246 n r s.
die sedert 1648, ten gevolge van den Munsterschen vrede, de op.
permagt over dat gedeelte van Brahand gehad hadden, ook alleen het
regt van lossing bezaten, hetgeen de Hertogen van Braband vroeger
had toegekomen.
Een gedeelte der tienden van dit dorp kwain voorheen der abdij
van Tongerloo toe, aan welke A r n o u t v a n L e c v e n en diens genialin
E l iz a b e t h , Heer en Vrouwe van Breda , in het jaar 1269, alle nieuwe
tienden te N is p e n gegeven had. Terwijl reeds in 1167 onderscheidene
aldaar gelegen goederen , met de begeving der kerk, door H e n d r ik ,
Bisscbop van Link, aan het gezegde konvent toegewezen waren en
zulks ter bevestiging eener gifte, door A r n o l ph d s , bijgenaamd den
Brabander , vroeger aan de kerk van Tongerloo gedaan.
De inw., die allen R. K. zijn , onder welke 400 Communikanten,
maken eene par. uit, welke door eenen Pastoor en eenen Kapcllaan
bediend wordt en tot het vic. apost. van Breda, dek. van Bergen-op-
Zcom, behoort. Voormaals had de Parochiaan (d. i. Pastoor) van N is p e n ,
de begeving van de kerken van Roosendaal en Calmpthout, die in het
geestelijke van de kerk van N is p e n afhingen , en om deze drie kerken
te bedienen , werden gemeenlijk door den Abt van Tongerloo twee of
drie Kanunnikken afgezonden.
De kerk, aan de U. JUaagd M a r ia toegewijd, was voorheen de
moederkerk van Roosendaal, welke in het jaar 1268 daarvan is afge-
scheiden. Het is een oud gebouw, met eenen toren en van een orgel
voorzien. Na den Munsterschen vrede werd deze kerk door de Herv.
in bezit genomen, doch in het jaar 1800 werd zij gedeeltelijk aan de
R. K. teruggegeven, terwijl het andere gedeelte door een dubbel ,
met turfmul gevuld beschot, daarvan afgesloten, ten gebruike van
de Hervormden bleef; daar er tegenwoordig echter geen van de laatste
gezindte meer te N is p e n wonen , dient dit gedeelte nu tot koor der R. K.
Na den Munsterschen vrede hadden de R. K. hier eene schuurkerk, welke
insgelijks aan de H. JUaagd M a r ia was toegewijd.
Vroeger had men hier eene Herv. gem., welke tot eersten Predikant
heeft gehad A n g e l d s v a n A k e n , die in 1648 herwaarts kwam , en in
1663 naar de Nieuwe-Tonge is vertrokken. Nadat echter Z a c h e o s d e
J ong , die er sedert 1722 stond , in het jaar 1742 overleden was , is
hier geen Predikant meer beroepen , maar de gem. met die van
R o o s e n d a a l gecombincerd.
De dorpschool wordt gemiddeld door een getal van 60 leerlingen
bezocht. — De kermis valt in den tweeden Zondag in September.
Het wapen der voorm. heerl. N is p e n bestond uit een veld van zilver,
met eenen leeuw van sinopel (groen).
NISSE, gem. op het eil. Zuid-Beveland, prov. Zeeland, arr. Goes,
kant. Heinhenszand (3 k. d., 8 m. k., 3 s. d. ) ; palende N. aan de gem.
’sHeer-Abtskerke-Sinoutskerke-en-Baarsdorp , O. aan de gem. ’s Gra-
ven-polder-Sint-Jans-polder-Oost-en-Middelzwakc, Z. aan degem. Oude-
lande , W. aan Overzande en Heinkenszand.
Deze gem. bevat het d. Ni sse en eenige verströoid liggende h,, alsmede
de pold. Oud-N isse , Lange-Nieuwland, bet Ronde-polder-
t j e , den Prooi jen- pol de r , den Wi l lout s -polder, benevens ge-
deelten van den Zui d -Zak- p o l d e r , van het N ieu w-La ndeke n-
va n- Hei nken szan d , van het Nie uwla ndeken-van-Overz
a n d e , van den L oy ve n-pol d e r , van den Zak- polde r , van
den Ni s s e s t e l l e - polde r en van den Kr ui ni n gen- po 1 d e r.
Zij beslaat, volgcns het kadaster, eene oppervlaktc van 966 bund.
1 I S ,
stemming van den Ambachtsheer. behooren tot de stat.
De R. K.. die er ongeveer 70 in getai zijn , ueuu
„ . , J Mpn heeft in deze item, eene school.
van Heinhenszand. „„lLp jn het iaar 1 1 6 0 , bezelen werd.
jaren daarna zijnen naam ontleende : zoo vinden
™ d“ HewI - H-T— ’
‘'H eT d N i s s e o o k w e l T e r - N i s s e of D e r - N i s s e , oorspronkelijk Het echter ü . in i s s e , l u z van Heinkenszand.
T b e n am in g SN.sS5E ,' waarvoor men thans het schor zoa zeggen ,
Ä S S S t dat het eene » * . 1 ^
doorbrak en de Nisse onder liep , nog bet 8 ^ « .’Jn'een’ ian.werpig
Het is een eroot en fraai dorp, m de gedaante van een langwerpig
vierkant Het plein , met schoone boomen bezet, heeft in het midden
eenepoede pomp en eene waterput, en is aan drie zijden met
huizen bezet. De zuidelijke kant wordt ■I’S « “len do0r “
cn fraaiie kruiskerk, welke eenen hoogen toren naast zieh üeett.
Deze kerk welke in de dertiende eeuw werd opgetrokken, was
voör de Hervorming aan Onze Lieve Vrouwe toegewijd. Alleen het
T de nervorm g en is van een,net orgel voorzien.
ZekerI°Jufvrouw S. Eijermeet had tot dat einde een legaat aani de
kerk geschonken, doch dit niet toereikend te
aangevuld door den toenmal.gen Arnbachs W J T . t a b men
waDens met die ziiner echtgenoote, ook op het orgel pnjten. net
wapens, met me j i„ffewijd. De predikstoel is fraai gebeeldhoeuwdD
™ , d,' SJLo » Ambachtsheer, m » r d.«
t v ^ n was er o o f e e i e a lle r fL itt gebeeldhouwde bank,
j 17QS vermeld. Onder aan de baiKen van net
koepelwTrk vindJ men een twaalftal ruw gebee'dhouwde en.bontpge-
schilderde beeiden, verbeeldende de twaaf APostelen- J ' J b
drie nalm hoo? en staan in nissen. De pastone te voren een h m
tengoed , dat aan den Heer SruRBR toebehoorde, is eene der Iraaiste
* £ h’Ä Ä h « H . f e Te r - N i s s e g eh « ..» , ti» N ~ -
<HH e i wapen van N is s e bestaat uit een schild van goud, met aenen
keper van keel (rood), vergezeld van drie lclien van sabel (zwart),
stnnndp. t.wee en een.