w e le e r eenige adellijfee s t a l e n , a ls G e r b r a n d a , G r o o t -W a l k a n i a
Y o g e l z a n g e n z ., do ch th a n s z ijn h e t slc ch ts gcwone b o e rd e rijcn .
Den 11 en 12 Junij van elk jaar is er te O o s t e r w ie r d m eene van
ouds beroemde paardenniarkt.
OOSTERWIERUM, b. in Fivelgo, prov. Groningen, arr., kant. en
2 u. 0 . ten Z. van Appingedam, gem. en 1 u Z. Z. 0 . van Delfzijl,
10 min. ten Z. van Ileveskes; met 6 h. en SO inw., waaronder
4 boerderijen, met 40 inw., welke de plaats innemen , waar vroeger
een klooster gestaan heeft. Zie I I e v e s k e s k l o o s t e r .
OOSTERWIERUMER-BRUGGE-BUURT, b., prov. Friesland, kw.
Oostergoo , griet. Baarderadeel, arr. en 2§ u. Z. W. van Leeuwar-
den, kant. en £ u. N. W. van Rauirerd, 5 min. Z. 0 . van Ooster-
wierum, waartoe zij behoort.
OOSTERWIJK, kw. en d. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, prov,
JYoord-Braband. Zie O i s t e r w i j k .
OOSTERWIJK, keerl. in het Land-van-Arkel, prov. Zuid-Holland
arr. en kant. Gorinchem, gem. Kedichem-en-Oosterwijk; palende W. en
N. aan de beerl. Nieuwland, 0 . aan het graafs. Leerdam en de
Lin ge , Z. aan de Lin ge , Z. W. aan Kedichem.
Deze beerl. bevat bet d. Oos terwi jk, benevens eenige verstrooid
liggende huizen , en beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte
van 1558 bund. 88 v. r. 8 v. eil. Men telt er 43 h. met eene bevol-
king van 280 zielen, die meest in den landbouw hun beslaan vinden.
De inw., die allen Hervormd zijn, onder welke 80 Ledematen,
maken eene gemeente nit, welke tot de klass. van Gouda, ring, van
Leerdam, behoort. Na de Hervorming waren O o s t e r w i jk en Kedi chem
vereenigd, en hadden gezamelijk tot eersten Predikant F ranciscus
v a n » e r M e e r , die in het jaar 1588 herwaarts kwam ; doch in het
jaar 1600 zijn deze twee gemeenten van elkander gescheiden en O ost
e r w i j k maakt sedert op zieh zelve eene gemeente ui t , waarvan de
eerste Predikant geweest is Nico l a u s P e t r i v ak H o dw e h in g e k , die in
dat jaar herwaarts kwam, en in het jaar 1600 naar Heusden vertrok.
Men beeft in deze heerl. eene school, welke gemiddeld door een ge-
tal van 30 leerlingen bezoebt wordt.
Vöör eenige eeuwen, was deze heerl. een eigendom van de Heeren
v a k A r k e l , en was in de eerste uitgifte of opdragt getiteld: »die
» booge heerlicheydt van den huyse ende hofstadt, staande ende leg-
» gende tot O o s t e h w y c k , mitten cingel, grave ende boomgaarden
» mitter ambachts beerscip van den dorpe mitten thienden , thynse,
» giften van kercke ende altaren tot O i s t e r w t c k ende mit alsulcken
» landen als daartoe bebooren doch is in lateren tijd menigmaal
van Heeren veranderd. In 1407 werd J ak v ak H e r e a ir daarmede verleid,
door W il l em VI, Graaf van Holland. Den 6 Junij 1778 werd
beslecht zeker proces, over het regt van nakoop enz. dezer heerlijk-
beid, tusschen de Vrouwe en den Drosaard en Regeerders van Gorinchem.
Thans wordt zij in eigendom bezeten door den Heer Mr. P aule*
A d r ia a k B e e l a e r t s , woonachtig te Utrecht.
Het d. O o s t e r w i j k , oudlijds E t e r w i jk en E e s t e r w i j k genoemd, l ig t
2 u. N. 0 . van Gorinchem, % u. N. W. van Kedichem, ^ u. Z. W. van
Leerdam , aan de Linge.
