vroeger Roomsch-Katholijk Pastoor geweest i s , en in bet jaar 1374
tot deHervormden oyerging. Hij is in 15583, waarschijnlijk te Niebwe-
I onge, overleden. In dat zelfde jaar zijn Niebwe-T okge en Oude-
Tonge van elkander geScheiden, terwijl Niebwe-T okge, in het jaar 1584
tot eersten afzonderlijken Predikant bekwam Arkoid Gillesl T immer-
man, die in het jaar 1607 schijnt overleden te zijn. Onder de alhiei-ge-
staan hebbende Predikanlen verdient melding de beroemde Latijnsche
en Nederduitsche Dichter Casparbs Bareaebs, die in 1609 herwaarts
kwam en in 1612 als Onder-Regent van het Staten-collegie naar Lev-
den vertrok , waar hij in 1617 tot Hoogleeraar in de Redeneerkunde
werd gekozen. In 1619 om zijne Remonstrantsche gevoelens afgezet,
werd hij in 1631 tot Hoogleeraar in de Wijsbegeerte en Welsprekend-
beid aan het Athenaeum te Amsterdam benoemd, waar hij den 14 Ja-
nuarij 1648 overlced. Bij het ontstaan van eene vacature wenden zieh
de gemeente en kerkeraad tot de Ambachtsheeren en Vrouwen van
Grijsoord, en verzoeken, bij request, handopening, om te mögen nit-
zien en omhooren naar een zeker getal bekwame personen. Na günstige
beschikking, maken de gemeente en kerkeraad eene nominatie van het
toegestane getal en dragen die voor, met verzoek, dat Ambachtsheeren
en Vrouwen een daarvan tot Predikant van de gemeente gelieven te
denomineren en aan te stellen. Na gedane denominatie geschiedt de
beroepmg volgens kerke-orde.
De kerk, welke vöör de Reformatie aan de H. Maagd was toege-
wijd, en bij de stichtmg tot eene kruiskerk is aangelegd, is van eene
tamelijke hoogte en heeft een zeer goed aanzien. De toren gaat van
onderen vierkaDt op tot boven een gedeelte van het kerkdak, van waar
hij de gedaante van eene vierkante spits aanneemt, zijnde de toren
Tan een goed uurwerk en klokken voorzien. De kerk is ruim en
luchtig, vooral nadat zij , in de jaren 1831 en 1832, inwendig ge-
beel vernieuwd is. De toegang wordt afgeslolen door een fraai ijzeren
bek, tusschen twee hardsteenen palen, in het jaar 1842 aan de
gemeente ten geschenke gegeven door den Heer Mr. S. H. Ahemaet
bij gelegenheid, dat hij, den 1 April van dat jaar, vijf en twintiö
jaren Burgemeester der gem. Nieuwe-Tonge-en-Klinkerland geweest
was. Van het koor, dat mede zeer ruim is , is een gedeelte voor de
schooldienst afgezonderd , waartoe het in 1821 meer doelmatig is in-
gengt; aan de andere zijde van de kerk, tegenover het koor, is de
kerkeraadskamer. Het kerkplein , dat vroeger tot kerkhof diende , is
thans op eene smaakvolle wijze tot eene wandelplaats ingerigt • terwijl
in het jaar 1829, ten Z. 0 . van het dorp, eene bürgerlijke begraaf-
plaats is aangelegd, welke , zoo door ligging als inrigting , volkomen
aan het doel beantwoordt. Men gaat daarop door een fraai bewerkt
Ijzeren hek, met het opschrift: Zijt ook gij rereid ! Aan het kerk-
gebouw is, in het jaar 1833, een zeer groote regenbak, ten dienste
der gemeente, aangebouwd , . welke, vooral in drooge zomers, van bij-
zonder nut is.
Men heeft er mede een gesticht, bekend onder den naam van het
Ziekengasthui s . De inkomsten daarvan behooren aan de groote-of
dorpsarmen , uit welken hoofde door het plaatselyk bestuur een ßent-
of Armmeester wordt aangesteld, aan wien het oppertoezigt en de be-
heering der overige armgoederen mede is opgedragen.
Nog heeft, men er eene, in 1835 tot stand gekomene , inrigting tot
uitdeeling van warme spijzen aan onvermogenden, gedurende den
Winter.
