Noordhorn voorgevallen, een oorlogschfp zoude zijn gezonken. Ment
ian , met zeer veel zekerheid, uit de waterlossingen van en naar de plaat-
sen loopendfe, waar in vroegere dagen de Oxwerder sluis en de Mid-
wolder sluis lagen, afleiden, dat dit oude diep (of deze oude rijt) oor-
spronkelijk heeft gediend tot uitwatering dezer sluizen. De scheidsloot,
een paar stukken land aan het Ipegat, bij de Ox wer der-kolk aan den
straatweg gelegen , en deze kolk zullen nog lang de geheugenis dier sluizen
kunnen hewaren.
Er strekt zieh insgelijks een oude dijk uit van den Ham, voörbij
Noordhorn en Balmahuizen , welke zieh tusschen N i e h o v e en K o m m e r -
z i j l aan den hoogen zeedijk aansluit. Deze oude dijk loopt ver in
de hooge kleilanden op, doch is op vele plaatsen reeds weggenomen.
Het land zuidwaarts van Balmahuizen , ten Oosten van dezen oudcn
dijk gelegen , wordt B i nn e n- s l a g t en (1) (binnendijks) gcnoemd,
terwijl men een ander gedeelte lands, huiten den provincialen zeedijk, als-
mede binnen dezen dijk , ten Oosten aan de Kommerzijlster-rijt en het
Kömmerzijlster-diep gelegen, daarentegen Niehoof ster-Ui terdi jken
noemt. Ten Noorden van het dorp N i e h o v e , op eenen afstand van
een vierde uur , vindt men den boogen provincialen zeedijk , die eerst
in eene westelijke, vervolgens zuid westelijke en eindelijk weder zuide-
lijke rigting, van Oldehove af, tot en voorbij Eommerzijl, over de
Grijpskerker-Waarden naar Muntje-zijl, in Friesland voortloopt.
De meer binnenwaarts gelegene landen, bekend onder den afzonder-
lijken naam van Homsterländ, helwelk een eigen dijkregt heeft, zijn
wel minder vruchtbaar, dan de later ingedijkte landen , ten Noorden
van den ouden zeedijk gelegen, en de landen ten Westen en ten Zui-
den van den Oudendijk j doch de landen in de nabijheid van N ie h o v e ,
ofschoon midden in Homsterländ , behoeven in waarde en deugd geen-
zins voor de buitendijksche landen te wijken. -
De Herv., die te N ie h o v e 490 in getal zijn, onder welke ruim
80 Ledematen , maken eene gem. uit, welke tot de klass. van Groningen
, ringvan Zuidhorn, behoort. Deze gem. was eerst met Ol d e hove
vereenigd, welke gecombineerde gem. tot eersten Leeraar hadden
T h e o d o e ic u s P e t b i , die er in het jaar 1602 stond , en , in het jaar 1614 ,
opgevolgd werd door E v e h h a b d u s V a l e r ie s , na wiens overlijden , het-
welk in het jaar 1643 plaats had , N ie h o v e van Oldehove geschei-
den werd, en tot eersten Predikant bekwam J o h a n n e s C o l u m b ie r , die-
er in 1643 beroepen werd, en in 1648 naar Usquert vertrok. In
deze gem. behoort het collatie-regt aan onderscheidene geregtigden.
Als eene bijzonderheid kan worden aangemerkt', dat de thans sedert
8 Januarij 1783 te N ie h o v e Etaande Predikant N in g o N ie n h u is Sin-
n lN G H E , in ruim negentigjarigen ouderdom , nog onafgebroken de dienst
waarneemt en de oudste van de vijftien honderd vijftig Nederlandscbe
Hervormde Predikanten is.
De k e r k , die h ier vöör de Reformatie s t o n d , sch ijn t in h e t begin
d e r zeventiende eeuw te zijn afgebroken , a lth an s de tegenwoordige ,
welke op eene kleine wierde S ta a t, is in he t ja a r 1619 ge slicht. Het
is een langwerpig gebouw, op welks westeinde een n ie t hooge holle
naaldtoren Staat. Deze k e rk heeft geen orgel.
