Oldeberkoop, tusschen bouwlanden, in een schoon boschrijk oord,
waarvan waarscliijnlijk zijo naam afgeleid_is j 52 S3 84 N. ~B.,
23° 45' 2" 0 . L. Men telt er 80 h. en 41Ö inw., die meest bun
bestaan vinden in den landbouw en de veeteelt.
In hct Noorden loopen de landerijen, zijnde bouwlanden, weilan-
den en bosschen, tot aan de Scheen of scheiding van Ter-Idsert.
Daarentegen strekken zij zieh zuidwaarts nit tot aan de Linde , en
zijn tot aan den Buitenweg bouw- en weilanden en vervolgens meest
wei- en hooilanden en heideveld, dat gebruikt wordt om heiscbalen
VOor de stallen te steken, en tat zoden om te branden. In het Z. van
dit dorp , niet ver van den Buitenweg, öp eenen heuvelachtigen grond ,
Staat een korenmolen, doch de kerkbuurt en boerenwoningen staan,
uitgezonderd enkelen aan den Buitenweg, meest allen aan den Bin-
nenweg, uit welke onderscheidene lanen naar den Buitenweg loopen
I cn van daar eene naar den molen.
De Herv., die er ruim 330 in getal zijn, behooren tot de gem. Oldeholtpade
Nijeholtpade-Ter-Idsert-en-Oldeholtwoldc, welke in \dit d. eene
kerk heeft, welke voor de Reformatie aan de H. Catharina was toe-
pewijd. Deze kerk is een oud, maar nog sterk en wel onderhouden
gebouw, met eenen hoogen, zwaren spitsen toren, voorzien van twee
klokken, een slagwerk en de noodige wijzerplaten. Ook heeft deze
toren , op de hoogte van het muurwerk, waar het spits , dat even
als de kerk met leijen gedekt is , eenen aanvang neemt, eenen fraaijen
omgang , van welken men een zoo aangenaam gezigt over de velden,
bosschen, bouwlanden enz. heeft, als waarschijnlijk ergens in Friesland
bestaat. ln den gevel, binnen in de kerk, leest men het jaartal
134S. De toren is van veel latere dagteekening, zigtbaar uit den
geheel verschiUenden steen en anderen bouwtrant.
De R. K., die men er ongeveer 80 aantreft, maken, met die uit de
d. Ni j eh o l tp ad e , Te r - Id s e r t en Old eh o l two ld e , eene stat.
uit, welks kerk en pastorie, aan elkander verbonden, in het Westen
van het dorp, | u. 0 . van Wolvega, staan.
De dorpschool wordt gemiddeld door een getal van 120 leerlin-
gen bezocht. Die school hehoort gezamenlijk aan Oldeholtpade en
T e r - I d s e r t , gaande er van Oldeholtpade alleen 6S kinderen ter
school. H R
OLDEHOLTPADE-NIJEHOLTPADE-TER-IDSERT-EN-OLDEHOLT-
WOLDE , kerk. gem., prov. Frisland, klass. van Ileerenveen, ring
van Wolvega; met drie kerken , als : eene te Old eh o l tpad e , eene
te Nijeholtpade en eene te Ter-Idsert. Men telt er 1060 zielen,
onder welke 330 Ledematen. De gemeente is in de laatste acht jaren
zeer toegenomen door de turfgraverij , onder Oldeholtwolde en Ter-
Idsert, waarin ruim 300 zielen. De eerste, die in deze gem. het leer-
aarambt heeft waargenomen, is geweest Stephanus Nicolai, die in bet
jaar 1398 herwaarts kwam , en in het jaar 1600 vertrok.
OLDEHOLTWOLDE, d., prov. Friesland, kw. Zevenwouden, griet.
Stellingwerf-Westeinde, arr. en 2 u. Z. ten O. van Heerenveen, kant.
en 2J u. W. ten Z. van Oldeberkoop, aan den slraatweg van Heerenveen
naar Wolvega.
Het is slechts een klein dorp of liever een buurtje, waar men met
meer dan ruim 70 inw. tel t , die zieh meest toeleggen op den landbouw.
Een klein gedeelte van de lander van dit dorp ligt binnen den
Weerdijk , doeh het meeste naar de Kuinder liggende, is laag wei- en
hooiland, met kostbare klijngronden, en echter wordt er tot nog toe geen
t u r f van eenig belang gegraven, omdal de uitvoer zeer bezwaarlijk i s ,
wepeus de ondieptcn, die aldaar in de risier de Kuinder zijn.
