} S a ss e n h e i m , Voorhout , Wa rmond , Ka twijk, Valkenburg
VenRi jnsburg, en beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
20,780 bund. 22 v. r. 27 v. eil., en daaronder 15,726 bund. 47 v. r.
89 v. eil. belastbaren grond. Men telt er 2820 h., bcwoond door
3155 huisgez., uitmakendo eene bevolking van 15,350 inw.
NOORDWIJK, kerk. ring , prov. Zuid-Holland, klass. van Leyden.
Zij bestaat uit de volgende veertien gem.: H il l e g o m , Katwijk-
a an -Zee , K a twij k-aa n-de n-Rij n - en-h e t - Za n d , Li s se,
Noordwi jk-Binnen , Noordwi jk- .aan-Zee , Noordwi jker-
hout , Oe gs tg ee s t , Ri jnsburg, Sas s enhe im, Valkenburg,
Voorhou t - e n -d e-Kag e, V o o r s c ho t e n - e n- V eu r,Warmond
en Kage.
Men heeft er veertien kerken, welke door even zoo veel Predikanten
bediend worden , en telt er 10,640 zielen , onder welke 4080 Ledematen.
NOORDWIJK, heerl. in Rijnland, prov. Zuid-Holland; palende
N. aan de heerl. Langeveld, 0 . aan Noordwykerhout en Offem, Z.
aan Katwijk, W. aan de Noordzee. n u b Ä 'y /3 .
Deze heerl. bevat de d. Noordwyk- Binnen en Noordwijk-
Bui t en , en alzoo het groolste gedeelte van de gem. Noordwijk-
Bi n n e n - e n - B n i t e n - L a n g e v e l d - e n -O f fem.
De inw. vinden hier meest hun bestaan in den landbouw , tuinderij ,
het aankweeken van medicinale planten en de visscherij.
De Herv., die hier wonen, maken gedeeltelijk de gem. van Noordwijk
aan-Zee uit, en bchooren gedeeltelijk tot de gem. Noordwijk-
Jtinnen.
De R. K., welke men sr aantreft, maken met die van Langeveld
en Offem eene stat. uit, welke tot het aartsprieslerschap
van Holland-en-Zeeland, dek. van Kennemerland, behoort, - en door
eenen Pastoor en eenen kapellaau bediend wordt en 1400 zielen telt,
onder welke 930 Communikanten.
Men heeft in deze heerl. twee schoten, eene te Noo r d wij k-Ri n-
n e n en eene te Noordwi jk-aan-Zee.
De heerl. N o o r d w i jk is eene der deftigste riddermatige goederen van
den Hollandschen adel. Voormaals was zij eene ambaebtsheerlijkheid,
waarmede J a n v a n d e r B o e c k h o r s t verleid werd, in hetjaar 1438, bij
gifte van vrouwe M a r g a r e t h a v an B o u r g o n d ie , weduwe van Hertog
W il l em IV, die N o o r d v v ijk en andere heerlijkheden in douairie bezat,
met de zuid- en noord-windmolens aldaar , het Schout-ambacht en het
derde deel van alle boeten en breuken , die den Baljuw aldaar beregten
en bedadigen, dat is , bij voordrag eindigen zou , en voorts met al ,
dat de ambachtsheerlijkheid toebehoort. Hertog F il i p s v an B o u r g o n d ie
bevestigde deze gift in het jaar 1439, en aldus is zij als heerlijkheid
gebleven tot hetjaar 1604, wanneer N o o r d w i jk bij nieuw verlei, met
hooge, zoo wel als ambachtsheerlijkheid , verleid is op Jonkheer J an
v a n d e r D o e s , J anszoon , in wiens nageslacht het, bij opvolging, zeer
lang is gebleven , wordende die hooge heerlijkheid , in het midden der
vorige eeuw, nog bezeten door Vrouwe T h eo d o r a O d il ia v an D o ys ,
douairiere van den Heer S t e v e n v an d e r D o e s . Tegenwoordig is zij
het eigendom van den Heer W. A. W. Grave v an L im b u r g S tyrum
N o o r d w i jk , woonachtig te ’s Gravenbage.
