De Herv. bchooren tot de gem. van Oudega-Nijega-en-Opeinde, welke
hier eene kerk heeft. Deze kerk, vóór de Reformatie aan de H. A g a th a
toegewijd , is een oud langwerpig vierkant gebouw, met eenen, boven
h e t kerkdak vierkant opgaanden, vcrvolgens spits toeloopenden en ge-
heel op zich zelve staanden to re n , doch zonder orgel. •— Men heeft er
ook eene kerk voor de Christelijk-Afgescheidenen , waartoe ongeveer een
vierde der inw. bebooren. — De dorpschool wordt gemiddeld door een
getal van 120 leerlingen bezocht.
Vroeger stond, niet ver van dit d ., de state Gr o o t -Ha e r sma ,
waarvan het huis in het ja a r 1841 afgebroken is. Zie IIaersma (Ghoot-).
Van tijd to t tijd heeft d it d . in de verwoestingen en bezwaren van
deze provincie gedceld.
In het ja a r 1814 was hier Grietman .Telle Sikkes, die uit zijne grieten
ij naar Leeuwarden vlugtte, omdat de ingezetenen de Geldersche
partij aankleefden, terwijl hij het met den Hertog van Saksen hield,
Op St. Mathijsdag van dat jaar deed hij hier eenen inval met de Leeu-
warders , en verbrandde te Oodega vijf en dertig huizen. Dit be-
kwam hem echter zeer kwalijk, dewijl het volk der naaste dorpen , door
klokklepping verzameld, hem op den terugtogt aanvie l, en met hem
zijnen zoon en velen der zijnen doodde. In het volgende jaar werd
de geheele grietenij Smallingerland afgeloopen, en in Oodega brand ge-
sticht door de Saksische benden. In den Spaanschen oorlog , in het
ja a r 1883 , werd Oodega met eene bezetting bezwaard, om den vijand
h e t doordringen naar Smalle-Ee te beletten. Men vindt nog nabij
Oodíga eenen blaauwen steen , gelijk hier de overleveringzegt, toteen
gedenkteeken strekkende van een gevecht, tusschen inwoners van Oodega
en eenig krijgsvolk van den Bisschop van Munster, in het ja a r 1672
geleverd, hetgeen waarschijnlijk tegen een gedeelté van dat krijgsvolk zal
geweest zyn , hetwelk tusschen Dragten en Bergum, door den Frieschen
Overste Aviva , in Julij van dat zelfde j a a r , werd ternggedreven.
OUDEGA, d ., prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Hemelumer-
OIdephaert-en-Noordwolde, a rr. en 8 u. Z. W. van SneeJc, kant. en
u. Z. O. van Hindeloopen. Men telt er 80 h. en 370 inw., die
in den landbouw, de veehandel en de veenderij hun bestaan vinden.
De Herv., die hier ongeveer 270 in getal z ijn , behooren tot de gem.
van Oudega-en-Kolderwolde, die’ hier eene kerk heeft. De pastorij
bragt vóór de Reformatie honderd goudguld. (180 guld.) op. Ook was
■er destijds een vikarisschap met eene jaarlijkscbe prebende van vijf en
tachtig goudguld. (127 guld. 80 cents). Die kerk is in het laatst der
zeventiende eeuw afgebroken , en vervangen door eene nieuwe, die in
1832 aanzienlijk hersteld werd ; zijnde een langwerpig vierkant gebouw
, met eenen kleinen , spitsen to re n , doch zonder orgel.
De 12 Doopsgez., die er wonen , behooren to t de gem. van HMkwe-^1
mm. — De R. K., van welkc men er 90 a a n tre ft, worden to t de stat.
van Balk en Bakhuizen gerekend. — De dorpschool wordt gemiddeld
door een getal van 40 leerlingen bezocht.
Men vindt hier nog de sporen van de stins Ol d -G a l ama . Ook
zoude hier eertijdsnog eene stat. J a r i g sma genaamd , gestaan hebben.
OUDEGA of Uiterdijke , voorm. d., prov. Friesland, kw. Zeven-
wouden, griet. Schoterland, in de Schoter-TJilerdijken , i u. Z. van
Delfstrahuizen.
