Onder deie gem. behoort een dennenbosch, wel 300 bund. >
dat den naam van St e r r enbos ch draagt.
Het d. N ieuwenhagen ligt ÖJ u. O. N. 0 . van Maastricht, Ö u. N. N. 0 .
van Heerlen. Het is een zeer oud dorp, dat reeds in 1215 in dé
gsschiedems genoemd wordt. Bij de verdeeling van het Land-van-
Valkenburg in 1661 tusschen den Koning van Spanje en de Vereenigde
Nederlanden. viel het dorp N ieuwenhagen den Staten len deel. Men
telt er 132 h. en 630 inw.
De kerk , welke zeer oud en bouwvallig was, is in 1840 geheel ver-
meuwd. Het verdient opmerking dat deze kerk op vreemd grondge-
bied Staat, namelijk onder de gem. Ubaeh-over-Worms
NIEUWENHAGEN, geh. in de heerl. ’s Hertogenrade, distr., arr.
m £“ ■ • rl3" Mans¿ [ ieht> tant, en 1 u. W. van Heerlen, gem. en
,10 m,.n- ?• van Wa,,bach ; ™et 13 h. en 70 inw.
NIEUWENHOF kast. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, kw.
Oisterwijk, prov. JVoord-Braband, Derde distr., arr. en 8 u N W
van Eindhoven, kant. en 2 u. N. W. van Oirschot, gem. en 5 min.
JN. van Mo er gesteh
Dit kast. beslaat, met de daartoe behoorende gronden, eene opper-
vlakte van 68 bund. 36 v. r., en wordt thans in eigendom bezeten
door den Heer F rancis Süys.
NIEUWENHOF, huit, in het Overhmrtier der prov. Utrecht, arr.
en 4 u. Z. W. van Amersfoort, kant. en u. N. W. van Wiik-
bij-Vuurstede, gem. Bunnik.
NIEUWEN-HOORN, heerl. in het Land-van-Foome, prov. Zuid-
Holland, arr. en kant. ßnelle, gem. Nieuwenhoom-en-Nieuwe-Goote -
palende N. nan de heerl. Oude-Goote en de Yier-polders, N. 0. aan
Heenvliet, 0 aan Abbenbroek, Z. 0 . aan Oudenhoorn , Z. W. aan
de Onde- en Nieuwe-Stmiten , W. aan Nieuw-Hellevoet, N. W. aan
Nieuwe-Goote.
Deze heerl. bevat den Nieuwenhoor n s ehe -po lde r , en daarin
het d Nieuwenhoorn, benevens eenige verstrooid liggende huizen.
Zy beslaat , volgens het kadaster, eene oppervlakte van 1216 bund.
8 / v. r. 8,1 v. eil., waaronder 1190 bund. 95 v. r. 44 v. eil. belast-
baar land. Men telt er 142 h., bewoond door 210 huisgez., uitmakende
eene bevolkmg van 1080 inw., die meest hun bestaan vinden in land-
bouw en vceteelt, het oefenen van handwerken en het doen van winkel.
Vrocger legde men er zieh mede op de meekrapteelt toe, doch dit is
afgehroken ® meekrapstoof, welke er destijds bestond, in 1815
De Herv , die hier 1040 in getal zijn , maken , met die van de heerl.
jNi e iiwe-Goote , eene gem. uit, welke tot de klass. en ring van
Brielle behoort , en ruim 1080 zielen telt, onder welke 430 Ledema-
ten. N ieowenhoorn was, na de Hervorming, met Ni euw-Hel l evoet
gecombineerd. Na de afscheidmg, welke in 1581 plaats had, was de
eerste , die te Niebweshoorn alleen het leeraarambt heeft waargenomen
A driakos de Jonkbeere, die in het jaar 1581 afgezet werd. ’
" 40“u' “ g j
Men heeft in deze heerl. ééne school, in het d. N i e uw e n h o o r n
welke gennddeld door een getal van 80 leerlingen bezocht wordt. I
De heerl. Nieowenhoorn is doorsneden met onderscheidene regte bin nen-
wegen, ten gemakkeder bewoners , en waarvan de voornaamste genoemd
worden: de Wa t e r m a n s c he -w e g , de K o u d e - N o o r s c h e - w e g ,
deBons s -weg , deOudjaar s che -weg, de Dorpaweg, de Ra-
vens-weg en de Brabersche-weg.
