van het jaar 1371, moet zijn vergund. . llet polderbestuur bestaal uit
eenen Schont, eenen Waardsman en eenen Secretaris.
OOSTERWIJK (HU1S-TE-), oud adel. k. in het Land-van-Arkel,
prov. Zuid-Holland, arr., kant. en 2 u. N. 0 . van Gorinchem , gem.
Kedichem-en-Oosterwijk, bij de kerk van Oosterwijk, waartoe bet behoort.
Dit buis beslaat, buiten de grachten , boomgaard en tuingronden
eene oppervlakle van 3 v. r. 60 v. eil., en wordt thans in eigendom
liezelen door den Heer Mr. P a u lu s Adriaan Bei.aerts , woonachtig te
Utrecht.
OOSTERWIJK (POLDER-VAN-) of O o s t e r w i jk s c h e - P o l d e r , p o I d .
in het Land-van-Arkel, prov. Zuid-Holland, arr. en kant. Gorinchem,
gem. Kedichem en-Öosterwijk; palende N. W. aan Lang-Nieuw-
land , O. aan Iloog-Oosterwijk, Z. aan de Linge, Z. W. aan den
Polder-van-Kediehem.
Deze pold. wordt door eene sluis, en te zaraen met Ke d ic hem,
door vier inolens, op de Linge, van het overtollige water ontlast.
OOSTERWIJTWERDER-MAAR (HET), water in Fivelgo, prov. Groningen,
zijnde eene vereeniging van twee takken, welke zieh | u. ten
N. W. van Oosterwijtwert vereenigen. .De noordoostelijke lak, körnende
van Godlinze, wordt het Vie^buurs ter-maar genaamd;
de noordelijke tak of het Za n d s t e r -ma a r , komt van het Zand-
ster-voorwerk j loopt ten O. voorbij bet Zandt, längs Ten-Hoorn,
- Schatsburg , ten W. voorbij Leermens, en stört zieh meer zuidelijk
in het O o s t e r w i j t w e r d e r -ma ar } waarna dit maar, met eene zuidelijke
rigting, ten W. längs Oosterwijtwert voorlloopt, en, niet ver ten W.
van Ekenstein, door het Damster-verlaat in het Damster-diep valt,
Over dit verlaät zijn afzonderlijke volmagten.
OOSTERWIJTWERT of O o s t e r w i j t w e r d , d. in Fivelgo, prov. Groningen,
arr., kant. en 1 u. N. W. van Appingedam, gem. en 1 u.
Z. Z. 0 . van 't Zandt, grootendeels op hooge ruime wierden ge-
bouwd. Eene, dier wierden heeft eene uitgebreidheid van 6 bund.,
eene tweede en derde , buiten hetdorp, zijn 3 bund. groot. Men
telt er 39 h. en 250 inw., die meest in den landbouw hun bestaan
vinden.
Het d. is welvarend en heeft, ofschoon de buizen verstrooid längs
eenen niet bestraaten kleiweg s t a a n e e n bevallig voorkomen. Men
vindt er vruchtbaar land en rijke boeren. Vooral ook wordt het vercZurgp
levendigd, doordien de diepen of maren van Garshuizen , / d o Rijp,
!' Eenum, ’t Zandt, Ten-Hoorn, Leermens, Godlinse, Losdorp en Spijk
zieh in het Oosterwijtwerder-maar entlasten. De grootere turfschepen
lossen hier. Inzonderheid in den winter is , bij goed ijs, het hier aao
de brug dagelijks zeer druk, uit hoofde van den uilloop dier onder-
scheidene dorps-kanalen op dit punl.
Het werd aldus genoemd ter onderscheiding van W e s t e r w i j t w e r t
en het voorm. klooster W i j t w e r t , beide in Hunsingo gelegen. Ten
Westen van het dorp en ten Noorden van den rijweg Staat een
pelmolen.
