heerlijkheden; da kerspelen van Wi j c h e n , Ni f trik, Benningen
Ewi jk, Ha lf-Wi n s s e n , Wenrt en Ooy, half in het Rijk; de
heerlijkheden waren Gr oe sbe ek, Be ek, Hemse n, Mai den, Ubb
e r g e n , Ooy, Persingen en Dodde n d aa l , thans uitmakende de
gem. Ubbe r gen, Groe sbe ek, He u m e n , W i j ch e n, Beunin-
gen en Ewi jk, en besloeg alzoo het grootste gedeelte van de kanlons
Ni jmegen en Wi jchen.
Voor weinige jaren maakte het met de gem. M i l l in g e n , Over-
A s s e l t en B a lg o y - e n -K e e n t nog een afzonderlijk distrikt nit,
maar thans behoort het tot het distr. Nijmegen.
Deze landstreek heeft veel van overstroomingen te lijden gehad.
Zoo stond het water, in het jaar 1799, 4 of 8 voet hooger, dan bij
den reedä zoo hoogen vloed van 1784, terwijl in beide jaren veel
vee omkwara.
Bij den watervloed van Januarij 1809 wies het water echter nog zeven-
tien duim hooger dan in 1799- Gelukkig echter had men geen menschen
levenste betreuren, terwijl er slechts 50 of 60 stuks vee verdronk, hetwelk
voorzekerals een groot gelnk moet worden beschouwd, wijl de nood alhier
zeer hoog gerezen was , daar niet slechts genoegzaam alle huizen tot aan
de toppen der daken onder stonden , maar bovendien zeer weinige waren
staande gebleven , en meest alle vermeid geworden ; terwijl vele
personen in de noodzakelijkheid waren, om de daken hunner woningen
open le breken , ten einde zieh zelven en hun vee te redden, en er
veel van hunne bezittingen verloren ging.
Ook in het jaar 1816 was de nood hier bijzonder hoog, daar on-
derscheidene landen, door dijkbrenk of welwater, in meren verkeerden.
Te vergeefs waakten de dijksbesturen onvermoeid ; te vergeefs ver-
spilde men schatten aan het opboogen van kaden en waterweringen ;
de losse aarde , van gestadigen regen doorweekt, kon aan den onver-
poosden golfslag en waterdrang geenen weerstand bieden} eindelijk
brak de stroom in , en vernietigde wat vlijt en kunst hadden zamen
gebragt.
De doorbraak te Panncrden, welke in Januarij 1820 plaats had ,
had weldra eene breuk in den linker Waaldijk ten gevolge. Te Keker-
dom , 2£ u. boven N i jm e g e n , alwaar de waterkeering voorheen tot over-
laat gediend had , zonder de hoogte der doorgaande bedijking in die
streek te kunnen bereiken , was de aldaar opgeworpene kade tezwak,
om de werking van het ijs te wederstaan. Weldra bezweek zij op
twee plaatsen, welke breuken , door verruiming tot eene gebragt,
eene wijdte van 72 roeden besloegen. Het ijs, dat door den vloed aan-
gevoerd werd , drong in de binnenlanden tot boven Millingen en Erle-
com door , alwaar het water zieh in de reeds bezwaarde rivier wederom
ontlastte. Op den 25 Januarij teekende de Waal, op de hoogte der
stad , 24 voet 6 duim. Nu stroomde het gestadig wassend met alle
geweld over de Ooische dijken. Het ijs in beweging rakende , oefende
hier al zijne kracht, zoodat te Ubbergen eene schuur, te Beek vier
huizen ineen gedrukt werden, en te Persingen twee huizen geheel weg
spoelden. De Ooischedijk met eene onbedwingbare kracht overloopende,
ontstond er terstond eene, opening van 90 tot 100 roeden , terwijl het
water nog aanhoudend bleef wassen. Alle dorpen, binnen den dijk
gelegen , werden tot aan de kruin overstroomd. De vloed, tot eene
hoogte . van 26 voet 6 duim geslegen, dreigde alles te overweldigeD.
Deze rampvolle toestand duurde voort tot op den 2 6 , wanneer men
eenigen val bespeurde.
NIJMEGEN (HET SCHEPENDOM), streek lands in het Rijk-van-Nij-
,menen, rondom de stad gelegen, en daarmede de gem. uitmakende,
prov. Gelderland, distr., arr., kant. en gem. Nijmegen.
