De Her v., die er 610 in gelai zijn, ondcr welke 310 Ledematen „
• , en, ePnc IP®1, ,nt > welke tot de lilass. van Edam ring van Mon-
’ beh00rt • De eCrSte’heeft waargenomen , is geweest D die in S™>- ¿et feeraarfmbt aniel R oeandus, die in het iaar 1 6 ^ 8
herwaarts kwani en in het jaar 1634 naar Oud-Beijerland verlrek. Toen
was het vereemgd met B u i k s l a o t , doçh lijdens de dienst van P etrus
n lfiTs i t ” beroepen in 1633, werd het daarvan gescheiden
m tbo», en bekwam m dat jaar een eigen Predikant in E verardus
honser, die in 1676 naar Schiedam vertrok. Het beroep geschiedt
door den kerkeraad. De kerk schijnt er eerst in den aanvang der
zeventiende eenw gesticjit te zijn , althans hij bestond reeds in 1623
aangezien A dam H artweg, Predikant van Zunderdorp en Schellinff-
woude , destijds ook de kerk te N ieuwendam bediende. Zlj heeft eenen
t e X ’ Ä “ “ ° r e d ' * d“ ,S c ’>-
De Doqpsgez., die er weinig in getal zijn, hebben, met die van de
omgelegene dorpen , een getal uitmakende van ongeveer SO zielen, en
onder deze 20 Ledematen , hier eene kerk, zijnde een houten gebouw,
zonder toren of orgel. Deze kerk is aldaar, in het jaar 1843 , uit
milde bijdragen, van Ledematen dier gezindte , gebouwd en den lOJuiii
van dat jaar mgewijd ; de dienst wordt daarin door de Doopsffezinde
Leeraren van Amsterdam en van elders belangeloos waargenomen :
terwijl de Leden tot de gem. van Amsterdam behooren.
De 11. K., die er ruim 60 in getal zijn, maken , met die van Buik-
sioojt en omliggende dorpen, eene stat. uit, welke tot het aartspr.
van Holland-en-Zeeland, dek. van Amstelland, behoort , door eenen
Pastoor bediend wordt en 4S0 zielen telt, onder welken 300 Communi-
Kanten. De kerk, aan den H. A ugustinus toegewijd , is een vrij groot
nouten gebouw, met een torpntje en van een orgel voorzien. ’
bezocht WOrdt Semiddeld door een getal van 140 leerlingen
De kermis valt in den tweeden Maandag in September,
e , , ' werd in het jaar 1S72 , door D iderik S onov , destijds
otadhouder van het Noorderkwartier , eene schans opgeworpen , welke
echter met lang m aanwezen gcbleven is. Deze schans, werd door
de Amsterdammers toen nog Spaansgezind , aange-vallen, doch door
de Waterlanders dapper verdedigd, zoodat de Amsterdammers zieh
genoodzaakt zagen terug te trekken.
Door den watervloed, tusschenl4 en IS November 1773, heeft Nieu-
vyendam vrij wat geleden, ofschoon aldaar geen gaten in den dijk gesla-
gen zijn. Wog meer leed het echter van den watervloed in 1823, toen
A ir rn ^T .^ . aanmerkelijke diepte overstroomd werd.
NIEUWENDAM, in de wandeling veelal den D am genoemd , geh. in
Kennemerland, prov. Noord-Holland, arr. en 3 u. N. ten O. van
war em, kant. en 1 u.O. ten N. van Beverwijk, gem. üilgeest-en
MarLen-Binnen, 1 u. Z. Z. 0 . van Uitgeest, aan den Ham : met 7 h.
en 4U in w. Het ontleent zijnen naam naar eenen dam , welke hier
in den Ham ligt. 1
NIEUWENDAM (DE), dijk in Dregterland, prov. Noord-Holland
loopende van den zeedijk naar den mond der Oude-haven van Hoorn.
Deze dijk is in het jaar 1341 aangelegd, omdat de groote schepen ,
we ke uithoofde van de droogte der haven niet daarin konden komen
zeer veel moeite hadden , om hunne goederen tc lessen. Want het
voor an , meest riet zijnde , was week en onbekwaam om er beesten
eji te drijven, ofomer andere zware lasten over te brengen. Ditdijkj«,
betwelk naderhand betimmerd en nu eene slraat binnen Hoorn is ,
welke nog heden de N iebwendab heet, schijnt in of na dien tijd, aan
de buitenziide met palen bezet te zijn geweest, alzoo nog in 1740,
even vóór de buizen , aan den noordkant van den Italiaanscbe-zeedgk ,
zes of zeven voeten in den grond , een geheele regel palen , schoeijings-
wijze geslagen en wel in orde staande, gevonden is.
