MenV‘teil1',crW1780ni er elk Mastbaar land,
bevolkin* vad 1220’ . woan. door 207 hmsgez., uitmakende eene
vinden. ’ me8St ln den hun bestaan
. f er °P 11 na al!en ' £ K. zijn, onder welke 870 Communikanten,
maken eene par. u.t, welke in deze gem. eene kerk heeft
te Ni euwk u ik , d.e door eenen Pastoor bediend wordt.
Lnik £ ^ 7 ™ T nlijk / an ouds ond<* het prins-bisdom van
i 7 ""k'.na d° Covering van ’s Hertogenbosch, door
Algemeene Staten, als zoodamg nog erkend werd, was dit ver-
moedehjk de rede, dat men deslijds te N .eowkwk , met meer vriiheid
K- r dsdienSl heeft Hunnen uhoefenen, van welk
h e n T f £ K. mt deomliggende plaatsen dan ook meermalenheb-
ben gebrmkgemaakt. Toen echter, na den vrede van Munster, Z t
koik als een dorp onder de Älgemecne Staten en tot de Generaliteit
ehoorende beschouwd werd, gmg de kerk aan de Hervormden over,
w i l t K\? amen van ‘«ea.af hunne godsdienst te Onzenoort waar
hetwelk eertyds tot de provmcie Holland behoorde. Maar de bezitter
O ar > e In d« R- K. godsdienst volhardde had van
t r , H0Vnir-’ zesden ßisscboP van ’s Hertogenbosch, ver-
kregen dat een Priester, met geestelijke magt voorzien, op Onzenoort
zoude verblijven en de geloovigen bedienen. De kerkschuur en
pastoorswonmg werd naderhand op Onzenoort geplaatst • en deze
Priester , die uit de abdij van Tongerloo was , bestuurde tevens de
par. van Nieüwkoik Den 23 October 1744 verkreeg de Prelaat van
Tongerloo van de Stalen van Holland , uitdrukkelijk^verlof, om in de
ten'zepde2 ° Kan°nÖ'ken of Priesters van zijne abdij te ¡blip.
NIEUWKUIK-EN-ONZENOORT (DE POLDER-YAN 1 t j 7
Noord Braland TW ed is tr .,
gem. Nieuwlmk-en-Onzenoord; palende N, aan de Hoevensche-weterin<r ’
tegen Herpt, Bern en Hedikhuizen, 0 . aan de Vlijmensche-weterhJ ’
g n e gem. Vhjmen , Z. aan den weg van Waalwijk naar ’s Herto-
bosch en den hoogen Maas- of Meerdijk, W. aan den weg van Heusden
naar Helvoirt , de dreef van het kasteel van Drunen en de lange Wiel
den l,VtP0!wh " - i ,DT d®n, r,n^diJ'k van den ligt, doch er met onder behoort, besiaath, etv oBlogvenens lahnedt -mkand-aHsteemr eene
oppervlakte van 389 bund. 77 v. r. 46 v. eil., wahrender 380 l t d ,
S i t • 1,°.v- elV schotbaar land j telt 178 h., waaronder 108 boer-
tnll 1J 7 ’ j 6 j met bet Kerpsche-veld, van het over-
2 L « * r ’ -r eene ”ict overdekte bouten sluis, wijd 1 eil.
S e o fi , ™orz,<;n van eene drijfdeur, aan de zijde van de
Seglefse-wetermg. Door deze sluis zet hij het water af on rle « !!i t
scbe-wetering en het binnengedijkte Oude-Maasje , en vervolgens flolr
de Bovenlandsche- of Doeversche-sluis, wijd 4 eil. 3 palm. 4 duim
voorzie„ vao een paar puntdeuren, op het Oude-Maasfe. Deze J d ’
heeft eene vnje uitwatermg op het Oude-Maasje en door de Doeversche-
sluis, zonder daarvoor aan eemge bijdragen onderworpen te ziin met
uitzondermg dat hy den hoogen Maas- of Meerdijk voor zoo’ verre
moet ondeihouden, als die längs de gem. Nieuwkuik-en-Onzenoort
loopt. Het zomerped is 1 ell. boven A. P. De pold. wordt bestuurd
door het gemeentebestuur van Nieuwkuik.
