OIRLO, O ir t .e of Ointoo, d. in Opper-Gelder , dis tr., arr. en 6 u
N. ten W. van Roermonde, kant. en l i u. N. W. van Rarst, eem
en 1£ u. 0. Z. 0 . van Venray.
De inw. yinden meest hun bestaan in den landbouw. De grond is
er zeer zandig. Men beeft er twee graantnolens.
De inw., die alle R. K. zijn , maken eene stat. uit, welke tot het
apost. vie. van Limburg, dek. van Horst, behoort, en door eenen
Pastoor bediend wordt.
OIRLE (KLEIN-), geh. in de prov. Limburg, arr. en 6 u. N. van
Roermonde, kant. en u. N. van Borst, gem. en l j u. 0 . Z. 0.
van Venray ; met 18 h. en 70 inw.
OIRSBEEK, gem. in het Land-van-Valltenbury, prov. Limburg, arr
Maastricht kant. Sittard (8 k. d., 8 m. k., 2 s.d.); palende N. aan de
gem. Hile«*eberg (in Pruissen) en Bingeirade, 0 . aan Merkelbeek,
Z. aan Amstenrade en Schinnen, W. aan Schinnen.
gem. beVat het d. Oirsbeek, benevens de geh. Gracht ,
OpWv en , Daenraedt en Klei n-Dae n raed t. Zij beslaat, vol-
gens het kadaster, eene oppervlakte van 718 bund. 40 v. r. 80 v. eil.
waaronder 693 bund. 34 v. r. 88 v. ell. belastbaar land ; telt 198 h.J
bewoond door 210 huisgez , uitmakende eene bevolking van 1080 inw.,
die meest in den landbouw hun bestaan vinden. Er zijn twee brouwerijen
, jeneverstokerijen, eene looijerij en eenen korenmolen.
De inw., die er allen R. K. zijn , onder welke 800 Communikanten,
maken eene par. uit, die tot het apost. vie. van Limburg, dek. van
Schinnen behoort, en door eenen Pastoor en eenen Kapellaan bediend
wordt. — Men heeft in deze gem. twee scholen, welke gemiddeld door
een getal van 120 leerlingen bezocht wordt.
Het d. Oirsbeek of Orsbeek ligt 4 u . N. 0 . van Maastricht, 1 u.
Z. Z. 0 . van Sittard. Het is een zeer fraai dorp en een der voornaamste
plaatsen in dit gedeelte des lands. J» eu/i'*™ pP§p§k
De kerk, aan den H. L a h b e r t o s toegewijd, is een nieuw gebouw,
met eenen fraaijen toren , en van een orgel voorzien.
fyajuix’uu.dfc bestaat nog een heerenhuis , het H u i s - 1 e 704 r o b o o k geheeten.
Zie het volgende artikel.
De kermis valt in op Heilige Drievuldigheid , zijnde Woensdag na
Pmksteren.
OIRSBEEK (HET HUIS-TE-), heerenhuis in hat Land-van-Kalken-
buriK prov. Limburg Aarr. en 4 n. N. Y>. van ma strich t, kaht. en
1 u. id. L. 0 . van Sittard, gem. Oirsbeek.
OIRSCHOT, kant. prov. Noord-Braband, arr. Eindhoven.
Dit kant. beslaat eene oppervlakte van 46,214 bund.; telt elf gem.
en daarin 3188 h., bewoond door 3724 huisgez., uitmakende eene
bevolking van 17,504 inw., onder welke eenige klompenmakers, en
telt er 16 bierbrouwerijen , 1 mouterij, 20 leerlooijerijen , 1 verwerij,
3 wind- of water-olie- en 18 korenmolens, Ook heeft men in dit
kant. vele woeste gronden. De gem. zijn: B e s t , Blade l - en-
N e t e r s e l , Diessen , Hi lv a r enbe ek, Hooge-en-Lage-Mierde,
en -Hu l s e l , Ho o g e lo on-Hap e r t - en -Ca s t e r en , Moergestel,
Oi r s c h o t , Oo s t e l -We s t e l - en -Mid d e l -Be e r s , Reusel en
Ve s s em-Win t e l r e - en -Kne g s e l .