Het Dorpshuis of Raadhuis, een zeer net gebouw, Staat op het
regtsgebied van de hooge heerlijkheid Klmkerland. Het is in het jaar
1830 geheel vernieuwd en van doelmatige vertrekken voorzien.
Tot een sieraad van het djrp strekt het smaakvol aangelpgde en
zorgvuldig onderhouden wordende buitengöed van den Heer Burgemeester
Mr S H. Anemaet, hetgeen, door de welwillende vergunmng van den
eigenaar, eene aangename wandeling voor de dorpsbewoners oplevert.
De school wordt gemiddeld door een getal van 90 leerlingen bezocht.
Er is ook een distributiekantoor voor de brievenposterij.
Volgens overleveringen zoude op N iebwe-Tokge , in het midden der
zestiende eeuw, een zware brand hebben gewoed, waardoor een
groot gedeelte van het Raadhuis eh de daarm zijnde secretarie zoude
zijn verbrand. , ,
In het jaar 1723 brandde het koor der kerk a f , doch werd den
10 December van het zelfde jaar weder ter herbouwing aanbesteed. i
Heeft dus Niebwe-Tokge veel door brand geleden, niet minder is bet
door de hooge walervloeden geteisterd ; vooral heeft het bij de over-
strooming van den 14 en 15 November 1776 veel geleden, zijnde
als toen de geheele St. Jacobs-poldcr ingevloeid , welke , tot heden
toe , nog onbedijkt is gebleven.
NIEUWE-TONGE-EN-KLINKERLAND , gem. op het eil. Goedereede-
en-Overflakkee , prov. Zuid-Holland, arr. Brielle, kant. Sommelsdijk
(16 k. d., 12 m. k., 6 s. d .) ; palende N. W. aan da gem. Sommelsdijk
0 . aan Middelharnis-en-Oude-Tonge, Z. aan de Slikken-van-de-
Bieningen, W. aan Oud- en Nieuw-Herkingen en Melissant-Noorderschorre
en-Welleslrijpe. _
Deze gem. bestaat uit een gedeelte van de heerl. Grijsoord en
uit de halsheerl. Kl inke r land, waarin gelegen zijn de^navolgende
pold.; Battenoord en Duiven waa rd , benevens gedeelten van de
pold! We l l e s t r i jp e , No o rd lan d en Kl inke r land. Zij be-
slaat volgens het kadasster , eene oppervlakte van 1219 bund. 46 v. r.
5 v. ’eil., waaronder 1211 bund. 51 v. r. 5 v. eil. belastbaar land.
Men telt’er 150 h., bewoond door 252 buisgez., uitmakende eene be-
volkino' van 1200 inw., wier voornaamste bron van bestaan de land-
bouw is. De handel, die er gedreven wordt, bestaat in voortbreng-
selen van den landbouw , waaronder ook meekrap. Sommigen vinden
echter in den winter een middel tot hun onderhoud door het rapen
van oesters op de Grijsoordsche-Oesterbanken, ten Z. van Nieuwe-Tonge,
op de slikken van de Bieningen. Vroeger had men in deze gem. twee
meestoven , tegenwoordig bestaat er nog een. Ook is er nog eenen
korenmolen. ,
De Herv., die er 1140 in getal zijn , onder welke aOÜ Ledematen,
maken de gern van ISieuwe-Tovge uit. — De enkele Evang. Luth.,
die er woont, wordt tot de gem. van Brielle gerekend. — De 60 R. K.,
die men er aantreft, behooren tot de stat. van Oude-Tonge. — Men
heeft in deze gem. eene school.
Het wapen der gem. Niebwe-T okge-en-K iirkerland bestaat in een
veld van sinople (groen), met een fasce, van boven van zilver.
NIEUWE-VAART (DE), vaart in Amstelland, prov. Noord-Holland.
Zij loopt van de vest der stad Amsterdam naar de herberg Zee-
hurg, en is in 1675 gegraven , om het stads sebutwater daardoor in
het Nieuwe-Diep te brengen. Zij heeft door eene sluis gemeenschap
met de Ka t t e n bu r g e r - v a a r t binnen de stad zelve, welke vaart
insgelijks wel den naam van Ni euwe -Va a r t draagt.