benocmmg hueft naderhand de Keizer , als Graaf van Holland, ook
verschil gehad met den Proost van St. Janskerk. Ook beeft zieh de
aus met deze zaak wel bemoeid. Volgens een oud register, betwelk,
in het jaar lo l4 , op bevel van Keizer Maximiliaan, is aangelegd, heeft
e gemelde Persona, met alleen den Pastoor van de parochiekerk te
N aarden maar ook de andere Pasloors in het Gooi, van ouds aange-
steld. Yolgens het gemelde register trok dit Persoonschap, uit de
tienden van Naarden , acht mudden tarwe en viermndden garst. Voorts
trok het nog van andere tienden acht mudden tarwe. In dezelfde parochiekerk
was eene vikarij gestiebt, uit welke vikarij en uit de iaar-
lijksche mkomsten, de Pastoor telken jare aan de Persona moest op-
brengen eene rente van 40 Rijnsche guldens (60 guld). Deze kerk is
een groot, runn, fraai en luchtig gebouw, en heeft eenen stevigen
Vierkanten toren die vrij hoog is , ten minste men ziet hem op
eenen aanmerkelijken afstand, omdat N aarden op eenen verheven
grond gelegen is. In deze kerk is een groot orgel. Ook heeft men
er een fraai geschilderd middengewelf, bijbelsche tafereelen voorstel-
lende. Under eemge andere overblijfselen der oudheid ziet men' er ook
het graischrift van L ambertus Hortensius , Schoolvoogd te Naarden en
Schnjver der Utrechtsche geschiedenissen. Hij werd er beroepen in het
jaar 1544, en in het jaar 1572 uit den ondergang der stad gered, door
eenen Priester van den Graaf van B ossü en P eie b K atz, Maarschalk van
Monttoort benevens L evirds W eldahüs en J ohan van K astilie, Overste
van eene Napelsche hende, die hem, op last van den Graaf, kwamen
zoeken en middel vonden om niet alleen hem, maar ook zijne boeken
te redden, nadat hem reeds het mes op de keel gezet was door eenen
Spaanschen soldaat, die hem verliet om deel te krijgen aan andere
j ’ “etwelk H oetessics gelegenheid gaf om op straat te vWten
daar zijne verlossers hem' aantroffen, die hem eerst naar Bussum en
verder naar Utrecht bragten. Nog vindt men in deze kerk een in
wit marmer uitgehouwen gedenkstuk, ter eere van Prins W illem III
De voormalige W a a lsch e k e r k , in* de Kloosterstraat, diend^
later voor de Evangelisch Lutherschen , aan wie zij reeds in 1791 J0or
den kerkeraad der Waalsche gemeente, ten gehruike werd afgestaan
werdende daann , op den 26 Junij van dat jaar, door Hendrik Y ölkersz’
Predikant te Purmerende, voor het eerst het H. Avondmaal bediend
aan nagenoeg 70 Ledematen. Dit gebouw is thans niet meer kerkeliik
gebruik, maar in de laatste jaren tot eene kaserne irigerigt/' De
y Evang. Luth. oefenen thans hunne godsdienst in de Hervormde kerk
De B o om s c h -K a th o lijk e k e r k , aan den H. V itus toegewiid ’
Staat in de Voorstraat. Het is een nieuw gesticht, welingerigt en
fraai gebouw, waaraan de eerste steen den 22 October 1834 <reWd is
tcrwijl het op den 22 September des volgenden jaars is ingewiid
De voormalige Ga sth uisk erk, later de Waag en thans tot eene
Doo fd w a ch t ingengt, was vroeger de kapel van het gasthuis. In
dit gebouw werd de moord door de Spanjaarden gepleegd, van welken
wij hier onder zullen gewagen. Hier wordt. nog in drie steenen de
gedachtems van dit droevig schouwspel bewaard, zoo met biischriften
in rym van dien tijd , als met afbeeldingen, die de ramp der burgers
vertooneu. r
Voor de Reformatie had men te N aarden ook een klooster voor Zusteren
van den derde regel des H. E bahciscds, M a r ia ’s -k o n v e n t genaamd.
Digt bij de stad stond eene pnorij van Reguliere Kanonnikken, St.
V itu s -k o n v e n t genaamd.
