k o s t s d b o o l v o o r J ong e jufv rouwen , de laatste in het boven-,
vermelde klooslcr, werdende de dorpschool gemiddeld door een getal
van 200 leerlingen , de kostschool voor Jongcheercn door 30 leerlingen,
en de kostschool voor Jongejufvrouwen door 40 leerlingen bezocht.
Met de laalste is ook eep Meisjes armens cho o l , met 80 leerlingen
, verbonden.
Men heeft hier het kasteel Bi j s t e r v e ld , ook wel hei Kasteel-
t e -Oir s cho t gcnoemd.
Er worden zes jaarmarkten gehouden , als : de eersle op Dingsdag
na St. Antonius, in Januarij ; de tweede Dingsdag na Beloken Paschen
; de derde Dingsdag na St. Servaas j de vierde Dingsdag v66r
of die op eenen beiligdag invallende, Dingsdag na St. Jan; de vijfde
den derden Yrijdag in September, en de zesde Dingsdags na St. Hui-
bert, die allen merkwaardig zijn door het zeer groot aantal kramen , met
allerlei waren , vlas , garen, linnen en hethorenvee, devarkensen scha-
pen, alsmede eenige paarden, welke daar te koop komen. Yoorts is
het hier alle Vrijdagen weekmarkt, die voorheen zeer berocmd was
van wege de menigte boter, welke hier ter markt kwam, wijl Oir-
scnoT alleen het privilegie van eene gezworen waag plagt te hebben,
en al de boter van de omgelegene dorpen hier ter waag moest gehragt
worden , doch scdert het jaar 1793 is deze weekmarkt allengs
vervallen en beteekent thans zeer weinig.
De kermis valt in den laatsten Maandag in September, doch alleen
tot vermakelijkheden , daar er alsdan geene kramen komen.
Op het marktplein Staat een oude lindenboom, en eenige treden
van daar eene groep jonge lindenboomen, met eenen kastanjeboom in
het midden.
O ir s c h o t is de geboorteplaats van den Godgeleerde A d r ia n o s C ro h -
m ib s of A d r ia a n d e C r o m , Hoogleeraar te Leuven, f 11 Maartl631;
van den kerkelijken Geschiedscbri jver W il l e m d e M e t z e r , ver-
moedelijk in 1679, en van den Geschiedschr i jver H e n r ic o s de
M e r ik a ( H e n d r ik v a n d e r H e t d e n ) , geb. in 1423 , •}- in 1497.
Men wil, dat de Apostel van Friesland den H. O d d l f u s , in de nabij-
heid te Best geboren , te O ir s c h o t Pastoor geweest zij.
Zekere Arts , A r n o l d d s F ey , maakte zieh , in het midden der ze-
ventiende eeuw, hier zoo beroemd, dat hij zelfs naar Frankrijk ge-
roepen werd om de Eoningin te genezen, waarin hij zoo wel slaagde,
dat L o d e w i j k XIV, in eenen bijzonderen brief, aan de Algemeene Sta-
ten, den hoogsten lof aan zijne bekwaamheid toezwaaide.
Oirschot werd in 1388 door de Gelderschen afgebrand. — Hertog
A ntonie vertoefde hier in 1407 eenigen tijd , omdat hij ontevreden was
op de Brabandsche steden en in geene daarvan wilde komen.
M a a r t e n v an R o ssem verwoestte en verbrandde in 1842 dit schoonedorp,
en stelde het daarenboven in het volgende jaar nog onder eene brand-
schatting van 7000 gülden. — In 1673 leedhet veel door de Franschen.
Het wapen van O ir s c h o t bestaat in een gevierendeeld schild , waarvan
het eerste en vierde van goud , met eenen leeuw van sabel (zwart), het
tweede en derde mede van goud , met eenen leeuw van keel (rood).
OIRSCHOT (KASTEEL-VAN-), kast. in delHeijerij van ’s Hertogen'
bosch, kw. Kempenland, prpv. Noord-Braband. Zie B i j s t e r v e l d .
OIRSCHOT-BEST-OOSTEL-WESTEL-EN-MIDDELBEERS, kerk.
gem.,^ prov. Noord-Braband, klass. en ring Eindhoven; met ruim
120 zielen en ongeveer 70 Ledematen. Men heeft er eene kerk te
Oir s chot .