De inw. vinden meest in den landbouw en veeteelt hun bestaan.
De Herv,, die er wonen, behooren tot de gem. van Neerbosch-Hees-
Hatert-Balgoöyen-Keent.- De R. K., welke men er aantreft, worden
gedeeltelijk tot de par. van Neerbosch, gedeeltelijk tot die van Uatert
perckcndi/^**' n j
NIJNSEL , geh. in dq Meijerij van ’$ Hertogenbosch } kw. Peelland 7
prov. Noord-Braband. Zie Neinsel.
NIJOEMBOEL , d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java, resid.
Soerakarta; met eene bron. j 1 /c* 1 «•
NIJOENGRAN, naam, welken de Negers geven aan de koihjplant.
Nieuwgrond , in Nederlands-Guiana, kol. Suriname. Zie Nieuwgrond.
NIJOEPIT , d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java? resid.
Soerakarta , met eene baai. rr. - 7.»
NIJOORT ,ß.gah. in het Nederkwartier der prov. Utrecht, arr.,
kant. en gem. Utrecht. w . rt , ,
NIJPELAAR (DE) , watertje in de Meijerij van s Hertogenbosch ,
kw. Oisterwijk, prov. Noord-Braband, onder Hilvarenbeek
NIJS POLDER pold. in Staats-Vlaanderen, in Hülster-Ambacht,
prov. Zeeland, ar’r. Goes, kaut, en distr. Hulst, gem. Ossenisse ■ palende
N. aan de Honte en een k l e in gedeelte van den Molen-polder,
O. aan den Noordhof-polder en den Molen-polder, Z. aan den Hooglandof
Kerke-polder. W. aan de Honte. , . ,
Deze pold., waarvan de tijd der bedijking onbekend IS, heeft eene
schotbare uitgestrektheid van 234 bund. 82 v. r. 94 v. e il., en ka-
dastraal van 583 bund. 98 v. r. 73 v eil. Daann Staat het geheele
d. Os s eni s s e , benevens zeven hofsteden en een.ge kleinere wonin-
o-en. Hij watert uit door eene zcesluis in de Wester-Schelde.
De Nws-pöldek maakt deel van de watenng , bekend onder den naam
van Y e r e e n i g d e - p o l d e r s - v a n -Os s e n i s s e , welke worden beheerd
door eenen Dijkgraaf, twee Gezworenen en eenen Ontvanger-Gnffier.
NIJSTAD, buurs. in Twenthe, prov. Ovenjssel, arr. en 4 u. L. U,
van Almelo, kant. en 1 u. N. W. van Oldenzaal, gem. en i u. O. van
Weerseloo : met 37 h. en 170 inw.
NIJSTAD b. op de Over-Velnuie, prov. Gelderland, distr. Veluwe,
arr. en 11J u. N. ten W. van Arnhem, kant., gem. en 5 mm. L, W.
van Eiburg; met 17 h. en 115 i ^ 1 oi w i\r
NIJSTAD geh. in Zalland, prov. Ovenjssel, arr. en 22 u. W. ten N.
van Zwolle, kant. en U »■ O- Z „van Kämpen Sem. W ils iim .^ /zA .^ /o ^
NITSTADT treh. in Dieverderdingspil, prov. Drentne , arr. en7u.
Z. ten W. van^Assen, jud. e n adm. kant en 1 u. Z W. van Hoogeveen,
gem. en 1 u. N. van Zuidwolde; met 8 h. en 90 mw. _T ^ .
NIJVERDAL, ffeh. in Zalland, prov. Ovenjssel, arr. en o u. N. D.
van Deventer, kant. en u. 0 . van Raalte, gem. en 40 mm. ten
Z. 0 . van Hellendoorn, ter plaatse , waar het nviertje deRegge over
welke hier eene fraaije brug l igt, den straatweg van Zwolle op Almelo
en Enschede doorsnijdt. In dit geh., waar men in den aanvang van
1836 naauwelijks eenige hier en daar verspreide woningen en het hu.s.
den Eve rsberg zag , staan thans eenige schoone fabrijkgebouwen en
ettelijke nette huisjes , door boomgewas en Beuvelen ingesloten , bij
en längs het riviertje, hetwelk door een dal kronkelt, waaraan eigen-
aardig en kenschetsend de naam van Nuverdal is gegeven.