NOORD-DAM, voorm. schans in da heerl. Zevenbergen, prov. Nogrd-
Braband, £ u. N. van Zevenbergen, even ten Z. van de sluis aan
het Vogcltje, al waar de Ke en zieh met het Zevenbergsche-
kanaal vereenigt. Zij is ajdapr in den Spaanschep oorlog opgeworpen
o m d e s t r o o p e r i j e n d e s v j j a n d s t e b e l e u g q l e n d o c h i s t h a n s n i e t m e e r
a a m v e z i g .
Toen K a r e l v an M a n s t e l d t , in het jaar 15590 , van P a rm a last kreeg
om Breda , dat onlangs door een turfschip verrast was, te herpemen 1
werd ook deze schans , waar M a t t d i j s H e i .t , om zijn wakker gedrae
by de verrassing van Breda tot Kapitein bevorderd , met zijn vaandel
,n be*ettmg lag, door hem aangetast, In het water , hetwelk de
sehans bespoelde , liet M a n s f e l d t een groot schip leggen , gevuld met
goede schuttcrs. Stornibruggen en ander gereedschap werden aange-
voerd, en m den nacht, tusschen den 11 en 12 Mei, door zeven vnur-
mopdcn de borstweringen geheel weggeschoten. De vijand, naar het
schynt, weinig tegenstand hopende te vinden , had de verpietelheid nn
repds den storm te wagen, maar werd teruggedreven. In den vollenden
nacht werd het vunr hervat , met dat gevolg, dat er eene bruik-
bare bres werd geopend , terwijl de inspanning der belegerde,n om de
ontstane schade te berstellen , door het qnophpudelijk schielen uit het
bovenbedoelde schip, zonder voortgang bleef. Nu scReen de kans schooner
te staan tot het welgelukken van den storm. Met de grootste ver-
woedheid werd zij herhaald; maar de vijand , met bebloedc koppen
bebbende moeten afdeinzen , ondervond den folgenden dag , bij eene
derde pogmg , eene derde teleurstelling. Deze heldhaftige verdediging
kostte hem acht honderd man aan dooden en het schip , hetwelk in brand
ai wat er °P was > een prooi der viammen werd.
A R- BRUG, brug in de prov. Noord-Holland, arr.
en 3 u. Z. W. van Amsterdam, kant. Niegwer-4mstel, i u. Z. W.
van Amstelveen, gem. Aalsmeer-en-Kudelstaart, l i u. N. 0 . van
Aalsmeer, ter plaatse, waar de Legmeer en de Amstelveensche-poel in
elkander loopen , verbindende alzoo de Legmeer-dijk met de Noorddam-
raer-laan. Er staan bij deze brug eene scheeptnakerij en eene tapper»,
Vroeger had men er eene herberg, beroemd door de baars en paling
die men er ging eten. ’
NOORDDAMMERS-LAAN (DE>, dat gedeelte van den Schinkeldiik
in Amstelland, prpv. Noord-H.ollgnd, hetwelk van den Hand-naar-
Leyden naar de Noordammer-brug loopt.
NOORDD^M-VAN-ZAANDEN , oude naam van het d. K n o l l en d a m ,
prov. -JVoord-Holland. Zie K n o l l en d a m .
NnORn'mFP water’ Prov- Ze^ n d . Z i e D u k w a i e r .
NOÜRD-DIEP o f Noon»ER-niEp, water in Zuid-Holland,, tegenover
D o rd re ch t, zynde de n a am , welke de oude geul o f stroom de Mer-
wedt, na de overstrooming van 1 4 2 1 , heeft blijven behouden. Zie
verder N o o r d ( d e ) .
NOORD-DIEP (HET), naam, welken men veelal geeft aan dat gedeelte
van het Haringvliet, hetwelk längs de gem. Stellendam loopt.
Deze naam diende vroeger ter onderscheiding van het Z u i d - d i e p ,
dat tusschen de voorm. Flakkeesche-plaat en het voorm. eil. Over-
NnAnnei?rVirterWi-il het.NoORD'DIEP ten N- ^ngs genoemde plaat liep.
JNUURDDIJK, gem. in het Gooregt, prov. Groningen, arr. en
kant. Groningenl (2 k. d., 2 m. k., I s . d.) ; palende N. aan de
gem. Adorp en Bedum , 0 . aan de gem. Ten-Boer, Z. aan de gem.
