in den landbouw en veeteelt. De grond is er echter schraal en de gra-
nen , die er gewonnen worden , zijn meestal rogge en boekweit. Men
heeft er eenen windkorenmolen en eene bierbrouwerij.
Deze gem. wordt bespoeld door de Kaa t ho v en sehe-wet e r ing,
den Vink el sehe -wat erloop, den Waterloop-van-het -Hoog-
zeel en de Padd eg rac h t .
De inw., die er op 1 na allen R. K. zijn , onder welke 800 Com-
raunikanten , maken eene parochie uit, welke tot het apost. vic. gen.
van 's Hertogenbosch, dek. van Oss, behoort, en door eenen Pastoor
en eenen Kapellaan bediend wordt. Weinige jaren na de verovering van
’s Hertogenbosch was de Pastoor van N ul and genoodzaakt te vlugten.
De R. K. waren toen zonder priesterlijke bediening, ten zij sommige
Minderbroeders van Megen daar nu en dan ter sluik, in bijzondere
afgelegene huizen ,dienst kwamen doen. Omtrent 1664 vestigde zieh
in die omstreek P. Joh. v a n d e r H e y d e n , die N b la n d en de omliggende
plaatsen bestuurde. Eindelijk kon N b la n d , gelijk ook andere dorpen,
eene schuurkerk oprigten.
Men heeft ia deze gem. eene school, welke door een gemiddeld ge-
tal van 60 leerlingen bezocht wordt.
Deze gem. is eene heerl., welke in 1805 door F i l i p s III, Hertog
van Breland, beleend werd , doch de pandpenningen zijn naderhand
teruggegeven. Den 11 Augustus 1630 is deze heerl. in pandschap ge-
geven aan R o e l o b v an S t a k e n b r o e k . , en in 1658 weder ingelost. Den
11 Julij 1660 verkochten de Algemeene Staten deze heerl., eeuwig
en erfelijk , aan L a h o r a a l v an d e r N o o t . In het midden der vorige
eeuw werd zij in eigendom bezeten door den Heer C o r n e l is S p e e lm a n ,
en in bet begin dezer eeuw door den Heer D a v id v a n P o e m e n . ' Later
was zij een eigendom van Yrouwe A d r ia n a C r en a , woonachtig te Dordrecht,
thans van Jonkheer W il l e m G e v a e r t s , insgelijks met der
woon gevestigd te Dordrecht.
Het d. N b la n d , N o lla nd of N i j l a n d en , zoo sommigen willen , ei-
genlijk N ie b w l a n d , ligt 2 u. N. O. van ’s Hertogenbosch , ljf u. Z. W.
van Oss. Het is een tamelijk uitgestrekt, doch geen schoon dorp,
met 142 b. en 850 inw.
De parochiekerk, zijnde een schoon, ruim en luchtig kruisgebouw,
dat van de bouworde der dertiende eeuw schijnt en vöör de Reforma-
tie aan den ff. J o h a n n e s Onthoofding was toegewijd, werd tot on.
längs, als combinatie bediend door den Hervormden Predikant van
Oss. Zij praalt met eenen fraaijen, zwaren toren , met eene hooge
spits, voorzien met eenen grooten knop. Op het kruis dezer kerk
Staat een klein spits torentje, doch zij heeft geen orgel. In de kerk
waren vroeger twee schoone tomben , de eene, staande in eene bijzondere
kapel, ten Noorden van het koor, was de begraafplaats der
Heeren van dit dorp ; in de andere , ten Zuiden van bet koor,
lag de Generaal Majoor T h om a s Y v o i , Commandeur van ’s Herlogenbosch,
begraven. Deze kerk is onlangs (1846) bij minnelijke schikking
aan de R. K. overgegaan , die hier tot nog toe eene schuurkerk bad-
den, welke in het jaar 1802 geheel nieuw opgebouwd, doch noch
van toren, noch van orgel voorzien was. Die,.welke zij hier vroeger
hadden, was bun, in het begin der vorige eeuw, vergund op te riglen.
Deze werd, in het jaar 1740, met toelating der Staten van den
17 Julij 1759 vernieuwd , doch in de kort opvolgende jaren tottweemaal
toe, door de hooge overheid gesloten, en in 1762, aoor eenen gewel-
digen diefstal, van al het zilver en de meeste sieraden beroofd.
