Dit kloost. is gestiebt in liet begin der vijftiende eeuw, door den
Priester en Kanunnik Hugo Goodsmit , ten dienste en inwoning van de
Reguliere Kanunniken van de orde van den H. A ugustinus. Het word
ook van ouds het KoNVENT-OnzER-YrOUWE-VISITATIE-BOITEN-DE-St. - J aNS-
POORT genoemd. De stichter verwierf eenen gunstbrief van Graaf W illem
, gedagteekend voor Hagestein den 4 December 1405.
Het kapittel van Windesheini, waaronder dit kloosterbehoorde, had
reeds in het jaar 1400, door zekeren vader W erneros, Prior te Hem ,
naar de gelegenheid dezer plaats en goederen, onderzoek gedaan, niaar,
omdat men de huizing en goederen nog te gering vond , stclde men
het aannemen van dit klooster nog zeven jaren uit. Men zond intus-
schen daarin twee Monniken , om de getijden te lezen , en de Mis. te
doen. Naderhand werd het aangenomen , en men vindt het aangetee-
kend onder de kloos'.ers, die aan het kapittel van Windesheim behoorden.
Het heeft evenwel w ege ns het regt van begraven der lijken, een ak-
koord moeten aangaan met den Pastoor der St. Bavo skerk, hetwelk
den 15 September 1407, onder de volgende voorwaarden getroffen
werd: » dat indien iemand, onder de parochie van Haarlem ster-
» vende, begeerde in het klooster der Regulieren ter aarde gebragt te
» worden , de lijkdiensten, eer het lijk naar buiten mögt vervoerd wor-
» den, in de parochiekerk zouden geschieden, en alwatdaarna, in het
» klooster, wegens de lijken geoefend werd, zou ten voordeele der Re-
» gulieren zijn. De huislieden en de gedurige kostgangers, zouden in het
» konvent bicehten en begraven worden, mits dat het konvent aan
» den Pastoor jaarlijks een halve brausche gouden schild zoude uit-
»> keeren , waarvoor de Pastoor, voor zieh en zijne nazaten, afstand
» deed van alle regten en inkomsten , die hij van dit klooster mögt
» to vorderen hebben.” Doch dit is veranderd door D irk van W as-
senaar , Pastoor en Gureit der parochiekerk , welke naderhand grootere
vrijheid aan de Regulieren gegeven , en hen vergund heeft, dat de
lijken , onder zijne parochie behoorende, zonder dat zij alvorens in
de St. Bavo’skerk behoefden gebragt te worden, bij de Kanunniken
mogten begraven worden. Voorts, dat zij hun van lijken van min-
derjarigen, wier ouders in dit konvent begraven waren, voor zijne
portio canonica het vierde gedeelte van eenen Rijnsche gulden (55 cent)
zouden uitkeeren.
Deze Reguliere Kanunniken hebben hier altoos gerust geleefd, tot
op den tijd der Hervorming , want niettegenstaande het omgelegen land
door de binnenlandsche krijg tusschen Yrouwe Jacoba en F ilip s van
B o u r g o n d ie , jammerlijk verwoest werd , is dit klooster onbeschadigd
gebleven; ja, zelfs toen de stad Haarlem' door de Kennemers, onder
W illem van B r ed e r o o e , belegerd was , had men zoo veel achting voor
D ir k Hamer , Prior van dit konvent , eenen man van groole deugd en
vroomheid , dat men hem , van de zijde der Kennemers verzockt ,
om met het zegel van zijn konvent voor hen, die toen nog geen zegel
liadden , de brief van bestand te zegelen , tusschen den Heer van Gaas-
beek en de stad Haarlem ter eener, en Heer W illem van B reb e rod e ,
de stad Alkmaar en andere steden en dorpen in Kennemerland ?
andere zijde-, waarbij dit beleg van Haarlem werd opgebroken. Ook
hebben zij in latere tijden onder het juk van den Hertog van A lv a ,
en zijnen zoon F r e d e r ik , die zelfde rust blijven genieten , want de
laalstgemelde Bevelhebber heeft niet gewild , hoezeer ook de Spanjaar-
den , op alle Nederlanders verbitterd waren , dat deze Kanunniken gedu-
rende de zware belegering van Haarlem , eenige overlast zouden lijdeti,
tu inen vindt ook niet, dat uit de stad op dit klooster geschoten is.
