in 1842 gelegden, straatweg. Het is een net en langwerpig gebouw
met blaauwe pannen gedekt, hcbbcndc hären eenigen, mimen ingang
aan de straat. Boven op het dak ziet men op het oost- en op het
westeinde eenen schoorsteen , met kappen of borden , waardoor het ge-
bouw op eenigen afstand geheel het aanzien van een gewoon hnis heeft.
Deze kerk heeft geen toren of orgel.
De 3 Evang. Luth., welke men er aantreft, behooren tot de gern,
van Groningen.
Men heeft er ruim 20 R. K., die met de overige uit de burgerlijke
gemeenten van het voormalig Westerkwartier behooren tot de kerk
vroeger te Aduard, thans te Zuidhorn gevestigd.
De dorpschool wordt gemiddeld door een getal van 160 leerlin-
gen hezocht.
Aan de noordzijde van dit dorp, ten Oosten van den rijweg, was
nogonlangs het buitenverblijf Noordwi jk van wijlen Mevrouw G e e r t -
s e u a v an S ja l l e j ia . Ten Westen van den weg of ten Noorden van het
dorp, eene streek westelijker, dan het zoo even genoemde buitenverblijf,
plagt de bürgt Nansum te staan. Eene zekere plaats , halfweg
N o o r d h o r n ,en het voormalig tolhuis gelegen, noemde men weleer den
Ham, doch thans den Mokkenburg; er Staat na eene groote boer-
derij. Vroeger vond men te N o o r d h o r n mede een klooster van de Reguliere
Eanunniken.
N o o b d h o r n is de geboorteplaats van den Taalgeleerde J o h a n n e s Ar-
g h e r i u s of A r c e r t d s , bijgenaamd T h e o d o r e t d s , geb. in 1338, f 27 Julij
1604, na van 1389—1604 Hoogleeraar in de Grieksche taal te Fra-
neker te zijn geweest.
C o p p e n J a r g e s , een Hoofd der Schieringers, met eene aanzienlijke
magt, in het jaar 1417, het Westerkwartier ingerukt zijnde, werd
door de Vetkoopers , vereenigd met K eno t e n B r o e k e , die dezen tot
hulp ingeroepen hadden , zoo dapper ontvangen , dat J a rg e s , na het
sneuvelen van de meesten der zijnen , en het gevangen nemen van
de overigen, naauwelijks zieh zelven redden kon.
In 1498 liet de Saksische Veldheer , N it t e b t F ox , dit dorp aan kolen
loggen. — Na het bemagtigen van de schans Reide , door ’s Konings Ste-
dehouder over Friesland, F r a n c o is d e V e r d d g o , legerde deze zieh, in
1381, met vier en twintig vaandels voetvolk en vier kornetten ruiters te
N o o b d h o r n , waar de Staatsche Veldheer J o ba n N o r r it s , daartoe aan-
gezet door de Friezen, die morden , dat er niets werd uitgevoerd, hem ,
den 30 September , met dertig vaandelen te voet en vijf lionderd man
te paard aanviel, en waarbij zieh Graaf W il l em L o d e w i jk v a n N a ssa o . ,
die de Staatsche rniterij aanvoerde , ongemeen dapper gedroeg, zijnde
door vijf schoten op zijn harnas en een matten vervlogen kogel op
zijn been getroffen. De overwinning schcen zieh in het eerst te eene-
male voor N o r r it s te verklären , doch zijn voetvolk, te vurig toeschie-
tende , raakte in het overzetten der slooten uit zijn verband. V erd d go
stortte er toen op in-, dreef de verstrooide benden ruggewaarts, tot
aan het geschut toe , dat schandelijk verlaten werd. Groot was het
verlies aan der Staten zijde , daar al het geschut en raeest alle de
vaandelen en standaarden in den loop hieven, en vele. der voornaamsle
Bevelhebbers er het leven lieten of gevangen werden. Volgens eenige
geschreven aanteekeningen van dien tijd, hieven er meer dan twee
duizend gemeenen op de plaats, of verdronken , bij het vlugten , in
de slooten. De vlakte , waarin dit voorviel, draagt nog den naam
van No rr i t s - veld.
