CxP
&
Te Oosterend is geboren Theodorcs E u ro te ie s of Theodoor van Oosterend
xijnde aldus genaamd naar zijne geboorteplaats. Hij heeft te Haarlem
le Bolsward en elders school gehouden , en heeft, bij wijze van een
treurspel uitgegeven : Bei oordeel van Paris over de drie Godinnen,
die orn den appel krakeelden, zijnde uit Lucianos genomen. Nog heeft
hij eenen treurzang in de Latijnsche laal uitgegeven , over den schrik-
kelijken walervloed, die Friesland , den 1 November 1571), verwoestte.
Mtz, \
OOSTEREND, b., prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Wym-
hritseradeel, arr., kant., en 2J u. Z. W. van Sneek en £ u. N. van
Gaastmeer, waartoe bet behoort.
OÖSTEREND, geb., prov. Friesland, kw. Westergoo , griet. Hen-
naarderadeel, arr. en 3J u. N. len W. van Sneek, kant. en 5 u.
N. 0. van Bolsward, 8 minN.O. van Welsrijp, waartoe het behoort;
met 6 h. en 80 inw.
OOSTEREND of Oostereind , b . op h e t e il. Terschelling, prov. Noord-
Holland , a r r. en 18 u. N. van Hoorn, k a n t. en 14 u. N. van Medem-
blik, geni. Terschelling, 1 u. 0 . van Midland, waartoe zij behoort;
m e t 14 h . en ongeveer 100 inw.
OOSTERENK , buurs. op de Middel- Veluwe, prov. Gelderland, distr.
Velwwe , arr. en 8 u. N. van Arnhem., kant. en 2J u. N. van Apeldoorn
, gem. en 8 min. 0 . van Epe.
OOSTERGAST , geh. in het Westerkwartier, prov. Groningen, arr.
en 2 j u. W. N. W. van Groningen, kant. gem. en I u. N. ten 0 . van
Zuidhom ; met 14 h. en 90 inw.
Deze streek van kleine boerderijen op de oosterhelling der zandheuvel,
waarop Noordhorn en Zuidhom gebouwd zijn, ligt ten 0 . van den
straatweg naar Groningen en Westergast.,. aan de westzijde.
OOSTERGEEST, buit. in Rijnland, prov. Zuid-Holland, arr. en
1 u. N. van Leyden, kant. en 2 u. Z. 0 . van Noordwijk, gem. en
nabij het d. Warmond.
Dit buit. beslaat, met de daartoe behoorende gronden eene oppevlakte
van 6 bund. 88 v. r. 48 v. ell., en wordt thans in eigendom bezeten door
den Heer 0 . L . Graaf v a n Lihburg S t i r b m , woonachtig te Zutphen.
OOSTER-GEMEENTE , doorgaans de Ooster-Mehen genoemd , streek
lands, op de Over-Veluwe, prov. Gelderland, arr. Arnhem, kant. en gem.
Harderwijk, zieh uitstrekkende westwaarts naar de stad , waar het
aan de Hage-Meen grenst, zuidwaarts längs Hierden en met de oost-
xijde op de Hierder-beek. Zij beslaat eene oppervlakte van 66 bund.
28 v. r. 80 v. ell., en bevat het beste hooiland uit den omtrek.
00STERG00, een der driekw. waarin de prov. Friesland, vroeger
verdeeld was ; palende N. aap de Noordzee , 0. aan Groningen , Z. aan
bet kw. Zevenwouden en WJ aan Westergoo.
Eertijds werd het door dg' Boorn van dit laatsle afgescheidcn ; thans
evenwel is dit alles nieuw land, waardoor eene vaart stroomt, welke
deze nieuwe landen onder Oostergoo en We s t er goo verdeelt. Deze
vaart, de Zwe t te genaamd , loopt I zuidwaarts van den Bildt-dijk af,
tot aän de Dille-zijl (Krinserarm); hier stroomt zij in de Sneeker-vaart,
welke weder op nieuw eene scheiding maakt door de landen tusschen
Oostergoo en We s t e r g o o , tot aan Nije-klooster ; van daar nam vroeger
de Sjaarda-sloot baren aanvang, welke, zuidoostwaarts tot aan den
Groenen-dijk vloeijende , bij het Sneeker-meer, van deze twee kwar-
tieren weder op nieuw de grenzen bepaalt, tot aan die rivieren en wa-
teren , welke eene geheele afscbeiding dezer landen van het kw. * e-
\»e nw ouden daarstellcn.
