De Herv., die er 7 0 in getal z ijn , behooren tot de gem. Ossendrecht-
Woensdrecht-Putten-en-Hoogerheide. — Men heeft hier eene school
welke gemiddeld door een getal van 60 leerlingen , bezocht wordt. ’
OSSENDRECHT , voorm. heerl. in hetinarkgr. van. Bergen-op-Zoom,
prov. IS oord-Braband, arr. Breda,, kan t. Bergen-op-Zoom, gem. Ostendrecht;
palende N. aan Rinkelenoord , Hoogerheide en Iluibergen •
0 . aan de Belgische gem. Calmpthout en Putten ; Z. aan Putten en
de Belgische gem. Zandvliet, W. aan Rinkelenoord en de gorzen legen
de Wester-Schelde.
Deze heerl. bevat, behalve het Hoog of H o o g e l a n d , nog de
Z u i d - p o l d e r en gedeellen van den N i e u w e - Z u i d - p o l d e r , van
den N o o r d - p o l d e r - v a n -O u d , -H i n k e l e n o o r d en van Nieuw-
H i n k eie no o r d - e n - H o o g e r wer f , benevenseenigegorzen der West
e r - S c h e l d e , en daarin het d. O s s e n d r e c h t met de buurten
A a n was en H o n d s e i n d en de: geh. B e r g , L e e g s t r a a t en
M o l e n ei nd.
Het d. O s sen d re ch t ligt 9 u . Z. W . van Breda, 2 | u. Z. ten 0 . van
Bergen-op-Zoom , 20 min. N. van de Belgische grenzen , op den rand
van het Hoog of het Hoogeland , waardoor het eene aangename liggiog
heeft. Men te lt er in de kam. van het dorp 3 9 h. en 2 2 0 inw.
De tegenwoordige R. K. kerk bchoorde na de Reformalie aan de
Hervormde gemeente. In de Spaansche tijden door het krijgsvolk af-
geb ran d , werd zij gedeeltelijk weder opgebouwd, terwijl een ander
deel to t eene woning voor, den Predikant, verstrekte. Deze kerk , in
verval gerankt zijnde, is , in 1732, uit de ontvangen liefdegaven der
Hervormde landgenooten, weder in eenen voor de godsdienstoefening
bruikbaren Staat gesteld. In het ja a r 1798 werd de kerk en pastorij
door de Roomsch-Katholijken opgeeischt, op grond van de toenmalige
staatsregeling der Bataafsche republiek en bij minnelijke schikkiog af-
gestaan voor eene som van dertien honderd vijf en zestig gülden. De
kerk werd daarop in zijn geheel hersteld;, met den toren vereenigd en
in .het ja a r 1857 van een orgel voorzien , zoodat het thans een end,
vrij goed en ruim kruisgebouw i s , met eenen hoogen Vierkanten toren
.met lagen spits. Zij is aan de H. Geertkuida toegewijd.
De Herv. kerk is een klein , eenvoudig gebouw, waarnevens de pastorij
aangebouwd is. De eersle steen werd gelegd op den 27 September
1 7 9 8 , zoo als op eenen blaauwen steen in den gevel wordt aange-
duid j terwijl de verdere opbouw uit de bijdrage der gemeente enuit
de ontvangen liefdegaven der Hervormde landgenooten voltooid is. Zij
heeft geen to r e n , maar is van een orgel voorzien.
Ten N. van de kerk stond vroeger het R a s t e e l - v a n—Os s endr e cht ,
(Zie het volgende a rt.). Ook schijnt er een zwaar gebouw, misschien een
klooster, gestaan te hebben, te r p la a tse , waar men thans de boeren-
hofstede de S t e e n e n h u f aanlreft (Zie datwoord), Een groot k.war-
tie r ten W . van het dorp , is eene vrij goede haven (zie Noordkii) ,
zoo opk is van daar een schuitenveer op B a th , in Zeeland.
De kermis valt in den derden Zondag in September.
Deze heerl. kwarn vroeger voor de helft den Markgraaf van Bergen-
op-Zoom en voor de andere helft den Heer van Hoogerheide toe, welke
laatste zijne ^ helft van den Markgraaf te r leen hield. Dit gedeelte
werd eenen tijd lang bezeten bij eenen tak van het adellijk geslacht v*s
A e r s s e n , welke v a n A e r s s e n v a n H o o g e r h e i d e genoemd werd, doch de
Keurvorst van den Paltz heeft , als Markgraaf van Bergen-op-Zoom, i®
17C1 , d it leen weder in het markgraafs. ingeljjfd en de halve heerl.
O s s e n d r e c h t , benevens bare tienden en alle de daaraan verknochte
rcgalia van het geslacht van A e r s s e n gekocht, voor 72,250 gülden.