Men geeft op, dat dit dorp door- F op I I , Heer van Arkel, welke
deze landen tusschen dejaren996 en 1008 bezeten heeft, gesticht zij.
De kerk is een langwerpig vierkant gebouw, zonder orgel. Zij beeft
eenen Vierkanten toren, met eene läge spits. In het jaar 1269 rees
er verscbil tusschen den Heer J ak vak A r k e l en het Kapiltel der Dom-
fcprk wep-ens de tienden van O o s t e r w i jk en Hokelkem (Heukclum),
nver het rept van patroonsebap der kerken en andere geregtigheden,
waarom de partijen zulks aan de uitspraak van goede mannen overlie-
,„n De pastorij en het kosterambl, welke hier meer opbragten dan
in de omliggendc plaatsen', slonden in het jaar 1514 ter begevmg van
Mr A n d r ie s vak d e r H a r g En , als Heer van O o s t e r w i j k .
Men ziet hier nog een oud adell. h., het Hms - te -Oos te rwi jk
pelieeten. Zie O o s t e r w i jk ( H d is - t e - ) .
In het jaar 1479 werd het, even als Kedichem, door den verjaagden
Drössaard van Leerdam, K laa s v ak H a a f t b h , m branef
ßij den watervloed van Januarij 1809 , hebben de ingezetenen van
dit dorp alle krachten ingespannen , om , wäre het mogelijk den Lin-
¡rendiik te bebouden ; zelfs vrouwen boden hiertoe de hand , en ook
nop1 op den avond van den 30, toen het gevaar zeer dringend was, snel-
den vele manschappen , in weerwil van den verscbnkkelijken storm ,
te bulp. Na de doorbraak bij Kedichem, was het geroep en ge-
kerm , als ook het vlugten algemeen. De menschen en bet vee , welke
van elders hier aankwamen , werden terslond van hmsvesting en de
eerste noodwendigheden voorzien. Ondertusschen was het ook voor
deze plaats geen gering bezwaar, dat de waterloopen, waardoor men
albier het water, te zamen met die van Kedichem , moest uitmalen ,
aestremd werden.
Bij den watervloed van Januarij 1820, was de aandrang van ijs en
slroom, längs dit d., op drie onderscheidene punten , zoo geweidig,
dat geene menscheilijke kracht bijkans vermögende sekeen , om met
eenige vrucht te arbeiden. Een goed voorbeeld alleen mögt vele anderen
tot den zwaren arbeid aansporen. De Heeren A. J. v ak H o b t e k ,
Predikant j G. d e K e iz e r , Schout, J. K o o im a k , Schoolonderwyzer, en
F. den H a r t o g , Gcmeente-Ontvanger, sloegen zelven , in den angstvollen
avond en nacht van den 26 handen aan het werk, om , als wäre bet,
den hoogsten nood te trotseren. Op dit moedig voorbeeld kwam alles aldaar
en van omliggende plaatsen op de been. Ouden van dagen en ic en \ari
middelbaren en jongeren leeftijd , van beide seksen, vereenigden zic tot
een zelfde goedwillig doel. Dan, ondanks alle aangewende en onver-
moeide pogingen was het onmogelijk den dijk te behouden , zoodat
er ook eindelijk eene doorbraak viel, waardoor de vijf Heerenlanden
groote schade leden. , . .
OOSTERWIJK, voorm. adell. h. in het balj. van Blois, prov.
Noord-Holland. Zie F o r e e s t ( H d is - t e - ) .
OOSTERWIJK, bnurs. in het graafs. Zutphen , prov. Gelderland,
kw., distr., arr. en 4 u. N. van Zutphen, kant. en 1£ u. N. O.
van Doetinchem, gem. en 20 min. N. van Zelhem; met a l h. en
290 inw. .
OOSTERWIJK (H00G-) of K l e in - O o s t e r w i jk , pold. in het graals.
Leerdam, prov. Zuid-Holland, arr. Gorinchem, kant. Finnen, gem.
Leerdam; palende N. aan Bruiningsdeel, 0 . aan de Meent en aan
de stad Leerdam, Z. 0 . aan de Linge, W. aan den Polder-van-
Oosterwijk.
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
203 bund. 61 v. r., alles schotbaar land; telt 6 boerderijen, en wordt
door eene sluis, op de Linge, van het overlollige water ontlast ,