Vroeger liep door deze heerlijkheid, van Heenvliet af, een water,
de H oo fd - we t e ri ng genoemd, in welke twee watermolens voor de
polders staan, welke het water in zekere waal brengen, de N i e u w e n-E e
genoemd, liggende bij,de grenzen van de ambachtsheerlijkheid de Streiten,
nabij de Oudenboornscbe-sluis, door het graven van het kan aal
van Voorne, in 1828, is dit echter geheel veranderd. Zie daaromtrent
het art. Nieuwenhoornsche- polder.
Deze heerl., welke in het jaar 1724, vereenigd met de heerl. Nieuwe-
Goote, uit de d'omeinen , in eene koop verkocht is , werd op heteinde
der vorige eeuw in eigendom bezeten door Vrouwe Maria S ibilla Dir
T ours , douairiere van den Heer Helehius van L eyden ; tegenwoordig is
zij een eigendom van den Heer A rt Veielander, woonachtig te Nu-
mansdorp.
Het d. N ieuwenhoorn ligt ruim 1 u. Z. van Brielle , bijna J u.
N. van Hellevoetsluis, aan den dijk, waarover de straatweg tusschen die
beide plaatsen loopt. Behalve aan de breede en goed bebouwde dorp-
straat, welke naar dien weg leidt, staan vele huizen, waaronder ook
eenige buitenverblijven en groote boefderijen , aan dien straatweg; zij-
zijn door veel geboomte omringd, ' : waardoor het dorp een aangenaam
voorkomen heeft, terwijl het door den doortogt vrij levendig is.
Het schijnt uit vele omstandigheden, dat dit d. van eenen lioogen.
ouderdom moet zijn , hoewel het eigealijke jaar der stichting , zoo-
min als de stiehter zelve, en de porsprong des naams bekend zijn.
Men mag op goede gronden vaststellen, dat het van weinig minder ouderdom
dan de Oudenhoorn zijn kan , aangezien men aangeteekend
vindt, dat de Oudenhoorn, in het jaar 1355 ter bedijking is uit-
gegeven , en waarop gevolgd is , dat Hertog A lbrecht van B eheben ,
als Graaf van Holland, op den 4 Februarij des jaars 1394, en dus
slcchts negen en dertig jaren later, uilgaf om te bedijken , de polder
van Nieuw.-Hellevoet, bij welke uitgifte bepaald werd, dat de bedijking
moest geschieden , buiten de dijken van de N ieuwenhoorn , waar—
uit dus van zeif blijkt, dat de Nieuwenhoorn toen reeds aanwezig
was, of bedijkt is geworden. Men telt er in de kom van het d. 30 h,.
en 240 inw.
In 1822 is door hei dorp eene nieuwe straat gelegd, en in 1854 is
eene nieuwe school, met schoolhuis en raadhuis daarboven , gebouwd.
Men vindt geen. tijd bepaald wanneer de kerk van Nieuwenhoorn ge-
sticht i s , gelijk mede niet aan welken Heilige zij van ouds was toege-
wi jdeven min vindt men ergens door wrelke Pastoors in dit bedehuis
weleer de dienst werd waargenomen , dan alleen dat in den jare 1514,,
door de aanstelling van den toenmaligen Graaf van Holland , Pastoor
geworden was zekere Regtsgeleerde, Martinus genoemd, die, Zanger
aan het hof van voornoemde Graaf zijnde, door de gunst van dezen.
tot die waardigheid verheven werd , terwijl wij dienaangaande mede
aangeteekend vinden , dat de pastorij jaarlijks aan den Pastoor op-
bragt, eene som van achltien gülden, doch wanneer de Pastoor zijn
verblijf aldaar niet hield, niet meer dan zeven gülden. Het koster-
schap, dat mede ter begeving van den Graaf stond , verschafte jaarlijks
aan den bezitter van dat ambt een inkomen van vijf Rijnschegul^
dens (7 guid.). De kerk, die alle de teekenen eener eerbiedwaardige
oudheid heeft, is een oud kruisgebonw, waarvan het achter- en linker-
zijpand afgebroken is. Zy heeft echter een goed aanzien j de toren ,.