OIRSCHOT, gem. in de Meijerij-van-’s Hertogenbosch, kw. Kempenland,
prov. Noord-Braband, arr. Eindhoven, kant. Oirschot. (4 k. d.,
21 m. k., 8 s. d.); palende N. aan Boxtel en Liempde , 0 . aan Best,
Z. 0 . aan Woensel-en-Eckart, Zeelst en Oerie, Z. aan Vessem-Wintelre
en-Knegsel, Z. W. aan Oostel-, Westei- en Middelbeers, W. aan
MDezeStgem. bevat het vlek Oi r s c h o t , welks kom ook weihet
K e r kh o f genoemd wordt, de geh. Hede l , No t e l , Oudenhoyen ,
Snoordonk en de S l r a t e n , en de b. Boterwijk. Zij beslaat,
volgens het kadaster, eene oppervlakte, van 8848 bund., waaronder
8709 bund. 36 v. r. 74 v. eil. belastbaar land. Men telt er 748 h.,
bewoond door 833 huisgez., uitmakende eene bevolking van ongeveer
4200 inw. De landbouw, een weinig handel in boter, het linnenwe-
ven alsmede het maken van klompen en spoelen , maken de voornaamste
bestaanmiddelen der inwoners uit. De grond is er over het
geheel genomen , inaar vooral aan de zuidzijde , zandachtig, echter
aeschikt voor den graanbouw. Men treft hier ook heide- en broekland
aan • dan , hoe uitgestrekt deze heide is , heeft zij nogthans hare nut-
tigheid , dewijl zij het voedsel aan eene menigte sehapen verschaft ,
en veel’sehaal of heiturf oplevert; ook zijn er vrij goede weilanden en
overvloed van allerlei werk- en brandhout. In het jaar 1511 werden
de gemeentegronden door J an I I , Hertog van Braband, aan de inge-
zetenen uitgegeven. De voornaamste veldgewassen, welke hier gevon-
den worden, bestaan in rogge , haver, boekweit, een weinig tarwe en
gerst, erwten, vlas, aardappelen, spurrie, knollen, wortelen enz.
' Men heeft er eenige klompen- en stoelenmakerijen , 6 brouwerijen ,
1 mouterij, 2 leerlooijerijen, .2 verwerijen , 1 fabrijk van gewast linnen
en katoen, 1 water- en 2 windkorenmolcns, zijnde de watermo-
len ook tot oliemolen ingerigt, lerwijl een der windkorenmolens
tevens run of schors maalt. Vroeger had men e r , bebalve de zes
thans nog bestaande, nog acht brouwerijen en dus in het geheel v^r-
tien. Eene tweede fabrijk van gewast linnen is den 8 Augustus 1840
door hrand vernield. . . . .
De Rooms ch-Kathol i jken , die er ruim 4000 m getal zijn ,
onder welke ongeveer 3000 Communikanlen , maken eene par. ui t ,
welke tot het apost. vic. gen. van 's Hertoyenbosch, dek. van Hilvarenbeek,
behoort, en door eenen Pastoor en twee Kapellaans bediend
wordt. Onder de Pastoors, welke alhier gestaan hebben, verdient
melding G i s b e r t u s v a n d e r A s d o n k ' , die van 1731 tot aan zijnendood,
welke in het jaar 1742 voorviel, Vicaris Apostolijk van ’s Hertogenbosch
geweest is.
De He r vo r m d e n , die er ruim 100 in getal zijn, behooren tot de gem.
Oirschot-B.est-QosteLWestel-en-Middel-Beers, welke te Oir s chot eene
kcrk heeft
De 30 I s r a e l i e t e n , die er wonen, behooren tot de ringsynagoge
van Eindhoven, en hebben hier eene bijkerk.
Men heeft in deze gem. yijf scholen, als: drie te Oir schot , eene
te St raten en eene te S po o rdo n k, welke gewoonlijk door een
getal van 700 leerlingen bezocht worden.
Deze gem. werd door de Hertogen van Braband tot eene beerlijkheid
verpaod. Men weet echter niet wanneer dit geschied zij, doch de
kooppenningen vöor de helft afgelost zijnde, is zij eene halve heer-
lijkheid , gelijk zij nog is , gebleven , dat is , waarvan de Heer eerst
met den Hertog en vervolgens met de Algemeene Staten , voor de helft,
in alle heerlijke voorregten bleef deelen. De oorsprong der halve heer-
lijkheid is zeer oud, maar men kan den tijd daarvan niet bepale» ,
alleen weet men , ¿at, bij brieven van 16 Januarij 1338, toen Graaf
Richard vam Merode eigenaar der halve heerlijkheid was, de tweede