Zoodat het in het midden van de onrust eene aangenanie rust, en in
de ijsselijkheden der verschrikkelijkste verwoestingen ongedeerd is gebleven
in eene der vermakelijkste streken van Rolland.
Ter plaatse, waar dit klooster gestaan heeft, ziet men thans eene
bnitenplaats, het C lo o s te r genaamd. Zie dat woord.
ÖNZE-L1EVE-VROUW-OP-ZEE , voorm. heerl.-op het eil. Schouwen,
prov. Zeeland. _ __
Het had een dorp, dat omstreeks een uur W. Z. W. van Renesse,
in de duinen , la g , en door stormvloeden en duinverstuivingen getieel
vergaan is, zoodat er niets meer van gevonden wordt.
Het wapen dezer heerl. was van zilver , met drie schuine ruiten (losan-
oes) van sabel (zwart).
ONZE-LIEVE-VROUW-TEN-BERG, voorm. kloost., prov. Friesland,
kw. Ooslergoo, griet. Dantumadeel, te Wouterswoude.
Het werd bewoond door Nonnen van de Premonstreitorde, en was
een uithoek van de abdij Sion , te Nijawier. Het was zelfs in verre
landen vermaard door een wonderdoend Mariabeeid , O n z e -L ie v e -
V r o u w -te n -B e r g geheeten. Somtijds droeg men het in processie
rond en offerde het vlas en was, waaruit het spreekwoord ontstond :
Onze-Lieve-Vrouw-ten-Berg heeft alzoo lief vlas als garen. Bij die gelegenheid
kwam er zoo veel volk te Dockum , dat er somstijds geen
brood en hier genoeg was te bekomen.
Het klooster werd in het jaar 1580 gesloopt. De grond, waar het
gestaan heeft, heet thans nog de B e r g p la a t s , en beslaat eeneopper-
vlakte van 4 bund. 68 v. r. 50 v. eil., waarop eene boerenhuizing Staat.
ONZE-LIEVE-VROUW-TEN-DALE, voorm. kloost., prov. Friesland,
kw. Oostergoo, griet. Oost-Dongemdeel. Zie S ion.
ONZENOORT, heerl. in de Langestraat, prov. Noord-Braband,
Tweede distr., arr. ’s Hertogenbosch, kant. Waaltoijk , gem. Nieuw-
ikuilc-en-Onzenoort; palende N. aan Hedikhuizen, O. en Z. aan Vlijmen ,
W. aan Nieuwkuik.
Deze heerl. bevat het geh. O n z en o o r t en eenige verstrooid Eggende
huizen. Zij beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
79 bund. 51 v. r. 56 v. eil., alles belastbaar land ; telt 18 h., bewoond
door 20 huisgez., uitmakende eene bevolking van 150 in w., die
meest hun bestaan vinden in den landbouw. Ook heeft men er eenen
korenmolen.
De inw., die er allen R. K. zijn, worden tot de par. van Nieuwhuik-
en-Onzenoort gerekend. — Men heeft in deze heerl. geen school, maar
de kinderen genieten onderwijs te Nieuwkuik.
Deze heerl. werd, in. het midden der vorige eeuw, in eigendom
bezeten door den Heer J ohan H alf-W assenaar, Heer van Nieuwkuik,
in wiens geslacht zij tot nu toe verbleven is, zijnde thans daarvan eige-
naar Jonkheer Mr. F rederik F ranciscos H alf-W assenaar van Onzenoort ,
woonachtig te Eindhoven.
Het geh. Onzenoort of O nsenoordt , oudtijds H ondsoirde geheeten ,
ligt l i u. W. van’s Hertogenbosch, 2 «. O. van Waalwijk, £ u. N. 0 ,
van Nieuwkuik. Men telt er, in de kom van het geh., behalve het
Ka stee l-te -O nz en o o rt (zie dat woord), 6 h. en ongeveer 40 inw. —
Vroeger had men er nog een kasteel , den H u n g e r en b e r g genaamd.
Yan dit geh. zijn , in het jaar 1646, het meerendeel der huizen
door de -vlamroen verteerd. De brand ontstond in het dorp Vlijmen,
cn werd door den wind, die iuist längs die straat heen woei; van buis
VIII. D eel. 50