Het wapen dezer heerl. beslaat uit een gevierendeeld schild, het
eersle en vierde van goud , met negen reiten van keel (röod), staande
v i j f en vier, zijnde dit eigenlijk bei wapen van van d e r D o es ; het
tweede en derde gedeelte van zilver, met eenen, leeuw van sabel
(«wart), stpde het wapen, hetwelk door de oude Heeren van N o o r d w i jk
15 NOORDWIJK , wijk in Oost-lndie , op het Sundasche eil. Java.
Het is eene der vier en twintig wijken van Batavias Ommelanden,
1 u van JBatavia. «
NOORDWIJK, d. in het ¥ ' eslerkwarher, prov. Groningen,, arr.
e n 5 u. W t e n ’Z. van Groningen, kant. en 3 u. Z. W. van Zuidhorn
fern, en £ u.N. van Marum. Het is een klein romanesk woud-
dorpief Stilen' vreedzaam , aan eenen weinig bezochten zandweg , met
e e n bevallig , nederig kerkje , hetwelk met eenen kleinen , spitsen toren
rniikt , docSh geen orgel heeft, en op een verheven en droogen zandheuvel
Staat De verheven godsakker is rondom met hooge eiken omgeven ,
£ r de afgestorvenen, in de schaduw van een zacht groen waann
bet kerkie als verscholen Staat, den eeuwigen morgen verbeiden.
De inw. vinden meest hun bestaan in den landbouw. De bodem
bestaat er uit zand- en veengrond. Het zand is vruchlbaar en brengt
roffffe boekweit, hennep, vlas , aardappelen en eikeuhout voorl. Men
vindt in den ondergrond veen, derrie, leem, oer en potklei, al naa
de lireinar der onderscheidene streken.
De Herv., die hier wonen , behooren tot de gem. van
Noordwijk. — De R. K., welke men er aantreft, worden tot dt stat.
van Zuidhorn ffcrBkcnd« _ r i
Te N o o r d w i jk nabij de kerk, stond voorheen etn bl,rS ’ alsn,e^
eene pastorij, welke ten Noorden van die kerk heeft gelegen. De
uläats heeft nog de oude benaming van Werne (Wedeme) behouden.
De pastorijlanden aldaar dragen ook nog den naara van W emer lang
e n - Er is eene soort van wierde, 4 eil. boven het övenge land
VC NOORDWIJK j buit. in het Westerkwartier, prov. Groningen, arr.
en 2 i u W. N. W. van Groningen, kant., gem. en a u. « . ten w .
van Zuidhorn, onmiddellijk ten N. van Noordhorn. s.*
Dit buit., wordende thans in eigendom bezeten. door de erven van
willen Mevrouw G e e r t s em a v an S ja l l em a , is tegenwoordig verhuurd ,
doch het fraaije bosch grootendeels gekapt en uilgeroeid.
NOORDWIJK-AAN-ZEE of N o o r d w i jk - o p -Z .e e , ook wel N o o r d w u k -
Buiten genoemd, d. in Rijnland, prov. Zuid-Holland, arr. en 2 , u.
N W. van Leyden , kant. Noordwijk, gem. Noordwtjk-Binnen-en-Bm-
ten-Langevelden-Offem, f u . W. ten N van Noordwijk-Bmnen.
Het is een tamelijk d., waar men 150 h. en nagenoeg 1000 nw.
telt, die meest in de kust- en haringvisschery een zeer sober bestaan
vinden z i i n d e d e armoede er tegenwoordig groot.
De Herv., die hier 600 in getal zijn , onder welke 250 Ledematen,
maken eene gem. uit, welke tot de klass. van
Noordwijk, behoort. Deze gem. was voor het jaar lb46 ^ ¡
No o r d w i j k - B innen vereenigd, doch toen daarvan afgescheiden
ziinde bekwam zy tot eersten Predikant Kornelis van Rossum , die m
het jaar 1646 herwaarts kwam , en in het jaar lbSä emerUus werd.
Het beroep geschiedt de eene keer door collal.e de andere keer door
clectie, uit een drietal door den H e e r d e z e r p l a a t s aangeboden De
kerk die hier gestaan heeft, was in oudetyden, na gelang van bet
B vrij groot, doch heeft ten tijde van den Spaanschen oorlog veel
moeten lijden. De tyd der stichting van d.t bedehuis vindt men m t
aangeteekend. Nadat zij das verwoest en afgebrand is geworde ,
werd daarvan een klein gedeelte, tot de godsdienstoefenmg beuoodigd ,