Het Raa d h ui s is cen eenVoudig gebouw , met de noodlgc vertrek»
. ken voor de gewone dorpsvergaderingen voorzicn zw'/
¡.io*) hufc' Vreegor had men hier ook eene Waag voor de ingezetejnen van dit
f] v dorp en van Noordwijk-aan-Zee, met die van Langeveld. Tot het op.
rigten van deze Waag werd octrooi verleend ten tijde van Koning
Filips II, in het jaar 1370, onder beding, dat de helft van het
waaggeld zoude besteed worden ten behoeve van het Heilige-Geesthuis
waarin de waag zou geplaatst worden en de wederhelft ten behoeve van
het dorp. Bij deze waag slaat eene stecnen pomp , tot gerief der
inwoners, waarvan men de wedergade op weinige andere dbrpen zal
aantreffen ; twee zoodanige pompen , waarvan het water uitstekend hel-
der en aangenaam is, trcft men nog Onder de Linden aan.
Onder de merkwaardigheden van dit dorp behoort de S t. Joris-
d oe le n, welke hier eenige eeuwen onafgebroken bestaan heeft, en
waar men nog, volgens oudere gewoonte, met pijl en boog naar den
vogel schiet.
Vroeger bestond hier eene voorname kamer van Rhe tor i ca, die
ten spreuke voerde : Vit liefde bestaan, en welke ten wapen had:
lelien onder doornen geplaatst. ; deze kamer is , in het jaar 1608
wanneer het Oudemannen-huis van Haarlem , nit de voordeelen eener
loterij , gesticht zou worden , in den grooten optogt der kamers , mede
onder de andere opgetrokken.
Ook heeft men er eene Fransche kostschool voor Jongeheeren, met
S 40 leerlihgen , en eene kostschool voor Jongejufvrouwen, met onge-
-¿(fiPIt- |veer 20 leerlingen.
. / Het blijkt uit een handvesi van den 12 Maart 1398, door Hertog
A l b r e c h t v a n B e i j e r e n verleend , dat hij , eenigen tijd te voren , aan
het dorp vrijheid en stederegt gegeven had; doch dit scheen niet ge-
schied te zijn, met volkomen goedvinden van de gemeene geburen ,
waarom zij aan den Hertog zijne bezegelde brieven en liandvesten op
dit stuk teruggaven , en hem baden van hen weder te stellen in znlk
een regt, als zij van ouds bezeten hadden , hetwelk geschiedde, met
toevoeging evenwel van eenige voorregten , als : onder anderen, dat zij
overal door Holland en Zeeland, te water en te land, tolvrij zouden
mögen reizen, gelijk zij naderhand nog andere tolvrijheden en voorregten
van hem en andere Graven verkregen.
De kermis te Noordwijk-Binnen valt in den Zondag na Maria He-
melvaart.
NooRDwijk-Binnen , is de geboorteplaats van den beroemden Latijn-
schen Dichter en den heldhaftigen verdediger van Leyden J anus D ouza
( J ohan van d e r D oe s, Heer van Noordwijk) , in 1848 geb. en -j- in 1604.
NOORDWIJK-BINNEN-EN-BUITEN-LANGEVELD-EN-OFFEM, gem.
in Rijnland, prov. Zuid-Holland, arr. Leyden, kant. Noordwijk
(1 k. d., 21 m. k., 2 s. d. 2 afd.); palende N. aan deNoordhollandsche
gem. Bennenbroek , O. aan Hillegom en Noordwijkerhout, Z. aan de
Beide-Kalwijken-en-het-Zand, W. aan de Noordzee.
Deze gem. bevat de d. Noordwi jk- Binne n en Noordwi jk-
a a n - Z e e , benevens de geh. Langeve ld en Offem. Zij beslaat,
volgens het kadaster, eene oppervlakte van 3877 bund. 4 v. r. 8 v. eil.,
waaronder 3846 bund. 18 v. r. 97 v. eil. belastbaar land. Men telt
er 402 h., bewoond door 869hnisgez., uitmakende eene bevolking van
ongeveer 2900 inw., die hun bestaan vinden in den landbouw, teelt
van kruiden , bloemen en groenten , die gedroogd in den handel worden
gebragt, en in kust- en haringvisscherij.
