tMjiuen en Üenden. Kefaer Kare» gaf htm het regt om exucgeid td vorderen
van de gcncn , die met hunne goederen buiten de stad gingen wollen
of van daar eenige erfenis beurden , .te wcten 200 veel als voor exuegeld
zoiide moeten betaald worden , ter plaatsc , daar de vertrekkende hunne
woonplaats narnen of de geerfden hunne goederen voerden, wanneer zij
van daar met der woon vertrokken of erfenis beurden. Volgens beyelen
van den Raad van Holland, Zeeland en Friesland, in het jaar 1489,
en door den zelfden Raad vcrnieuwd in het jaar 1491 , waren de
dorpen van Gooiland verpligt, om de vestingwerken van Naarden , ten-
halven koste te moeten maken , waartoe de Raljuw van Gooiland , in
het jaar 1S561 , gelast werd, de gemelde dorpen te dwingen.
D e ju is t e t i j d , w an n e e r m e n a a n v in g d e n ieuw e s ta d t e bouwen , v in d t
m en n ie t a a n g e le e k e n d , m a a r d ie v a n de k e rk , w e lk e a a n S t. Y itcs
"'e rd to eg ew ijd , w o rd t g e s t e ld op h e t ja a r 1380, en er b ij g e v o e g d ,
d a t z y in h e t ja a r 1440 v o lb ouw d is .
De stad is niet groot. Yoornamelijk is Naarden aanzienlijk door zijne
vestingwerken, welke, in 1683, volgens het ontwerp van Coehoorn ,
gemaakt zijn. Na dit tijdstip hebben de vestingwerken eenige wijzi-
gingen ondergaan volgens de stelsels van Vaeban qn Coehoorn, doch zijn
sedert het jaar 1693 tot heden toe onveranderd gebleven en bestaan
uit eenen vrij regelmatigen zeshock , met ruime bastions met dubbele flanken
, genaamd : no. 1 , K a tten b a s tio n , no. 2 , O r a n je , no. 3 ,
Pro raers , no. 4 , T u r fp o o r t , no. 3 , N ieuw e -M o len en o o . 6 ,
0 u d e-Molen ; in het eerstgenoemde is eene kat. De fronten 6 tot 2
hebben eenen onderwal, doch geene kanonkelders, zoo als de overigen.
De hoofdwal is omkleed’ en omringd met eene breede hoofdgracht. Twee
steenen beeren , gelegen vöör de bastions 2 en 6 en steunende aan de
Oost- en West-zeedijk , scheiden de noordelijke- of Zoutwatergracht van
de zuidelijke- of Zoetwatergracht af. De buitenwerken zijn^ kleine ra-
velijnen , allen bekleed, behalve die aan de zeezijde, twee couvre-fa-
cen , bedekle weg en voorgracht. En dewijl deze stad juist op de schei-
ding der natuurlijke bodemsgesteldheid van Holland ligt, alwaar, name-
lijk, de läge waterlanden met de hooge zandige heigronden zieh beginnen
te verwisselen, zoo had men ras bemerkt, dat, door de hoog-
ten dezer heide ten Oosten , gelijk mede ten Noorden en Zuiden, nabij
de stad, de vestingwerken konden bestreken, of {gelijk de vestingbouw-
kundigen zeggen), gekommandeerd worden, hetwelk, ingeval van be-
legering, zeer nadeelig zou geweest zijn, waarom men te rade werd, deze
hoogten, op eenen afstand van drie lionderd roeden buiten de buitenste
gracht, om de stad af te zanden en grachten aan te leggen , waardoor
het afgegraven zand, met schuiten telkens kon worden weggevoerd en
voor ballast of het aanleggen van groote wegen worden gebruikt. De
gemelde afzanding geeft aan deze vesling nog dit tweede voordeel, dat
door het opstoppen der rivier de Vecht, door middel van de sluis te Mui-
den, het water in de Muider trekvaart ingelaten, naar Naarden kau
vervoerd., en daardoor het land om de stad geinundeerd worden,
in geval d it, bij een onvoorzien beleg, gevorderd werd. Deze af-
graving verspreidt zieh verder dan een kanonschot buiten de stad.
Het vlak land, dat onder dit zand lig t, is zeer geschikt ,vo,or den
landbouw.
De haven , tot welks graving A lbrecut vas B eijeren , in 1403, hand-
vest verleende., werd in het jaar 1411 gemaakt en voltooid. Zij be-
hieldcn haar tot in het jaar 1682 of 1683, wanneer de nieuwe vestingwerken
begonnen werden, en de haven met eenen daps werd toegestopt,
■.n. -■ . . . IM , « tu e t» « * *= “ S “ '“ t0“ " ' 110
•7 n »n d e A m s t e r d a m s c h e - p o o r t xen j »
,V ffebouwen v e r s ie rd m e t h a rd s tc en en l i j s t e n , waarin b e t ja a r
onaardige g e b o u w e n , v e r s d A m s te rd am s ch c -p o o r t werd
van hunne st.cht.ng i het ja a r w a n n e e r ^ CO.ICC.LXXXI.
t s ^ s ä s , » m . 1« vo“
tijd , waarin ^ t gemaakt werd heei traa. is ^ n e ^
vijf honderd vijf en enSder s'tad. De Regenten liebben
ingang van de poo , d eQP versierd met verscheidene schilded6r
«"‘»»t van eenen Regler. Onder
rijen , die belieUing ezen wordt. Daarop is het oordeel
anderen is er een, hetwelh zeer S P WllLM j | f Hertog van
cn de strafoefening a ge ce , Baliuw van Zuid-Holland, wegens
Henegowwen, gep eeg * y d Burgemeesterskamer hangt eene
het wegrooven van eene koe Voor J B lijde der Spaanschilderij
, waarop de brandende Lalijnsche ver-
God r b g b e r t AL. Anno IbU i.
In den gevel Staat t
6 Is >T L e id e n is h v r e v g t ,
D r a e c -te t soo ’t God v e / g t .
De militaire o-ebouwen z ijn : twee bomvrije A V a e h th u .iz e n -, aan
de noorten een rnim, Ar s e n a a l , zijnde een eenvoud.g gebouw ,
a ihW bosliOn"6 ; « n n i.t b om rü b . .
Ä £ « % - . “ » t e
j > „ t . . p rnro en stallen ziin geene
m ilita ir e g eb o uw en . v.-*.'
D onde rdag in October, en de kcrmis den 2 Augustus.
D e H c r v o r m d e k e r k , in d e Marhtstraat, was v oor d e R e fo r -
m a t ie aan d en H. Yitos toegewijd.. V a n ou d s h a d zij e en z ee r r ijk
’ u n r v n n «Ip b e z ilte r »Persona ffen a am d , g ew o on w a s d e n
Ö Ä S 3 5 S 3 ! stellen. De » » *'■
Vrouvr . . . . N . . . » s « en N « .r d in g e e l .n d h n d e e o r ' S i . «
d e a em e ld e P e r so n a , t o t d ie w a a rd igh e id t e b e n o em e n . Z e lfs n ad a t zij
d e stad m e t h e t o n d erh o o r ig g eb ied voor e en e z c k e re m k om s t b a d o v e r -
sad a an aan F loris V , G r a a f van Holland, b le e f zij in h e t v o lle ü e z it
v ln de g em e ld e b e n o em in g . E n a ls e r o ver d e b e g e v .n g van h e t p e r -
so on sch ap v c r s ch il w a s o n t s ta a n tu s s c h e n d e A bd's en d e n P r o o s v a n