De Herv., die er 230 in getal zijn, onder welke 40 Ledematen,
. maken eene gemeente uit, welke tot de klass. van Appingedam,
ring van Loppersum, behoort. Deze gem. was eerst vereenigd met Gar-
relsweer en is ook eenige jaren bediend door de Predikanten van Gar-
relsweer en Jukwert te zamen. In het jaar 1671, daarvan afgeschei-
den zijnde, bekwara de gemeente van Oosterwijtwert eenen afzon-
derlijken Predikant in Rutgerus Ab Eibercer , die in 1674 naar Weerselo
, I 1819 werd- O o s t e r w i j t w e r t kerkelijk met Enum ver-
V d en deze combinatie had tot eersten Leeraar P e t r o s
eBA t het iaar 1809 te O o s t e r w i j t w e r t stond, en in het jaar 1838
sederi he j dle piaatsen weder van elkander afgescheil
i t u i n l n “ • lb“ ! « 'S ” "“ uitniaakt welke tot eersleo Leeraar gehad heeft Ateeam rea Oev.e,
" in J § ;aar 1844 naar Gasselter-Nieuwveen vertrok. Na de Re- SB der provincie Groningen heeft het adellijk geslacht R i p p e r d a ,
nadat de gemeente van O o s t e r w i j t w e r t afzonderlijk bediend werd, het
oafronaatregt hier alleen uitgeoefend, tot dat het door erfregt aan het
adelliik geslacht van R en g e r s van Farmsum gekomen is , en op de
zelfde wijze thans voor het groolste gedeelte m bez.t is van de Baronesse
de G e e r , geb. van L in t e l o .
De kerk is een niet groot, doch wel inger.gt gebouw, met eenen
kleinen spitsen toren , en van een orgel voorzien. In deze kerk is een
!edenkteeken opgerigt, ter gedachten.s van G . j s b e r t H e rm a n v an Rrr-
perd a welk oud adellijk geslaeht in dezen oord zeer vermögend is ge
weest' Op dit gedenkteeken leest men : . . . „
Aeternae memoriae illustrissimi et nobilissimi viri G i s b e r t , H e rm a n n ,
Baronis R i p r e n d a , Oosterwytwerdiae et annexorum paporum Domini ?
hujus Reipublicae supremis et nullis non munenbus pubhcis domi fansai
summa cum laude functi; castelli Oosterwytwerdn, hujus templi,
et vicinorum vetustate collapsorum, restauratone ; omnium, maxime
pauperum, opem implorantium adjutons: Inter majores^ H a j o n e m R i p - SS ejusdemque atavos nobiles, piatale et viriate m exstruendis
tempi s et arcibus insignes excellentesque, a sex et ampline retro
sedie tempio Tiamswerano, et R u d o l p h , Episcopi Monastenensis
sigillo ! teste numeratis. J o s in a M a r ia , nata M a o r it io e* eadem splendidissima
R ip p e r d a r o m gente, c o n /« , ei M a r g a r e t e ^ E l , s a r e i
Alia suversles, nupta U n ic o n i Baroni R i p p e r d a , Weldami et Ohdami
Domino et Tubantum in Transisalania post gestos alios in Republica
honores praefecto, hoc monnmentum «oerenirs ponz curarani. Vixit
annosMr, obüt 13 Cal. Julii Anni MDCLXXXXF.
(d i ter eeuwige gedachlenis van den beroemden en zeer edelen
G i 'j s b e r t H e rm a n Baron R i p p e r d a , Heer van Oostermßwert en nabyge-
legene dorpen , die met grooten lof alleideiaanz.enhjke anabenzoo
binnen als buitenslands voor deze Republiek bekleed heeft, de her-
steller van het slot te Oosterwijtwert, van deze kerk en van nabu-
rige door ouderdom in verval zijnde kerken ; de helper van alien , inzonderheid
van armen, die zijne hulp inriepen. Onder zyne äderen
telde hij H a j o R i p p e r d a en diens edel voorgeslacht, beroemd van
eeuwen her, door godsvrueht en deugd ,n het stiehten van kerken en
kasteelen , ^aarvan ten blijke verstrekken de kerk van Tjamsweer en
het zegel van R d d o l f , Bisschop van Munster. J o s i n a M a r i a , de doch-
ter van M a u r i t s uit het zelfde luisterrijke geslacht der R i p p e r d a s , zyne
echtgenoot, en M a r g a r e t h a E l i z a b e t h , hunne eemge overgeblevene
doehter , gehuwd met U n i c o Baron R i p p e r d a , Heer van IFeldam en. Oh-
dam, en, na andere eerambten in de Republiek bekleed te hehben,
Drost van Twenthe in Overijssel, hebben tremende»dit gedenkteeken V doen stellen. Hij leefde/66- jaar en overleed den 13 July ibya).
De Evang. Luth., welke men er aantreft, worden tot de gem. van
Groninqen gerekend.,-7=. - De Doopsgez., die er « jn , eiooren o e
gem. van Leermens-en-Loppersum. - De R. K., van welke er een