er in 1674 kwam, en in 1676 naar Oud-Brfjcrland vertrok, doch
in bet jaar 1644 , tijdens de bediening van P e t r u s J a n s z . P y h u s , die
sedert 1606 hier Predikant was, werden die gem. gescheiden, blij-
vende toen P y l iu s O o l t g e n s p l a a t bedienen, waar hij in 1647 over-
leed. Onder de hier gestaan hebbende Predikanten verdient melding
de, door zijne godgeleerde schritten, bekende A d b ia n u s B u u b t , die
er in 1741 kwam , en in 1744 naar Hanau vertrok. Yolgens over-
eenkomst, den 10 September 1670, voor Gommissarissen van den
Hoogen Raad van Holland gesloten, en volgens gewijsde van den zelf-
den Raad , van 27 November 1731 , geschiedt de voordragt van eenen
Predikant door den ouden en den nieuwen kerkeraad , met bijvoeging
van twee personen van de Hervormde belijdenis, door den Ambachts-
heer gecommitteerd, te stemmen ‘hoofd voor hoofd. De Ambachts-
heer beboudt bet regt, om de verkozene te reproberen , den eensn
keer zonder daarvan reden te geven , en den andereD keer met in
regten gefundeerde redenen.
De R. K. van welke er 416 zijn, bebooren tot de nieuw opgerigte
stat. van Ooltgensplaat-en-den-Bommel. ■—■ De enkele Isr., die er
woont, behoort tot de ringsynagoge van Middelhamis. — Men heeft
in deze gem. twee scholen, als: eene te O oltgensp laat en eene te
L a n g s t r a a t .
Deze gem. maakt een gedeelte uit van de heerl. Ooltgensplaat-met-
den-Bommel, gezegd Adolfsland.
Het d. O o l t g en s p l a a t , ook wel O e l t g e n s p l a a t , O e l e k e n s p l a a t of
ü e l k e n s p l a a t en in de wandeling veelal O o l t je s p l a a t en de P l a a t ge-
noemd, ligt in het Oosten van deze gem., niet ver van baren uiter-
sten grond en dien van het voorm. eil. Overflakkee, 8 u. Z. 0. van
Brielle, 5J n. 0 . ten Z. van Sommelsdijk, nabij de zamenvloeijing
van het Hollands-diep, het Haring-vliet en het Volkerak , waardoor dit
'Vaarwater op de hoogte van dit dorp, bij onstuimig weder, zeer ge-
vaarlijk is, welk gevaar nog vcrmeerderd wordt door de Middelplaat,
die, op deze boogte liggende, de stroom in twee vaarwaters verdeelt,
bet oostelijke , längs den Noordbrabandschen wal, voor schepen , die
vier tot vijf voet diep liggen, en het westelijke, dat zeer kort längs
het havenboofd van dit dorp loopt, voor schepen , die twaalf tot vijf-
tien voet diep gaan. Uit de haven, die eene lengte van omstreeks
1000 eilen heeft, is een geregeld veer op W illem s ta d , Numans-
dorp of de B u it e n s lu is , de H e ls c h e -h a v e n , het D in te l-
s c h e -S a s en andere punten.
Yolgens sommigen zou de naam O o l t g e n s p l a a t slecbts eene verbas-
tering zijn van A d o l f s p l a a t , naar den eersten bedijker A d o l f v a n C l e v e .
Meerder grond bestaat er voor de meening, dat deze gors of plaat
aldus genoemd is naar eenen schipper, O e l t g e n of O e l t k e n geheeten,
die haar het eersl zoude ontdekt hebben ; of naar eenen visscher van
dien naam , die aan deze plaats zijn beroep uitoefende en aldaar vele
jaren verkeerd heeft. Deze gissing erlangt meer grond uit het oudere
wapen van O o l t g e n s p l a a t , waaropeen schipper S t a a t , met eenen schip-
pershaak in de regter- en een strik of lint in de linkerhand, waaraan
het wapenschild van O o l t g e n s p l a a t is vastgemaakt, rüstende op den
grond vöör het lmkerbeen ; doch indien de kerk van O o l t g e n s p l a a t ,
gelijk er getuigd wordt, vöör de Beformatie aan St . O d u l f u s , die ten
tijde van S t. F r e d e b i k , achtsten Bisschop van Utrecht, Eanunnik te
Utrecht was, is toegewijd geweest, kan men gevoegelijker den naam
van hem afleiden, en Bus zou men ook mögen denken , dat O o l t g e n s - of
O h u l f s p l a a t , o o k O d u lfs la n d is g en o em d g ew e e s t. Ook le e s t m e n
0 0 h e t oud e r e g iste r v a n d e W e e sk am e r t e O o ltg e n sp la a t : Weezen-
¿eck in Sainct Odulphus landt, gemempt Oeltgensplate, begonnen
1 Het*dorp is z ee r a a n g en a am e n d ig t m e t a a n z ie n lljk e h u iz e n b eb ouw d