De Doopsgez., die men er aantreft, hadden vroeger een vermaanhuis.
in het Homsterländ, maar bchooren thans tot de gem. van Noordhorn ,
( 1) Slajte betretende roonnaals eene waleikrering.
terwijl het voormalig vermaanhuis thans dient tot «ene kerk vo6r de
z “iÄ ” ; i
Men v in d t t e N ie h o v e e en en a c h tk a n te n p e lm ö l e n , e en Stander ot
V ie r k a n t e n , k o r enm o len e n e en en in 1839 n ieuw g ebm iw d en , v la s -
b r a a km o len , d e e en ig e in d e p r o vm c ie , g eb ouw d (loor d e n ,v 'n d in S
r ijk en Jacob d e Y e ie s , w e lk e in h e t n u r tw e e b u n d e ls v l a s , led e r van
d r ie N ed e r la n d s cb e pon d en , g e h e e l seh o on k an m a k e n .
NIEKERK ofNiEowBEBK, d. in de Marne, in Hunsmgo, jtrov.
Groningen, arr. en 8 u. W. van Appingedam, kant. en 4 u W. van
Onderdendam , gem. en i u. Z. van Ulrurn met Ver van het Re.tdiep.
Het is het tweede d. in het Groot-Reedschap, OnAer dit dorp behoort
de buurt van de Houwerzijl, alwaar eertijds het westelijke deel
der Marne hare wateren loosde , door eene sluis of zijl, welke in
^ Men*telt er 29 h., en ongeveer 150 inw., die meest in den land-
bouw hun bestaan vinden. De grond bestaat utt beste klei, welke
ten W. van het d. een weinig zandachtig is.
De Herv., die er wonen , behooren tot de gem. van Niekerk-en-
Vliedorp. De tegenwoordige kerk Staat op een hoog bolvormig
kerkhof en is in het jaar 1629 gebouwd, zoo als sommigen beweren
uit eene gift, ontsproten uit de verovermg der zilveren vloot door
Piet Hein, afgeleid uit een steenschnft in den westergevel boven de deur
geplaatst. Men leesler : » Dese kercke 1628, ter tijdt van t bemach-
» tisen des Spanschen silvervloot nedergeworpen , is in t jaer 1b20
» als van gronds op ter eren Godes end desselvest gemeenm herbouwet
» end met dese toorn vereyrt door beleidt van den E. E. Evebe
» Lewe tot Asenga etc. als Collatoren end Reynt Aeyens ende Eysb
» Vbbens Yogde deser kercke in der tit. 1629.” Deze kerk is van
eenen kleinen naaldtoren voorzien, doch heeft geen orgel. De toren-
klok, heeft geen de minste inscriptie, doch is door sterk victonelui-
den in 1815 , van onder tot boven gescheurd. .
De Doopsgez.. die men er aantreft, worden tot de gem. van Men-
sinneweer gerekend. — De R. K., die er zijn, parochieren op den
Hoorn. — Men heeft in dit d. geen school, maar de kinderen gen
ie te n ond erw ijs t e Houwerzijl.
NIEKERK , d. in het U/ esterkwartier, prov. Groningen, arr. en
3* u. W. van Groningen, kant. en 1£ u. Z. W. van Zuidhorn, gem.
en x ,i N 0 van Oldekerk. Men telt e r , met de daartoe behoorende
buurt Eekeburen, ' 1050 inw., die meest hun bestaan vinden m den
landbouw. . „ . , , , ,. ,
N ie k e b b en het W e s te r za nd of Oldekerk liggen op eenen zand-
rug , welke in 1828, toen de hoogte gemeten werd, 5 eilen boven het wa-
terpas van het trekdiep naar Groningen lag. GTOotendeels bestaat de
bodem op de hooge gronden uit vruchtbaar zand. In de läge landen
vindt men onder den bovengrond potklei, roodoorn , derrie en ook
kleen , hier en daar met russchen begroeid, staande des winters onder
water en op sommige hoogere plaatsen vele, zelfs zware boomstammen.
De dijkstreek, naar den kant van Enumatil, bestaat
uit klei. v . , , . . j „
De inw-, die er op 8 na allen Herv. zyn, behooren tot de gem.
Niekerk-Oldelcerk-en-Faan, die hier eene kerk heeft, waaraan men,
even als aan den stompen , daaraan verbonden toren, veel dutsteen