Vroeper had men hier vele touwslagertjen en taanderijen, wami"
pen proot getal inwoners hun bestaan vonden. Thans heeft men er slechts
J tonwslaperii en twee scheepslimmerwcrven.
DeHerv. die hier ongeveer 1800 in getal zijn , onder welke 600 Communikanten,
maken de beide gem. van Noordw n k-B.n nen en
muniK-anien , _ De R. K., van welke men er ruim
I400^antreft, behooren tot de gem. van Noordwijk. — De l lR e “ on"
iranten welke er wonen , maken de gem. Noordw, j k- Binnen
X - De Isr., die er ruim 30 in getal zijn, worden tot de ring-
^ S ^ e e T i n ^ S r g e ^ v i ' s e h o l e n , als: eene dorpschool; ¿¿ne
k o s t s c h o o l voor Jonge heeren en ¿One kostschool v o o r Jonge jufvrouwen te
Noordwi jk-Binnen , en ¿¿ne dorpschool te N o o r d w ij k - a a n Z e e ,
welke gezamenlijk door een getal van 360 leer mgen bezocht worden.
Het wapen is het zelfde als dat van de heerl. Noordw.jk.
NOORDWIJKER-HOEK, b. in Rijnland, prov. Zuid-Holland, arr.
en 2 u. N. N. W. van Leyden, kant. en i u. ion Noordwijk-Binnen,
„em • Noordwijk-Binnen-cn-Buiten-Langeveld-en-Uffem.
NOORDWIJKERHOUT, voorm. balj., prov. Zmd-HoUand; palende
N. aan Kennemerland , O. aan het Haarlemmer-meer , L. en W. aan
R1-Dit balj. bevattc de ambachtsheerl. Noordwi jkerhout , Hi l le-
vom Li s se en Voorhout , welke voormaals en nog wel in het
faar 1881, onder Rijnland gestaan hadden doch naderhand daarvan
Sezonderd zijnde, werden zij onder een afzonderl.jk baljuwschap ge-
braat Zij o-ebruikten echter, onder den naam van Rijnlands-gevo g ,
de zelfde reiten en costumen. Dit afzonderen dezer ambachten van
het baljuwschap van Rijnland moet evenwel met lang na den genoem-
den tijt” gebeurd zijn p want men vindt, dat de Heeren Staten van
Holland en West-Friesland , op het te kennen geven van A n d r . e s v a n
T h ien en toen Baljuw van N o o r d w i jk e r h o u t , met den aankleve van
I r bij octrooi van den 18 Maart 1614, schikking gemaakt hebben
omtrent het verkiezen en aanstellen van Welgeboren mannen in de vier
dorpen. Volgens deze afscheiding dan maakten deze vier dorpen of
ambachtsheerlijkheden een baljuwschap nit, waarvan de hooge v.er-
schaar werd beleid in ieder der vier dorpen, onder « elk« egtsban d.e
misdadige gevat was. In zaken , die geene l.jfstraffen betroffen g.ng
de vierschaar bij beurten rond , van het eene dorp naar het andere.
Deze hooge vierschaar bestond uit den Baljuw en negen Welgeborene
mannen die bij den Baljuw, zonder voorafgaande benoeming , werden
verkoren’, en beiedigd op het formulier van Welgeborene ¡ aa
Rijnland en, ingevolge een besluit der Staten van Holland en We s -
Friesland van den 18 Januarij 1736 , op den eed, welke door alle
Resters werd afgelead, die in deze provincie uit naam van den Staat
eenig bewind over het regt en de regtszaken hadden. Van de jw lg e -
borene mannen werden er gemeenlijk twee verkoren uit N o o r d w u r e r -
hou t , een uit de Zilk, een ambacht onder N o o r d w u r e r h o u t behoo-
rende , wijders twee Welgeborene mannen uit Hillegom, twee uit Lisse
en twee uit Voorhout. Nogtans is het wel gebeurd , dat er dne Welgeborene
mannen uit Lisse , en uit de andere dorpen ieder twee zijn
verkoren en aediend hebben. . . . . . „„„ ,i„
Dit baljuwschap werd voorheen bcdiend, bij aanstellmg en last van de
Kamer van Rekening der grafelijkheids heerlijke goederen , doch stond
later ter begeving van de Heeren Staten van Holland en West-Enesland.