» »tjndo, gehouden zal wczen , te delogeren.** In het jaar 1609 werd
het bewoond door den Heer R osst , Ambassadeur van zijno allerchris-
telijkste Majesteit van Frankrijk, en voor buur bij do Stalen jaarliiks
betaald de som van 800 gulden,
Toen het twaalfjarig bestand, tusschen den Koning van Spanje en
de htaten der Vereenigde Nederlanden, in het gemelde jaar 1609, ge-
troilen was , kwam Graaf Karee var A remberq herwaarts , en ontdeed
zieh lnsgelijks van de meeste zijner heerlijkheden en goederen in Holland
gelegen. Ilij verkocht, onder anderen , in het jaar 1612, de heerlijkheid
ot baronme van Naaidwijk, nevens Hondsholredijk, voor desoni van drio-
maal honderd en vijftig duizend gulden , aan F rederik Herprik, Prins
van Uranje, en in 1611 zijn huis to ’s Gravenhage aan Jo har van Ol-
denbarneveld , destijds Raadpensionaris van Holland, die het, in het
gende Jaar» afbreken , en op het grootste gedeelte van den grond
een zeer schoon en heerlijk gebouw oprigten, hetwelk na zijnen dood
is gekomen aan den Heer Correlis van der Mtee , als getrouwd zijnde
met zijne dochter, Maria van Olderbarheveld , in wiens faniilie dit
huis vele jaren is gebleven , doch later verkocht aan de Gravin van
VVartehberg , die den voorgevel aanmerkelijk heeft laten opsieren naar
den bouwtrant van dien tijd. Het andere gedeelte van den grond,
waarop het oude huis van N aaldwijk heeft gestaan , hebben de erfge-
namen van de weduwe van den voornoemden Heer van Oldenbarniveld,
in het jaar 1668, verkocht aan den Heer Mr. Hendrik Cio e k , Raadr
ordmaris in den Hove van Holland, overleden den 20 October 1670
, J ^ H WIJK'HONDSHOLREDIJK-HET-HONDERDLAND-EN-DEORANJE
POLDER, gem. in Delfland, prov. Zuid-Holland, arr.
sGravenhage, kant. Naaldwijk (5 k. d., 23 m. k., 9 s. d .); palende
. aan de gem. Monster, O. aan Wateringen, Groeneveld , de Lier
en Maasland, Z. aan de Nienwe-Maas, W. aan ’s Gravezande-en-
Zand-Amhacht.
Deze gem. bevat de voorm. afzonderlijke heerl, N a a ldw ijk ,
H o n d sh o lr ed ijk , het H on d e rd lan d e;i den Oran j e -p old e r.
Zy beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 3063 bund.
J7 v . r. 7 v. eil., waaronder 2864 bund. 92 v. r. 20 v. eil. belast-
baar land. Men telt er 449 h., bewoond door 684 hnisgez., uitmakende
eene hevolking van 3300 inw., van welke velen hun bestaan vinden
m de tuinderij. Men treft tegenwoordig in het geheele grondgebied
ruim 100 tuiniers aan , welke gezamenlijk eenen tuingrond van on-
geveer 300 bunders bearbeiden. Deze ttiingronden' zijn van onge-
meen vruchtbaren aard. Zeer dikwijls wordt voor een bunder, waarop
e noodige voorwerpert, ter aankweeking van muurvruchten, gevonden
worden , 3000 guld. en meer besteed. Intusschen vordert de bewerking
van dezen grond belangrijke uitgaven voor mest , zand, en wat verder
ter vruchtbaarmaking onontbeerlijk is. De tuinen zijn voorzien van
a e soorten van vruchtboonien en steenen muren , waartegen , veelal
met goed gevolg , blaauwe en wilte drniven worden geleeld , die, be-
gunstigd door het weder, boven de buitenlandsche worden geschat, en
an ook zoo door het Rijk, als im sedert eenige jaren, per stoomboot
van Rotterdam naar Londen , worden verzonden. — Voorts vindt men
in genoemde tuinen , planken heiningen , waar bijzonder perziken worden
geteeld.
Een andere tak van bestaan is de landbouw en bestaat voornamelijk
in het kweeken van tarwe, rogge, gerst, haver, vlas, raapzaad,
aardappelen , erwten enz., onder de voortbrengselen , welke de landman
van do koe trekt, komt vooral de boter, welke van uttmuntendo hoo-
danisheid ts in üanmerking. Ook: de vlasserij geeft aan versche.dene
Personen arbeid. De werkplaatsen , waann het vlas voor de spinne-en
weveriien wordt bereid, zijn echter tbans , in vergehjkmg van vroegtre
jaren, weinig in getal. Ook heeft men er twee leerlooycrijen en
CeDe Hervnndien’er 2000 in getal zijn, maken gedeeltelijk de gem.
b e b ..™ , voo. ..„ e r b e t ...
den O r a n ie p o ld e r aangaat, tot de gem. van s Gravezande.