NO0RDHORNERGA , streek lands in het Westerkwartier, prov. Groningen,
gem. en J u, N. W. van Zuidhorn, 20 min. Z. W. van Noord-
hom, waartoe het behoort, ten Westen deGaklap, eene valbrug over
het Hoendiep , len Zuidcn het Noordhorner-tolhuis.
Het is laag land, waarvan de ondergrond veen en derrie i s , be-
slaat eene oppervlakte van 278 bund. 89 v. r. 20 v. eil., en wordt
door twee watermolens droog gehouden.
NOORDHORNER-TOLHUIS, buurtje in het Westerkwartier, prov,
Groningen, arr. en 3 u. W. N. W. van Groningen, kant., gem. en
| u. N. W. van Zuidhorn, 20 min. Z. W. van Noordhorn, waartoe
het behoort; met 3 h. en 10 inw. Voorheen had men hier ook een
tolhek , waarvan het buurtje zijnen naam ontleende.
Het is de gewone pleisterplaats der trekschuiten , en niet ver van daar
loopl een kanaal naar Noordhorn , längs hetwelk de Noordhorner-schuit
op Groningen vaart.
NOORDHOUT, buit. in het eil. Walcheren , prov. Z.eeland, arr.,
kant. en 1 u. N. van Middelburg , gem. Serooskerke-Rijnsburg-en-Hon-
degems-ambacht, ten Z. van en onmiddellijk tegen het d. Serooskerke
aan palende.
Dit buit., hetwelk vroeger door de Ambaehtsheeren bewoond werd,
bcslaat, met de daartoe behoorende gronden , eene oppervlakte van
omtrent 18 bund., en wordt thans in eigendom bezeten door den Heer
Mr. P. N. S c h o r e r , woonachtig te Middelburg.
NOORDHOVEN, voorm. buit. op het eil. van Dordrecht, prov.
Zuid-Holland, arr., kant. en £ u. Z. O. van Dordrecht, gem. Dub-
beldam. — Dit buit. is sedert onderscheidene jaren gesloopt.
NOORDIJK, buurs. in het graafs. Zutphen, prov. Gelderland, distr.,
arr., en 6 u. 0 . ten N. van Zutphen, kant. en 2 u. N.van Groenlo,
gem. en J u. N. W. van Neede; met 132 h. en ongeveer 830 inw.
Men heeft in dit geh. eene school, welke gemiddeld door een getal
van 120 lterlingen bezocht wordt.
NOORD-INDIE , klein buitengoed in Hunsingo, , prov. Groningen,
arr. en 8 u. W. van Appingedam, kant. en 4 u. W. van Onderden-
dam , gem. en onmiddellijk ten W. aan het dorp Ulrum, tegenover de
Westerhaven, ten Noorden aan den rijweg.
Dit buit. is, met tuin en hof, 50 v. r. groot, en wordt thans in
eigendom bezeten en bewoond door den Heer M a r t e n D o d w e s T e e n s t r a .
NOORDINK of N o o r d e n k , buurs. in het graafs. Zutphen, prov. Gelderland,
distr., arr. en 3 u. Z. 0 . van Zutphen, kant. en 2J u. N.
van Doetinchem, gem. en J u. N, van Hengelo; met 99 h. en 610 inw.
NOORD-KANAAL (HET), eigenlijk C a n a e - d d - N o r d , ontworpen kanaal
, dat men heeft willen graven , om de Maas met de Schelde te
vereenigen, en waarvan men nog eenige sporen, in de provincie Limburg,
onder anderen bij Venlo, duidelijk ziet. Ook kan men den
loop daarvan op sommige kaarten nagaan.
NOORDKANT, plant, in West-Indie, op het eil. Curagao, in de
Midden-Divisie, N. van den Noordkant-berg, niet ver van het Noor-
der-zeestrand.
NOORDKANT-BERG, berg in West-Indie, op het eil. Curagao, in
de Midden-Divisie, N. van het Schotte-gat.
NOORD-KAPEL-VAN-WAARDEN, voorm. kapel op het eil. Zuid-
Meveland, prov. Zeeland. Zie H in k e l p o o t ,
NOORD-KIL (DE), kil in den Biesbosch, prov. Noord-Brdband,
gern. Werkendam.