Daren, W. aan Groningen.
Deze gem. bevat de d. Noorddi jk, M.dde bert en Engelbert
benevens de geh. Oos t e r - ho og e br ug , Ru. sche r -brug en Sel -
wert , alsmeile een gedeelte van de geh. Noorder-hoogebrug en
Euvelgunne . Zij beslaat, volgens het Cadaster eene oppervjiikte
van 2475 bund. 68 v. r. 63 v. ell., waaronder 2438 bund. 96 v. r.
88 v. ell. belastbaar land Men telt er 167 h., bewoond door
192 huisgez., uitmakende eene bevolking van ruim 1080 inw. De
bodem, bestaande uit zand , zavel, klei en knik, wordt in het noor-
deliike gedeelte meerendeels geweid en gehooid en gedeellelyk tot den,
bouw van haver en andere zomervruchten , doch ook Somtijds tot deti
winlerbouw gebruikt. Langs den puinweg en op de hpogte vindt men
van lien tot vier voeten klei; daar bouwt men haver en men heeft er
goede weilanden, vooral längs het Noorddi jks ter-maar , doch
naar den kant van de Ilarkstede, namelyk onder Engelbert, dq
Laagte genoemd, heeft men, onder eene korst van tuinaarde, ge-
deeltelijk goeden veengrond van vier tot elf voeten drepte. Daann
baggert men gedurende vijftig jaren doch thans minder sterk, om-
dat deze landen ten deele in waterplassen veranderd zijn. Naar den
kant van Euvelgunne wordt de bodem hooger en meer en .meer kle.ach-
tig. Op de Euvelgunne zelve heeft men de heerlykste kleilanden, welker
vruchtbaarheid mede een gevolg is der vroegere overstoomingen
van het; met slib bezwangerde, Hunsewater. M .
De Herv., die er 1030 in getal zijn, maken de dne gem. Noorddijk,
Middelber t en Enge l be r t uit. — De Doopsgez., welke
men er zeer weinig aantreft, behooren tot de gem. van Groningen -
De Evang. Luth., die er 4 in getal zijn, worden tot de gem. van Groningen
lerekend. - De R. K., van welke men er SO aantreft, behooren
gedeelteüjk tot de stat. van Groningen en gedeeltelyk tot die
van Kleine-meer. . . ,, AT , ....
Men heeft in deze gem. vier scholen , als : eene te Noorddijk ,
eene te Middelbert , eene te En ge l b e rt en eene op de Eu ve l g
unn e, welke gezamenlijk door een getal van 140 leerl.ngen bezocht
worden. „ _ ,
Het d. N o o r d d i jk ligt 1 u. N. 0 . van Groningen op de grenzen
van Hunzingo en Eivelgo, aan de oostzijde van het Boterd.ep en aan
de Noordzijde van het Damsterdiep. Men telt er in de kom van het
d. 33 h. en ruim 210 inw., en met de daartoe behoorende geh.
Rui scher-brug, Oos t er-hoogebrug, Euvelgunne, S ^ e r t
en een gedeelte van Noorder-hoogebrug 78 h. en ruim 460 inw.
De Herv., die er 430 in getal zijn, onder welken 80 Ledematen ,
maken eene gem. uit, welke tot de klass. van Groningen, ^ van
bet Hoogezand, behoort. De eerste die in deze gem. bet leeraar-
ambt heeft waargenomen , is geweest J o h a n n e s M e i j e r , die er in het
jaar 1394 slond , en in het jaar 1612 vervangen werd door W i l h e l m s
W a l r a v e n . Onder de later hier gestaan hebbende Predikanten , verdienen
melding de Taalkundige L a m r e r t d s v a n B o l h o is , die in^l767
herwaarts kwam , en in 1772 paar Oostwold vertrok, en de Neder-
duitsche Dichter A n t o n io s D r . e s s en , die er in 1808 overleed, na er
! sedert het iaar 1777 te hebben gestaan. ( De kerk is een zmdelyk ge-
bouw, met fraai beschilderde glazen en eencn zwaren torep waaronder
' de iogang van de kerk is. Deze toren is in 1844 aanzienlijk hersteld.
De kerk heeft geen orgel. Boven de deur vindt men dit opschnft;
A nno 1649 d en 19 M e i i s d e e e r s t e s t e e n o e l e q d d o o r J i t t e r A n na
M a r ia U l g e b . )