Dit kwartier bevat twee sieden : L e e u warden en Dock um, en
e l f grietenijen , namelijk: Leeuward e r a d e e l , Fe rwe rde r ade e l ,
We s t -D o n g e r a d e e l , Oo s t -Do n g e r a d e e l , Ko l lume r la n d -
e n -Ni euw-Kr u i s la n d , Achtkar spe len, Dan tu ma d e e l ,
T i e t i e r k s t e r a d e e l , Sma l l in g e r l a n d , Id aar de r ade e l en
Rauwe rderhem, benevens de eilanden Ameland en Schier-
monnikoog, welke thrans mede ieder eene gnetenij uitmaken.
Eenige dezer grietenijen bestaan u i t h o o g kleiland , te weten : L e e u-
w a r d e r a d e e 1, F e rwe rd e r a d e e l , Wes t - Do n ge r adeel en
Oost -Dongeradeel . K o l l u m e r l a n d bestaat gedeeltelijk uit
hoop kleiland, maar heeft ook veel zand. Achtkar spe len , Dan-
tumade e l , Ti e t je r ks ter ad ee l en Sma l l in g e r l a n d
len woud-grietenijen , waarin zeer vele hooge, zandige wei-en bouw-
landen gevonden worden, doch ook vele läge en moerass.ge veeu-
anden, mitsgaders meren, poelen enz. Id a a rd e r ade el is wederom
e e n e klei-grietenij, doch van een minder slag, dewyl daann zeer vele
age landen, m e t , poelen enz. worden gevonden. Rauwerd er-
K m eindelijkeene klei-grietenij, en bestaat meerendeeis mt best we.-
land. Echter zijn in Oos t e rgoo, gelijk op vele andere plaatsen in
de provincie Friesland, vele läge en weinig opbrengende landen,
door het omleggen van polderdijken , grootelyks verbeterd.
Het maakt alzoo thans nagenoeg het grootste gedeelte van het arr.
Leeuwarden uit;. beslaat, volgens het kadaster, behalve de e i l a n d e n
eene oppervlakte van 100,728 bund. 74 v. r. 44 v. el -i en daar-
onder 97,077 bund. 12 v. r. 12 v . e l l . belastbaar land , telt 11,444 h.
bewoond door 13,696 huisgez., uitmakende eene bevolking van 66,000
inw , die meest in landbouw , veeteelt en binnenlandschen handel
hun bestaan vinden. Ook heeft men er onderscheidene fabnjken en
trafiiken, als : 7 bierbrouwerijen , 28 branderijen , 3 moutenjen 21
cichoreifabrijken, 2 zoutkeeten, 4 zeepz.ederijen , 3 verwfabruken
4 verwerijen en klanderijen , 2 wolkammeryen en wevenjen, 1 hoedeumakerij,
27 leerlooijerijen , 1 zeemfabrijk,,1 2 > ^ tiuimerwerven,
13 steen-, pan- en pottenbakkerijen, 4 ka’kovJ s '
houtzaag-, 11 olie-, 3 mostaard-, 2 schors-, 3 cement-, 3 pel- en 38
k ° O n d e r s c h e i d e n e wateren Stroomen door dit kwartier, als : de Haf l
inger - en Do ck ume r - t r ek v a a r t , het D o c k ume r -d . e p , de
Lang eme e r , het B e r g nme rme e r , het Ko lo n e l s -d i ep
talriike vaarten naar de dorpen enz. . . ,
O o s t e r g o o , slechts aan eene zijde aan de zee gelegen , heeft minder
daarvan te lijden dan Westergoo : want alleen de grietenijen F e rw e r-
de rade e l , Oost- en Wes t -D on g e r a d e e l , Ko l l u me r lan d-e n-
Nieuw-Krui s land grenzen aan de zee; de ovenge grietenijen lig-
gen allen meer binnen ’s lands ; echter heeft het Dockumer-d.ep in
vroeger tijd dikwijls aanmerkelijke schade, vooral aan de g*»^e»y
Oo s t -D o n g e r a d e e l en Ko 1 l u m e r la nd - e n -N . eu w - Kr u is -
— M i l . » k . » . 0 ~ »
Westergoo, de Middelzee of het Boorn-diep genoemd, welke vol-
gens oude Historieschrijvers, door Romeinsche vloten bevarcn werd>}
doch deze is door aanspoeling, van tijd tot t yd,
land herschapen, waardoor öok de geheele grie enij