Aan de westztjde van dezen polder vindt men het overblfjfsel van
het in het jaar 1798 afgebrand Kas t e e l - v an - Drun en ; terwijl
men aan de oostzijde het Ka s l e e l -v an-Onz eno o r t aantreft, hetwelk
reeds in het jaar 1333, onder den naam van Ho n s o i r t , bestaan
heeft.
NIEUWLAND, gem. in het Land-van-Arkel-boven-de-Zouwe, prov.
Zuid-Holland, arr. en kant. Gorinchem (10 k. d., 3 m. k., 4 s. d.)j"
palende N. en 0 . aan de gem. Leerbroek-Reigerskoop-en-Middelkoop ,
• Z. 0. aan Kedichem-en-Oosterwijk , Z. aan Arkel-en-Rietvcld, W. aan
de gem. Arkel-en-Rietveld en Hoog-Blokland.
Deze gem. bestaat uit: de Geer, Lang-N ieuwland ,. Kort-
Nieuwland, gescheiden door den Nieuwlandsche-boezem of vliet,
waarvan.de kaden sedert weinige jaren gezandzijn, en de Arkel s che-
hoeve , en bevat het d. Nieu-wiand, benevens eenige verstrooid Eggende
hui zen. Zij besiaat, volgens het kadaster , eene oppervlakte van
989‘bund. 12 v. r. 13 v. eil., waaronder 988 bund, 71 v. r. 81 v. eil.
belastbaar land, en maakt, met L ee rbroek vereenigd , eenen pold.
uit, welke door vijf beneden- en vier bovenmolens , aan den Arkel-
schedam, op de Linge, zijn water ontlast. Men telt er 67 h., bewoond
door even zoo veel huisgez., uitniakende eene bevolking van 370 inw;,
die meest in den landbouw hun bestaan vinden.
De inw., die er, op eenige Afgescheidenen na, allen Herv. zijn,
onder welke men ongeveer 180 Ledematen te lt, maken eene gem.
uit, welke tot de klass. van Gouda, ring van Leerdam, behoort.
Nieuwlahd was in den beginne der Hervorming eene zamengevoegde
standplaats met L e e r b r o e k , doch heeft sedert het jaar 1603 zijnen
eigen Predikant gebad. De eerste, die te Niecwland alleen het leer-
aarambt heeft waargenomen, is geweesl Chbistiaan L aurentie van der
P orte, die in het jaar 1603 her.waarts kw am , en in het jaar 1604 naar
Hoornaar vertrok. Onder de in deze gem. gestaan hebbende Predi-
kanten verdient melding de door zijne uitlegkundige Schriften beroemde
Babtüs van. W iil e s , die er in 1811 beroepen werd en in 1824 naar
Lekkerkerk vertrok.
Men heeft in deze gem. ¿ene school, welke gemiddeld door een ge-
tal van 80 leerlingen bezocht wordt. .
Het d. Nieuwland of Nijianb , op sommige haarten Nolland gespeld ,
ligt 1J n. N. N. 0 . van Gorinchem. Men telt er in de kom van
het d. 10 h. en 40 inw.
Men houdt Heer J an van Aekkl , die voor den vierden van dien naam
en den tienden Heer der heerlijkheid van Arkel gesteld wordt, voor
stichter van het d. en de kerk , welke voor de Hervorming aan de
H. Barbeba was toegewijd. De begeving van de pastorij stond ook
aan de Heeren van Arkel ; de inleiding kwam den Proost van Arnhem
toe. In het jaar 1314 bezat de Pastoor 20 morgen (ruim 17 bund.)
lands, met een vervallen huis. Die 20 morgen bragten hem jaarlijks,
als hij in zijne pastorij woonde, 100 Rijnsche guldens (140 guld.)
op; als hij echter buiten de pastorij woonde, trok hg niet meer dan
24 gülden. Het kostersambt had geene inkomsten. Deze kerk, een
vrij lang gebouw, met eenen Vierkanten toren, welke met eene spits
van tamelijke hoogtc voorzien is, heeft in 1841 aanzienlijke herstel-
lingswerken ondergaan. Men heeft in deze kerk geen orgel.
De kermis te Niebwland valt in den 11 October.
NIEUWLAND of het Nieuwland, voorm. d. in Noord-Bcveland,
hetwelk by den watervloed van 19 November 1404 overstroomd werd,