De 120 Evang. Luth., Doopsgez. en Demonstranten , diei men
aanlreft behooren tot hunne respective gem. te s Gravenhag .
De R! K., die er 1300 in getal zijn , maken gedeeltelijk de stat. van
Naaldwijk uit en behooren, voorzoo ver het grootste gedeelte
H o n d sh o lr ed ijk aangaat, tot de slat. van Foeldij .
De 80 Isr., die er wonen, behooren tot de nngsynagogo van o
W**Men beeft in deze gem. twee scliolen, als : eene te Naaldwijk
en eene te H o n d sh o lr e d ijk , welke gezamenljjk
getal van ongeveer 480 leerlmgen bezoebt worden, welk getal echter
des zomers een veertig- of vijftigtal minder is. Nnldwiik
Hetwapen dezer gem. is het zelfde als dat van de heerl. Naaldwijk.
NAALDW1JKSGUE-SLUIS (DE), voorm. slu.syn Delfiand prov
Zuid-Holland, aan de Boonervliet onder Maas and ' f f , J D en Oosthalve
de heerl. Naaldwijk, ook de Lier en de pold. West-Ramp en Uost
KTnPhet,jaarr i6 8 2 is zij met de Voorburgsche-sluis en de Maasland-
¡~ p.ovdat
bH de GOorn uit de Wijsent voortkomt, en met eene oostel.jke
rigting eerst tusschen Avenborn en Berkbon t , later tussc en ros u
zen en Berkhout doorloopt. Zij vereen.gt zieh bij de R u lk “ ® _
Ho o r n s e h e - T r e k v a a r t , maar loopt van daar, onder
ming van Korte-Naamsloot , tot aan den Zeedjjk, alwaar zij zieh met
het polderwater van de Wester-Kogge vereenigt. i *V
NAARDEN kant., prov. Noord-Holland, arr. Amsterdam ; palende
N N O aande ZuideLe, O. aan het Utrechtscbe kant. Amers oor ,
Z! O. aan bet kant. Amersfoort, Z. en Z. W. aan het ütreehtsehe
k a n t . L o e n e n , W . a a n h e t k a n t . W e e s p . H i l v e r s u m
D i t k a n t . b e v a t d e v o lg e n d e a c h t g em . : N a a r d e n , H ,
B u s s u m H u i z e n , B l a r i c u m , L a r e n , ’. G r a v e l a n d e n R o r -
t e n h o e f , e n b e s l a a t , v o lg e n s h e t k a d a s t e r , e e n e “ P P ^ v l a ^ l e Van
1 1 5 1 0 b u n d 1 9 v . r 6 9 v . e i l . , w a a r o n d e r 1 2 , 8 9 5 b u n d . 2 0 V . r .
8 9 v . e l h b e la s tb a a r la n d . M e ^ t e l t e r 1 9 1 1 h b ew o o n d d o o r
3 0 7 0 h n i s g e z , , u i tm a k e n d e e e n e b e v o lk in g v a n 1 3 , 3 0 0 in w dm v e e la l
in d e n a k k e r b o u w , d e v e e l e e i t , d e v i s s c h e r i j , d e v e e n d e n j e n d e
fa b r ijk e n h u n b e s t a a n v in d e n . M e n h e e f t e r 2 s e h e e p s t im m c rw e r b
16 H i lv e r s u m m e r - s t r e e p - , 21 t a p i j t - e n v lo e r k l e e d e n -
k e n - f a b r i j k e n , 1 l e e r l o o i j e r i j , 2 b la a u w v .e rw e r y e n 1 zw a r t e s to U e n
v e rw e r ii 1 b ie r b r o u w e r ij , 1 k o o r n - e n p e l - en 4 k o r e n m ö le n s .
NAARDEN , kerk. ring, prov. Noord-Holland, klass. van Jmster-
dam, uit de volgende tien gem. bestaande: N a a r d e n A n k e v t
B la r ic um - L a r e n -e n -B u s sum , 's Gravelan d , IIi v e s um
H u iz e n . Kor t e n b o e f, M u iden , Mulderb erg en N ed e r b o rst