NIEUWENDAM (DE), oude naam van den dam, waaraan de stad
E d a m in Walerland, prov. Noord-Holland, hären oorsprong te danken
heeft. Zie E d a m .
NIEUWENDAM (DE), dijk in Kennemerland, prov. Noord-Holland.
Het is dat gedeelte van de voormalige waterkeering van het^ JKij*
hermeer, onder de gem. JJitgeest-en-Marken-Binnen, hetwelk in der
tijd over de Kil is gelegd en waardoor de St. Aagten-dijk en de Assendel-
ver-dijk, len jare 1337 , werden vereenigd. Het bestuur over dezen dijk
wordt de Damheeren genoemd; Hij betaalt voor 100 roeden (337 eilen)
in het onderhoud van den St. Aagtensdijk. _
NIEUWENDAM (DE) , oude naam van de stad S chiedam in òchieland,
prov. Zuid-Holland. Zie S chiedam.
NIEUWENDAM-EN-ZUNDERDORP, gem. in Vaterland, prov.
Noord-Holland, arr. Hoorn , kant. Edam (7 k. d., 10 m. k., 6 s. d.)5
palende N. aan de gem. Landsmeer-cn-Watergang , N. 0 . aan Bioek-
in-Waterland-Zuiderwoude-en-Uitdarn , 0 . aan Ransdorp-Durgerdamen
Holijsloot , Z. 0 . aan Schellingwoude, Z. aan het IJ , W. aan
Buiksloot en aan Landsmeer-en-Watergang.
Deze gem. bevat het d. Nieu wendam en Zunde rdo rp, het
geh. Bur ckme e rde rhui s , en de polders den Groote -Blaauwe -
po lde r , den K l e i n eA-Blaauw e -po lde r , de Bu i t en -Go uw,
den Z uideinder-pold ’er en de Volge rwe e r en ,, benevens bet
Bur ckraeer en gedeelten van heL B uiksloo t e r-m eer , het Be l le -
in er-meer en bet Broeker-meer. Zij beslaat, volgens het kadas-
ter, eene oppervlakte van 1069 bund. 29 v. r. 83 v. eil., waaronder
1036 bund.. 29 v. r. 37 v. eil. belastbaarland. Men telt er 166 h., bewoond
door 237 huisgez., uitmakende eene bevolking van ongeveer 1200 inw.,
die meest in den landbouw hun bestaan vinden ; ook wonen hier vele
koopvaardijvaarders. Voorts heeft men er 1 scheepstimmerwerf, 1 taan-
derij, 3 hputzaag-, 1 kruid-, 1 schulpzand-, 1 koren-en 1 pelmolen.
De Herv., die er ruim 900 in getal zijn, onder welke ongeveer
400 Ledematen, maken de gem. van Nieuwendam en Zunder -
dorp uit. — De Doopsgez., van welke men er ruim 30 telt, behoo-
ren tot de gem. van Amsterdam. — De Evang. Luth., van welke men
er 20 aantreft, worden tot de gem. van Monnickendam gerekend. —
De R. K. die er 160 in gelai zijn, behooren tot da stat. van Nieuwendam.
— De 8 Isr., die er wonen, behooren tot de ringsynagoge
van Monnickendam. .
Men heeft in deze gem. twee scholen, ééne le Nieuwendam en
óéne te Zunde rdo rp, welke gezamenlijk gemiddeld door een gelai
van 180 leerlingen bezocht worden.
Het wapen van deze gem. bestaat in cen veld van azuur (blaauw),
met een zwaan van zilver , genebd , gepoot en gehalsband, van keel,
het schild gedekt met eene kroon van goud.
NIEUWENDAMSCHE-DIJR (DE), naam , welken men wel eens geeft
aan dat gedeelte van den Noorder-IJdijk, in IFaterland, prov. Noord-
Holland , hetwelk längs Nieuwendam loopt.
VIII. D e e e . 9