en van ruirne s tr a te n v o o r z ien ; o o k is h e t v e r s ie rd m e t o n d e r sch e id en e
boomgaarden en fra a ije tu in e n ., H e t s c h ijn t , d a t b e t w e le e r a ls e en e sta 1
L zUne v e sten is b e s lo te n g ew e e s t. Men h e e ft e r n a a r d e g j f i M g
V o lk e rak e en e z eer g o ed e h a v e n , w e l v o o r zien v a n h o o fd - en p a a lw e r k ,
w e lk e , door lie t ve rlo op de r t i j d e n , h e t g ew e ld v a n h e t w a t e r e n v a n
d e n i i s g a n g , in h e t ja a r 1 8 2 8 b g n a g e h e e l v e rm e ld w a s d o ch in
het v o lg en d e j a a r , op ’sR i jk s k o s te n , w ed e r v e rn euw d w e rd . O ok is
zij van e en e b ekw am e sp u i en s p u ik o lk , m e t la n d - e n z e e s lu iz e
en e en e v o o rn am e k a d e v o o r z ien . In h e t ja a r 1 8 4 1 h e e f t zij g
v e rb eterin gen on d e rg a an , do o r h e t d o o rg ra v en v a n e en r ie tg o r sje* e n
weggraven v a n de k r om ten , w e lk e h e t b in n e n k om en v a n s ch ep en
van e en ig e le n g t e v e rh in d c r d e n . D a a r h e t h a v en h o o fd op e en p u n t
l i g t , waar e en b a k e n , t e r v e ilig e r v a a r t op d e d a a r lä n g s lo o P«"d®
rivier h e t H a r in g v lie t en h e t V o lk e r a k h o o g s t n o o d za k e lijk w a s , h e e f t
men a ld a a r r e ed s d en 1 0 Maart 1 8 1 9 , v an G o u v e rn em en tsw e g e e en
u itm u n ten d e la n t a r e n , m e t a r g a n ts c h e lam p en en p a r a b o l.s ch lic h t
g e p la a t s t , w e lk e op ’s R i j k s k o s ten Voortdurend b r a n d en d w o rd en
gehoud en . In 1 8 4 0 is d e z e la n ta r e n g e h e e l v e rn ie uw d en m e e r , bm -
nenw aar ts v e rp la a ts t. . . __ _
Het R a a d h u is , hetwelk op de Kade, aan de Voorstraat Staat,
is in het jaar 1 6 1 6 gesticht, hetgeen blijkt uit het volgende Ujd-
vers, boven den ingang van de vroegere waag geplaatst, wa(ar]v 1R1ß
kapitale letters, met uitzondering van de eerste D , het getat
iiitmaken: \rnr
Ü E E S E S S T E E N S GBsChrIfT E E N IeDER E E N hIeK G A B T O N T F O V W E N ,
W I e Men V an » I t dorpshV Y s den eersten steen eondeben saLh.
’t W as den sChoV dt W oestI ngbV b , dIe ’teerst begon te BOV W e n ;
W eesende den tW aeL fpen IV nI op sIne adoL pbs daCb .
F . W •
ln h e t ja a r 1 8 3 9 werd h e t inw e n d ig v e rb o uw d en v a n b u ite n m e t
nieuwe ram en v o o r z ien . H e t h e e ft v an b u ite n e en r ed eh jk g o e d a a n -
z ie n , v a n v o r en p r on k en d e m e t e en borde s v a n b la a uw en s te e n , waar
men m e t d e r tien trapp en o p k lim t ; o p d e b e id e h o e k e n van i t r e s
Staat e en le e u w , h o u d en d e d e e en e e en S c h ild , w a®roP „^aP®n v ? n
Holland S ta a t ; d e a n d er e h o u d t h e t w a p en v an S t. A d o lfsla n d , in
den v o o r^ ev e l v a n h e t liu is is h e t b e e id d e r g e r e g tig ei g ep aa s •
Inwendig is e en e ru im e v e r g a d e r z a a l, 8 e i l . 8 p a lin . la n g en 7 e i l .
b r e ed , d e s e c r e ta r ie e n z . O n d er d e e e r s te v e rd ie pm g is e v ro eg e r e
W a a g , th a n s g e b r u ik t t o t e en e b e r g p la a ts , b e n e v e n s n o g e e n ig e a n dere
v e r tr ek k en . — A lm ed e is h ie r e en d is tr ib u tie k a n to o r van d e b n e -
venposterij. „ _
De k e r k , w e lk e v ö ö r d e B e fo rm a tie a a n d e n H . Odblpbus w a s to e gewijd
en w a a r in d e s tijd s o o k n o g aan h e t a lta a r v a n S t . JNicolaas
eene v icarij b e s to n d , s c h ijn t bij d e n opb ouw t o t e en e k ru isk e r t e
zijn a a n g e le g d ; d o ch a a n d e w e s tz ijd e , w a a r th a n s de p r ed ik s to e l S ta a t ,
is h e t k ru is n ie t d o o r g e t r o k k e n , m a a r e en p la t te m u u r g e e v en . p
het k e rk h o f o n td e k t m e n a an d e w e stz ijd e n o g d e p ila r en , w a a rm ed e
h e t sch ip de r k e r k h a d m o e te n b e g in n en ; d o ch tu s s ch en d e z e p ila r e n
i i 4 . . ______i 1 . 1 » n v o l fl e r v . t i in a l i l k r ,