Er iiggen hier een fraai en aangenaam kasteel, het Hui s -den-
El sbosch en het slot P e l g r im (zie die woorden) Vroeger had
men er ook het Huis - t e - N u l a n d , rnede genaamd het Kas t e e l -
van-Gef fem Zie dat woord.
Men heeft in dit dorp drie voorname beestenmarkten, de eerste
dentweeden Woensdag in Mei, de tweede den eersten Woensdag na
St. Jan, en de derde den tweeden Woensdag in November. De kermis
valt in den eersten Zondag in October.
Reeds in 1299 werd aan die van N b la n d eene gemeente uitgegeven,
waarvan hun in 1355 reeds werd vergund, eemge stukken te verkoopen.
In 1512 legden de Gelderschen uit Roermond en Venlo deze heer-
lijkheid geheel in kolen. Dit zelfde ongeluk trof ook deze plaats weder
door de Gelderschen in 1528 ; zij werden echter bierdoor Jonkheer
A a r t H eym , Hoogschout van ’s Hertogenbosch , met 100 ruiters gestuit
eniterugge^reven. ^ t dorp doQr het water Overstroomd , en bij den
storm van 31 December 1853 viel er een gat m den zand- ol keidijk
n « B IN N E N -P O L D E R -V A N - ) , pold. in de Meijerijvan 's Hertogenbosch,
kw. Maasland, prov. Noord-Braband, £e«fe d>str arr.
's Hertogenbosch, kant. Oss, gem. Nuland; palende N. » j -
merdiik , O. aan den Binnen-polder-van-Geffen , tegen de Klepelstraat,
Z. aan den zoogenaamden Heidijk en aan den grooten weg der lste klassc
no. 8 , van ’s Hertogenbosch naar Grave, W. aan den Binnen-poldervan
Rosmalen. „ , . „„„
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
120 buncL 97 v. r. 54 v. eil., en heeft een steenen sluisje, wijd 4 palm-
6 duim., voorzien met eene drijfdeur, alsmede een houten duiker, wijd
3 palm. 1 duim, voorzien met eene schuif, waardoor hij in den Poldervan
der-Eigen van het overtollige water ontlast wordt. Het gemelde
steenen sluisje en den houten duiker, worden door de e.genaren der
landen, daarbij onmiddellijk belang hebbende, onderhouden een en
ander w d t doorgaans door het Hoofd van het plaatsel.jk bestuur geregeld.
Het zomerpeil is 4 eil. 3 palm, boven A. P. De hoogte der
dijken is 6 eil. 5 palm tot 6 eil. 7 palm, boven A. P. De zomerd.jk
längs dezen polder kan niet bereden worden en is alleen voor voetgangers
te gebruiken. Het gemeentebestuur heeft de schouw over
den zomerdijk, van dijkpaal no. 134 oostwaarts op tot de l.m.et van
den GeffenSche-Binnen-polder. .. .. , „
NULAND (BUITEN-POLDER-VAN-), pold. in de Meijerijvan s Hertogenbosch,
kw. Maasland, prov. Noord-Braband, Eerste distr., arr.
's Hertogenbosch, kant. Oss, gem. Nuland; palende N. aan £ch-
terdijk tegen de Hertogs-wetering, 0 . aan den Kepkensdonkdijk of
louterendijk , Z. aan den Zomerdijk, W. ook aan den Zomerdijk en
den Polder-van-Rosmalen.
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
701 bund. 64 v.r. 85 v. eil., en maakt een deel uit van den Polder-
van-der-Eigen , alleen inet dat onderscheid , dat de landen in dezen
polder in de lasten van den Polder-van-der-Eigen, siechtsfetalen , voor
zoo verre die ten Noorden van den singel en de Wolfdijksche straat
gelegen ziin, terwijl de landen tusschen gemelden singel en den Zo-
Lrdi ik, ter grootte van 125 bund. 75 v. r. 13 v. eil., ofschoon
eigenlijk in den polder gelegen en des winters overstroomende nog-
tans niet daartoe gerekend worden, welligt om hunne meerdere hoogte,