De Herv., die er wonen , behooren tot de gem. van Oldeholtpade-
Nijeholtpade- Ter-ldsert-en- Oldeholtwolde, Men bad hier eertijds eene
kerk, welke v6ör de Reformatie aan de H. Catharina toegewijd was,
aan den Noordkant van den Weerdijk, doch die is reeds in de zeven-
tiende eeuw afgebroken , zijnde alleen nog het kerkhof over. — De
R. K. welke er gevonden worden, worden tot de stat. van Oldeholtpade
gerekend. — Men heeft er geen school, maar de kinderen ge-
nieten onderwijs te Nijeholtpade.
OLDEHOOFSTER-POLDER (DE), pold. in het Westerkwartier, prov.
Groningen. Zie Kampes (De-Groote-En-Kleine-).
OLDEHOVE of Oldeiiooe, voorm. d., prov. Friesland, kw. Oos-
tergoo, griet. Leeuwarderadeel.
Dit dorp moet zeer oud geweest zijn ; omtrent het eerste ontstaan
weel men echter niets zekers te zeggen. Meest waarschijnlijk is het ,
dat de hoog gelegene hoek lands van Oldehove , als eene terp aan de
Middelzee, reeds zeer vroeg, en lang voor Karel den Groote door eenen
aanzienlijken stam der Heidensche Friezen zal zijn bewoond geweest,
en dat hier eene der heilige plaatsen was , waar de offeraltaren en de
beeiden der Goden des lands , eerst onder hoog geboomte en later in
ronde houten tempelen , met riet gedekt, gevonden werden. Vermoede-
lijk is aldaar, omstreeks het jaar 800, door Karel den Groote of eenen
zijner Zendelingen of Evangeliepredikers, eene Christenkerk en eene
leerschool gesticht, waardoor zieh aldaar een dorp vesligde, helwelk
in het jaar 1438 aan de stad Leeuwarden gelrokkcn is, en gelegen heeft
ter plaatse, waar nu de 0 ldehoofster-toren, benevens de Groote-
kerkstraat en de Kl e in e -k e rk s t r a a t gevonden worden (1).
OLDEHOVE, gem. in het W esterkwartier, prov. Groningen, arr.
Groningen, kant. Zuidhorn (1 k. d., 3 m. k., 1 s. d.) ; palende N. aan
de Hunse of het Reit-diep , door welke deze gem. van de gem. ülrum
en Leens, in de Marne, geseheiden is, O. aan Ezinge , Z. 0 . aan
de gem. Aduard, waarvan zij door eene waterlozing geseheiden wordt,
Z. aan de gem. Zuidhorn, Grijpskerk en de Friesche grietenij Kol-
lumerland-cn-Nieuw-Kruisland, W. aan de Lauwers.
Deze gem. bevat het Oude -Hums t er land , bestaande uit de d.
Oldehove, Niehove en Saaksum, van waar het zegel van Hum-
sterland drie kerken vertoonde. Voorts liggen in deze gem. de pold.
het Ruigezand en de b. Aal sum, Badmahuiz en, ßa rwe rd,
B o v e n t i lma h e e r d , Eenum, En g lum, Fr i j tum, Gaike-
maw c e r ,P ama ,d eH o o g t e , Jensuma, IJk-emk, de Kämpen,
Kenwerd, de Ko rnho rn, de Lamme rbur en, Ro e t s ema ,
Selwerd en een gedeelte van Kommerzijl.
DeVi s s ch e r shu i z en, hoewel als zoodanijf7 niet ^meer bekenef,
worden nog gevonden ten Noordwesten en Noord-Noordooslen , aan den
kapitalen dijk , ter plaatse, waar de Hunse voorheen , door eene «eefd-ÄW'
waartsche kronkeling, de Groote- en Kleine-kampen ten N. aan Hun-
singo verbond. Deze gem. telt 329 h., bewoond door 406 huisgez.,
uilmakende eene bevolking van 2370 inw., die meest in den landbouw
hun bestaan vinden. De bodem bestaat e r , op somuiige plaatsen
, uit eene laag zware klei van 8 palm , daaronder treft men eene
(1) Zie daarover meer uitvoerige berigten in de onlangs uilgegevene Geschiedkundige Beschrijving
wm L teuw a rd en , doer onzen kundigen medewerker W» E e k h o f f , bl, 19.