Dit dorp werd in het ja a r 1818 , door Flokis v a s Eguond , Stad-
bouder van Friesland, van wege Prins K a e e l , afgebrand en n o o i t
weder opgebouwd, zoodat er niets dan de geheugenis van over is.
minFGA d ., prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Wymbrit-
s e r a d e e l , a rr ., kant. en 2 u. W. Z. W. van Sneek. Men te lt er
28 h. en 180 inw. en met de daartoe behoorende genuchten 48 n.
en 280 inw., die meest hun bestaan vinden in de veefokkerij , ter-
wiil zij ook’ veel werk maken van de visscherij , inzonderbeid op
aal of p a l i n g , waartoe zij ruimschoots gelegenheid vinden in dé on-
d e r s c h e i d e n e wateren , welke onder dit dorp gevonden worden , ais daar
ziin : de O u d e g a s t e r - h r e k k e n , het S i p k e - m e e r , het Ke r k -
me e r , het R i e d -me e r , de J oo enz.
De Herv., die hier 188 in getal zijn , behooren to t de gem. van
Oudeqa-Idsega-en-Sandfirde, die hier eene kerk heeft, welke vóór de
Reformatie aan den H. M a k t i n b s was toegewijd, en eenen stompen
toren heeft , doch van geen orgel voorzien is. In deze kerk trefl men
eene blaauwe zerk aan , met een Grieksch opschrift, hetwelk door ons
op het art. H o i t e m a is medegedeeld (1).
De R. K-, van welke men er 90 h e e ft, worden tot de stat. van
Blaauwhuis gerekend. — De dorpschool wordt gemiddeld door een
«etal van 80 leerlingen bezocht.
OUDEGA-EN-KOLDERWOLDE, kerk. gem., prov. trie slan d , klass.
van Sneek, ring, van Slooten. Men heeft er eene kerk te O b d e g a en
telt er 290 zielen , onder welke 6 0 Ledematen. De ee rste , die na
de scheiding van Nigega, h e t leeraarambt heeft waargenomen, is geweest
JonAHNES S m in c h i ü s , die in het ja a r 1631 herwaarts kwam, en
in het jaar 1639 naar Berkhout vertrok.
0UDEGA-IDSEGA-EN-SANDEIRDE, kerk gem., prov. Friesland,
klass. van Sneek, ring van IJlst. Men heeft er twee kerken, ais ééne
t eOudega en eene te S a n d f i r d e , en telt er 360 zielen, onder
welke 70 Ledematen. De eerste, die in deze gem. het leeraarambt
h e e f t waargenomen , is geweest J o h a s n e s S i k k e s , die in het jaar 1898
hier stond, doch het zelfde jaar opgevolgd werd door G e e b r a s d b s S i b r a k d i .
Tot in 1610 hebben de Predikanten do gem. Gaastmeer en Nieuwenhuizen
mede bediend.
OUDEGA-NIJEGA-EN-OPEINDE, kerk. gem., prov. Friesland, klass.
van Leeuwarden, ring van Bergum, Men heeft er drie kerken , a is :
ééne te O u d é g a , ééne te Ni j ega en eéne te Op e i n d e , en telt er
1720 zielen, onder welke ruim 100 Ledematen. De eerste, die in deze
gem. het leeraarambt heeft waargenomen , is geweest E m a r d S M a r c i , die
welligt in het jaar 1898 herwaarts kwam , en in het ja a r 1605 overleed.
0[1DEGASTER-BREKKEN , meer , prov. Friesland, kw. Westergoo,
griet. Wymbritseradeel, W • van en onder Oudega.
Het loopt westwaarts in de Vlakke-Brekken en de Bornlrek, en oost-
waarts tot aan de b. van het d. Oudega ; terwijl het voorts door de
Zypsloot met het Si pke- me e r , . door de Ke rks l oot met de B r a n d -
s t e r - p o e l , en door de Asegra-cht met de B .ing v>iel in verbin-
ding staat.
OUDEGASTER-BROEK, meertje , prov. Friesland, kw. Westergoo
, griet. Hemelumer-Oldephaert-en-ISoordwolde, N. van Oudega, dat -
door de daraísvaart met de Fl j u e s s e n in verbinding r t a a t ^ /
OUDEGASTER-RIJP , b ., prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet.
Smallingerland, a rr., en 8 u. N. O. van Heerenveen, kant. en 2^ u .
N. N. W. van Beetsterzwaag, i u. N. W. van Oudega, waartoe h e t
behoort.
'(*) Zie Deel V. b l. #«».
VIII. Deel.