Den rsl-
Fcbrmiii.
8+ N' O O R D
zelve ftof acn my ge f chr cvcn, fprcekt aldus.
D e Sineefche Keizer hceft zijn leger in
• drie deelen ve rde e l t , cn heeft boven aen
d e Ri vi e r Stle»ga, ecn zwaere VeJdilag
geliad tegen den BHfHchtichan, daer in de
voürbenden van de Sineezen geheel wi e r -
den geflagen , gelijk ook de andere volgende
z o u d e gefcliied z i j n , als wanneer
d e Sineefche iCeizer mec zijn ganfche Le -
ger hem q u am overvallcn, en gedwongen
de vJucht tc nemen, van de Sineezen zoude
Over de twint ig duizend man gebleven
z i j n , en niet minder van de fCaimukkenj
doch de Sineezen hebben het Veld beliou
den , en zijn me t oven,vinning te rüg gelogen
, de voorbenden der Kalmukken
•xvierden begeleit cn b e h e e i f c h t , door de
Gemaün van de Vor f t Bn/Hchtichan , die
gezamentLjk van de Krygsluiden ganfch
overhoop gefmeten wi e rd j men wil dat
d e Vo r f t van hartzeer, over deze fmaet is
geftorven , hoewel andere bericlicen , dat
h y z o u d e zijn verrrokken nae hunnen He i -
lig Dalaikma. De Sineezen zoude ook
ZOO men wi l , me t de Nikaners in oor log
zijn. De Ru f l c h e Chriftenen hebben ver-
!of bekomen van den Sineefchen Ke i z e r ,
tot Peking een Ke rk re bouwen , 't geen
reets is g e f c h i e d . en een Priefter aldaer
aengekomen : noch een derde Br i e f , omtrent
de zelve tijd , als boven aen my uit
Mofco gefciireven , z egt als volgt.
D e Keizer van Sinn, zoo twe e Koop -
luiden van daer gekomen, b e r i c h t e n , is
noch by 't l even, waer van men voor de -
zen gezegt had , dat hy ovedcden wa s ,
doch hy is we d e r in zwaeren oorlog met
¿ c m a n c r s , het welke men me i n t , de
. oude Sineezen te zijn : de J e zui t en moe -
» ten in alle zijne tochten met hem te Velde
trekken; de RuiTche Na t i e heeft voor -
recht bekomen , van een Ke rk te mögen
bouwen m Peking. T o t hier toe deze Brief.
O p welken oorlog den inhoud l l a e t ,
van den volgenden Brief aen my gefchreven
van Batavia, hoewel de omftandigheden
verfchülen, en aUe na de nette waerh
e i t , o f m den volmaekten h a e k , niet zijn
t e r neder g e f t e l t , 't geen om de verre afgelegentheit,
en losheit der berichten ,
vergeeflijk is.
Ik zal dan de vrymoedigheit nemen,
uwer E d . onderdanigft bekent te ma cken,
alzulke voorvallen van zaeken, die m y met
de jongfte overkomf t e der Handel-vaer -
tuigcn uit Sina, van dacr zijn toegekom
e n , welke ftoffe, uwe r E d . niet onaengenaem
zijn kan j des dan aenvanklijk za!
ter nederftellen en zeggen , dat in het
Noorden van gemelte R y k , met de Volen
O O S T
kercn uit het Vorftelijk Ta r t a ryen ( d a e r
van Samaraka»de de hooft plaets i s ) cn de
Volkeren van Kin, (Volkeren uit de Vo r -
ftendommen Niulhan, Niuche , en ?ÄOTB)
voor eenige Jaeren hevige verfchiUm zijn
ontilaen , die wel eenigzints deel zoudcn
können hebben in een omwendinge van zaken
j voor tkomendeui t e enyve r zucht , daer
mede de Ta r t a r en in 't We i l e n zijn bevangen,
om dat de Volkeren van Km, (waer
van de Keizers van Sina, en Tartarjtn zijn
voort gekomen ) uitnemende voorrechten
en g u n f t e n , van den Keizer Koughj gcniecen}
zijnde alomme in 't Sineefche R y k ,
m de voornaemfte Steden en Plaetzcn ingel
e g e r t , alwaer zy hun befoldinge en onderhoud,
n lañe van de Steden en La n -
den ont f angen, en vermids de oorlogen in
gemelte R y k voor eenige Jaeren opgehoulen
h e b b e n . overal groot o n t z a g , als
vermaek genieten , daer en t e g e n s , zijn
de Ta r t a r en , uit de Vorñendomfne n van
Carchan, Hierchan. Tehet, Nekj>d, en
Nektar, over der z e lve rwe lva e r t , naeryverig
geworden, en hebben door Gezanten
aen den Keizer van Sina vertoont, h u n
»ebrek en b e h o e f t c n , dieze in hunne zandige
Wo e f t y n e n ( d i e meeft onbebouwt
leggen) onderhavig zijn , biddende , da t
zijn Ma j e f t e i t , daer op a cht wilde nemen,
en de gunf t te b ewy z e n j hun mede een
bequame bezetting in Sina te g e v e n ; in
plaetze van de Manßomvers ( z i jnde dit de
Volkeren van Km, ) die deze bezettingen
veele Jaeren ingehouden hebben, de zelve
(nacr zijn Majefteits geliefte) wederom