OSSENDRECHT (DE HAVEN-VAN-), water in het markgr. van
Beraeri-op-Zoom, prov. Noord-Braband. Zie Noordkie.
OSSENDRECHT (KASTEEL-VAN-), voorm. adell. h. in het markgr.
van Bergen-op-Zoom, prov. TSoord-Braband, Vierde d is tr., a rr. en
9 u. Z. W. van Bred a , kant. en 2 | n . Z. van Bergen-op-Zoom,
gem. on Ni »an Ossendrecht, waarvan men de plaats waar het gestaan
heeft niet juist meer kan aaowijzen ; alleen weet men, dat ter plaatse,
waar men nü de herberg de Prins a a n tre ft, een aanzienlijk gebouw
moet gestaan hebben, zoo als bleek bij de herbouwing van een gedeelte
dier herberg in het ja a r 1845 , uit de zware fundamenlen en
onderaardsche gangen.
OSSENDRECHT (NIEUWE-ZUID-POLDER-VAN-), pold., gedeeltelijk
in het m arkgr. van Bergen-op-Zoom, prov. Noord-Braband, a rr. Breda,
kant. Bergen-op-Zoom, gem. Ossendrecht, gedeeltelijk in de Belgische
gem. Zandvliet; palende N. 0 . aan den Zuid-polder-van-Ossendrecht,
0. aan den Eabeljaauws-polder, Z. aan de gem. Zandvliet, W . aan
de gorzen tegen de Wester-Schelde.
Deze pold., welke in het ja a r 1809 bedijkt is , beslaat, volgens het
kadaster, eene oppervlakte van 106 bund. 32 v. r. 20 v. e il., waar-
onder 101 bund. 54 v. r. 10 v. eil. schotbaar land ; als: onder Ossendrecht,
volgens het k ad a ste r, eene oppervlakte van 92 bund. 59 v. r.
74 v, eil., en onder Zandvliet, volgens het k ad a ste r, 13 bund. 72 v. r.
46 v. eil. Hij heeft eene honten sluis op de haven van Ossendrecht,
wijd 1,88 eil., hoog 1,57 eil., voorzien van twee paar puntdeuren en
eene schuif, en wordt daarmede, door gezegde haven, op de Wester-
Schelde van het overtollige water ontlast. Het zomerpeil is 0 ,3 2 eil.
boven A. P. De hoogte der dijken is 4 ,8 0 tot 5,30 eil. boven A. P .
HÜ Staat onder het bestuur van den Heer v a n H a l t e r e n , Burgemcester
te Ossendrecht. Door dezen polder watert ook ui t , door eene honten
sluis, wijd 1,15 eil., d e , ten Zuidwesten onder de gem. Zandvliet,
prov. Antwerpen, gelegen, en in 1768 bedijkte, Kabeljaauws-polder.
OSSENDRECHT (NOORD-POLDER-VAN-), pold. in het markgr. van
Bergen-op-Zoom , prov. Noord-Braband, a rr. Breda, kant. Bergen-
op-Zoom, gedeeltelijk gem. Ossendrecht, gedeeltelijk gem. Woensdrecht-
Hoogerheide-en-Hinkelenoord ; palende N. aan den Zuid-polder-van-
Woensdrecht , 0 . aan het Hoogeland of Hoog, Z. aan den Zuid-polder-
van-Ossendrecht, W. aan den polder Nienw-Hinkelenoord-en-Hoogerwerf.
Deze pold., welke in het ja a r 1651 bedijkt is , beslaat, volgens het
kadasler , eene oppervlakte van 384 bund. 46 v. r. 18 v. e il., waar-
onder305 bund. 87 v. r. 56 v. eil. schotbaar l and; a ls : onder Ossendrecht,
volgens bet kadaster , 306 bund. 52 v. r. 70 v. e il., onder
Woensdrecht-Hoogerheide-en-Ilinkelenoord, volgens het kadaster, 77 bund.
93 v. r. 48 v. eil. Hij heeft eene steenen boezemsluis, aan h e t bo-
Teneinde der haven van Ossendrecht, wijd 2,82 eil., hoog 2,24 eil.
voorzien van twee paar puntdeuren en eene sch u if, als ook eenen
waterraolen , in het ja a r 1811 gebouwd, en watert door middel
van gemclde sluis en watermolen, door de Ossendrechtsche haven op
de Wester-Sch?lde uit. Genoemde watermolen bemaalde, in het ja a r
*“2 0 , behalve dezen pold. enden Zuidpolder-van-Ossendrecht, ook bij
önvoldoende ebben, den Zuidpolder-van-Woensdrecht, gemeen met Oud-
Hinkelenoord, waarvoor door Oud-Hinkelenoord betaald wordt 100 g u ln
’s ja a rs , terwijl het onderhoud van den molen voor §§ door den