Deze gemeente maakte vroeger twee afzonderlijke gemeenten int ,
g;. van Oi r s ch o t - en -Be s t en van Oo s t e l -We s t e l - en -Mid -
delbeers. Die van Oi r s ch o t - en -Be s t had tot eersten Predi-
kant L am b e r t d s S c h a p e s b e r o , die in het jaar 1633 derwaarts kwam,
pn in het iaar 1639 naar Nieuwenhoorn-en-de-Gooten vertrok. De
eerste Leeraar, die de gemeente Oö s t e l -We s t e l - e n -Mid d e l -
heers bediend heeft, is geweest J o ha nn os P e t r o s C o r o n p in b s , die in
Het iaar 1648 herwaarts kwam, en in het jaar 1657 aldaar overleden
is. Na het overlijden van den Predikant F r e d e r ik S i e v e r t s , in het
iaar 1793, werden de gemeenten Oi r s c h o t - e n -Be s t en ü o s t e l -
Wes te l -en-Middel -Bee rs , in 1796, te zamen vereenigd, en be-
kwamen toen tot eersten Predikant A l b e r t o s L e o n a r d o s D o r s e l e n , die
in het iaar 1804 aldaar overleden is.
OISTERWIJK, een der vier kwartieren, waarin de Meijenj-van-
’s Hertoqenbosch , prov. Noord-Braband, verdeeld was. Het grensde
N aan de prov. Holland, 0 . aan de kwartieren van Maasland,
Peelland en Kempenland, Z. mede aan Kempenland en aan de vrij-
heid van Turnhout en W. aan de baronnie van Breda.
Men begrool de lengte van dit kwartier, van het Noorden tot het
Zuiden op. negen en (le breedte , van bet Oosten tot het Westen, op
zeven uren gaans. Daarin lagen de navolgende plaatsen , als : 1 . die
afhankelijk waren van de Algemeene Stalen: (hs t e rwi jk Udenborn,
Haaren, Be rk e l , En s c h o t , I leuke lum He lvoir t ,
Es ch, Hooge -Mie rde , La ge -Mie rde en H u l s e l ; 2 . die ge •
deeltelijk van de Algemeene Staten en gedeeltelijk van hunne bijzon-
dere Heeren afhankelijk waren: H il varenbeek , Die s s en Riel
en We s te l -Be e r s : 3°. die alleen van hunne Heeren athankelijk zijn
geweest: B o x t e l , Ti lb u r g , Go ir le , L o o n - o p -Za n d Wa a l -
wijk, Ganso i jen. Ha g o o r t , Drunen, Nieuwkuik Moerges-
tel St. Michie l s -Ges tel , Gemonde , Yug h t en Cromvoir t .
Het bevatte alzoo de tegenwoordige gem.: Oi s te rwi jk, Uden-
hou t , Ha a r en, Be rkc l -Ens cho t - en-Heuke lum He lv o ir t
Es ch ,Dr u n e n ,Ho o g e - e n - Lage -Mie rde - en-Hnl sei ,W aa 1-
wijk, T i l b u r g , Go i r l e , MoeTge s t e l , D i e s s e n , V u g h t ,
Cromvoi r t, . Bo x t e l , Hi l v a r e n b e ek , L o o n - o p -Za n d en
St -Mi chi e l s -Ge s t e l , benevens een gedeelte van de gem. Al-
p h e n - e n -R i e l , Oo s t e l -We s t e l - en -Mid de l -Be e r s , Dronge-
l e n - H a g o o r t - Ga n s o y en - e n -Do e v er en en Nieuwkuik- en-
^ g r o n ^ v a n dit kwartier i s , over het gebeel genomen, vrucht-
baarder, dan in Peelland en Kempenland, en ook voor een groot gedeelte
dan in Maasland, en men vindt hier vele houtnjke aangenaam
gelegen dorpen. Het wordt bespoeld door de nvier de Dom me 1, die
van’s Hertogenbosch tot Boxtel bevaarbaar is , voorts door de Neme r ,
de Reu s e i , de Ley, de Beer se , de Hi lver en andere riviertjes;
terwijl dit kwartier door de Oude-Maas , ten Noorden van Waalwijk,
ook te water gemeenschap heeft met Holland, werwaarts vele granen
over Waalwijk verzonden worden. Waarvan dit kwartier zynen naam
ontleend heeft, isonzeker, maar men houdt het daarvoor, dat bet naar
het vlek Oisterwijk, . dat voormaals zeer uitgebreid en bloeijend was,
aldus genoemd zij. ,
Het wapen van dit kwartier is van azuur (blaauw), met een bürg
met poort en zijmuren van zilver, staande op eenen grond van sinopel
(groen), tot helmsiersel zeven paauwveren in natuurlyke kreur. Het