D e -S y n a g o g c , staande in de Körte-Marhtslraat, is een klein
¡Ujebouw. j „„r
Het D ia k e n h u is , in de Vrouwenstraat, gesticht in het jaar
1747 , dient ter herberging van oude mannen en vrouwen ; thans zijn
ICr een getal van vier en twintig oude mannen en vrouwen in opge-
i noinen.
Het -Bu rge r - We esh u is , in de Vrouwenstraat, gesticht in het
[jaar 1644, bezit zeer aanmerkelijke goederen en inkomsten.
I Men heeft er eene F r a n s ch e s ch o o l en eene S ta d s -b u r g e r -
s c h o o l , met 300 leerlingen.
Het K e r k h o f is een nieuwe fraaije aanleg, buiten de Utrechtsche-
Ipoort, aan den straat weg naar Amersloort.
N aabdeh heeft de volgende beroemde mannen zien geboren worden :
De Godgel eerde n : Henbicus A ntonius Nerderius , geb. in 134 6 ,
»•{•als Hoogleeraar aan de Hoogeschool te Eraneker; J acob B beukelakdt,
■ geb. in 1666, t 19 Januarij 1724 , na onderscheidene werken te
Ihebben in het licht gezonden ; P aulus B onnet, geb. 16 November
|1 7 1 6 , f 18 December 1803, als emeritus Predikant van Rotterdam,
Sen diens hroeder Gusbebt Bonnet, geb. 23 September 1723, ■{■ 5 Fe-
| bruarij 1803 , als Hoogleeraar te Utrecht.
Den G e le e rd e Cornelis J ohannes Kneppelhout, geb. 31 Augpstus
11778,•{• 1 November 1818, die , na eerst te Utrecht, in 1794, tot Doctor
¡•in de Regien te zijn bevorderd , in 1799 te Leyden Doctor in de Me-
I dieijnen werd.
Den W isk u n d ig eMozes L emans , die tevens de Hebreeuwsche dicht-
kunst beoefende , geb. 3 November 1785, f 17 October 1832.
Den N e d erd uit-s ch e D ich te r en G esch ie d sclirij ve r P ieter
I le Clercq, geb. in 1692 , •{■ 20 December 1759.
Den S c h ild e r J oban van N eck, geb. omtrent 1636, •{• in 1714.
Den G o uvern eu r -G en e raal van N e d e r la n d s -In di e , Mr.
¿Pieter Merkus., geb. 18 Maart 1787 , 2 Aug. 1844.
ln het jaar 1586 behaalden die van N aarden eene schitterende zegepraal
Op de Amersfoorders. Nadat de Dtreehtschen, in het jaar 1481 , eene
groote overwinning verkregen hadden op de Holländers , zonden zij
jeenige krijgsknechten naar N aarden , waarvari er sommigen in vrouwen-
;kleederen, als of zij ter markt gingen, des morgens de poort introkken
jen op die van Naarden aan vielen ; terwijl de anderen , die verborgen
[lagen , onder het gevecht toeschoten, en zieh gezamenlijk meester van
¡de stad maakten. Zij zonden boden naar Utrecht en Amersfoort om
Ibczetting voor Naarden , maar, dewijl de uilgezondenen onder weg
spmgcbragl werden , kregen zij geen bijstand , waarom zij de stad uit-
tplunderden cn de boeren hunne wagens en paarden afdwongen, om
iden roof naar Utrecht le voeren. Ook zouden zij de stad in brand
i^estoken hebben , zoo dit niet met veel gcld wäre afgekocht. Maar die
{van N aarden haalden in het zelfde jaar hunne schade weder in , vielen,
door de magt hunner Bondgenooten versterbt, in het Sticht, wierpen
de slcrke kasteelen van Eemnes en Westbroek ten gronde toe neder,
.versloegen vijftien honderd Stichtschen, en maakten uit den bekomen
ibuit eenen toren , waarop zij liefen schrijven : Swijcht Utrecht,
1 Kort daarna, in 1486, geraakte hij na de giheele stad Naarden,
door haar eigen vuur, in de asch. Middelerwijl was de stad door de
lakenweverijen tot eenen bloeijenden stand gekomen ; doch , naardien de
Jakenvolders menigmalen , in plaats van gereed geld, voor hunne waren ,
brood . spek en anderen lecflogt nioesten onlvangen , die hun boven
f V l l i . D eel. 2