woning afgebrand , waarbij eene jongeling en een kind
van zes jaren in de vlammen zijn omgekomen.
NIEUWEBRUG (DE) , brug in Amsterdam, prov. Noord-Holland,
over bet Damrak , aan den mond van den Amstel.
Wanneer deze brug gelegd is , is onzeker, doch waarschijnlijk is
zij in 1360 en 1361 vernieuwd , als wanneer ter wederzijden een gedeelte
daarvan van stcen gebouwd werd; zij rust aan de west- of
nieuwe zijde, ter lengte van omtrent veertig passen, op vijf over-
welfde bogen. Het paalhuisje, daar nevens staande, is naar dien
tijd een kostelijk gebouw ; de baken en zeetonneu geven te kennen,
tot welk gebruik het is daargesteld, alsmede om bet paal-, vuur-,
baak- en zeetonnengeld van de uitvarende. en inkomende schepen uit
zee te ontvangen , en dat, voor het aftonnen van de zeegaten en de
nacbtvuren op de, kusten : een regt, dat deze stad, met Kämpen van
overoude lijden gehad heeft, doch van hetwelk zij, op den 4 Meil327,
mede het aandeel van deze laatste stad heeft gekocht, volgens den
opdragtbrief bij die van Kämpen , ten dage als boven, daarvan ver-
leend; met beding, dat hunne schepen en goederen, uit zee körnende,
daarvan zouden vrij bljjven , welk regt deze stad behouden heeft tot
den inlandschen oorlog, ten tijde van den; Hertog v a n A lba , als wanneer
W ille» I , Prins van Oranje en Stadhouder van Holland, haar