naer hunne Vor f t endommen te verplaetz
e n , op dat zy mede eenige gunfte cn
vermaek ui t deze volle Landen t r ekken
mogten: den Keizer voorziende, dat deze
rouwe We f t e l i jke Ta r t a r c n , in liet
R y k van Sina, alomme hunne barbarifchen
aerd mogten toonen en te werk ftellen
, waer door niet a n d e r s , als nieuwe
oneenigheit in ' t R y k konden volgen,
liet af deze Ge z a n t e n , met een eer
lijk gefchenk , voor hare hoofden, onder
cen voor f t e l , dat alomme in 't R y k vrcde
w a s , en de wapenen nu een wyl e ftil «-eiegenhadden,
wes beducht wa s , dat cle-
2_e verandcringen, wederom ni euwe f cheuringe
en opf chudding veroorzaeken mogt
e j ma e r , alle deze ge f chenkcn, en vleyendeuitvlugten,
by denKe i z e rgeda cn, konden
deze Barbaren niet vergenoegen , om
van hun verzoek re willen afftacn , des te
raede zijn g ewo r d e n , met cen groot Le -
ger. beftaende uit honderd cn v y f t i g duizend
-wecrbare mannen, Sina in tc trekken,
en de Manßotfivers daer uit te vcrdryven j
deze zwe rm dan in aentogt z i j n d e , kreeg
den
T A R T
den Pekinzcn Keizer daer van t y d i g bericht,
die dan niet lange toefde , maer trok met
een gelijk Le g e r , deze Barbaren tegen,
tot op de Gr enz en van (da e r
d e doortogt naeft by l e g t , die den weg
door den Groot en Mu u r ba ent ) alwaet
de Weftelijke Ta r t a r e n , me t g ewe l d z o c h -
tcn door te breken , 't welk liun zoo veci
docnlijk , door het Keizerlijke Sineefche
Leger, beiet is geworden, doch me t kleine
voordeelen van des Keizers z y d e , daer
van verfcheide dappere Voorganger s
Hoofden fneuvelden , zulks den Keizer
genootzaekt wierd andermael het vofle
vel aen te trekken , en is de zaeke door
wederzyds Gezanten zoo verre bemiddelt,
dat de We f t e r Ta r t e r s , me t rykege f chenken
beladen, vcrgenoegt naer huis keerden
, d o c h hoe lang dezen ftilftand der
wapeccn duuren z a l , raoet den t y d lee
ren ; en men maekt daer van in SinA
naeuwkeurige aenmerkingen , als dat den
Tartarifchen cn Sineefchen Keizer , door
deze gebaut en wel gedwongen mò g -
. t e wo r d e n , in körten eiders te moeten
oorlogen , om deze Barbaren daer door
w e r k t e geven. Du s verre dezen Brief.
Längs de Riviere lùimora , is de
L a n d s d o u w e , rondsom Bofchachtig
en op beide Ocvers leggen zeer hoog
Bergen.
O p de zelve Riviere is in den voorleden
J a e r e , zoo gezegt wo r d , door den Mo s -
coviter een klein Kafteel gebouwt : maei'
onlangs by ongeluk verbrand.
D e tweede Rivi e r e of tak des ^mu r s
acn de linker zyde benedenwa e r t s , is Zia raemt, en heeft hären oor fpronk van
zyde des Landfchaps in de kaert ,
met de naem van Lenskogo aengeteekent.
Van het Kafteel j^lbaßmko) , of van den
mond des Vliets Kamora, tot aen de
Riviere Zia , is het te water v y f dagen
va cren s.
Aen den mond van deze Riviere •
nen Daoeri of Danri , en aen den
fpronk de Volken , genaemt Tungoeß of
Tocngoeß.
Zekerenperfoon, ^GmcxmPietcrOlennye,
die met zijn geheel geflacht ; uit de Stad
Vergolensh, in voorige Jaeren gevlucht
was, hebben de Ruf i i f che Kozakkcn van
't Kafteel Albaßmkoy gevangen g.
en hem gedwongen , wede rom fcliattingc
t e geven. Wa e r op d;in de Sineezen klagtig
zijn gevaEen aen den sezaghebber des
Landfchaps OUnnje, om dat deze perfoon
zoo zy voorgaven , op den b o d em der
onder<iancn van de Sineezen woonde.
Acn de Riviere Zia, en ook aen de
Rivicie Smgal, waflchen veci Druivc n
A R V E .
die meeft rood zijn. Zy worden ook gevonden
op veele andere Ri v i e r e n , die
hären ui t togt in de Riviere Amttr hebben.
Aen de z e Rivi e r e zijn veel Boffchaedjen
, en zeer hooge Bergen aen beide
zycien.
Noch is aen de linker z y d e der Riviere
¿'Amur eene Vl i e t , die zeer fncl l o o p t ,
zijn begin omtrent het Lenskogo gciiied
heeft , Wiens naera my onbekent is.
Aen den mond of uitwatering van deze
R i v i e r e , gelijk ook aen de mo n d van de
Riviere Scliur , woonen de Volken , genaemt
DtK.oei.era : lieden , die het La n d
bouwen.
O p den ooripronk van de zelve ongenoemde
Riviere woonen de Vo l k e n , Olennje
Toengotfi. Beide deze Volken betalen
geene fchattinge acn iemand. Aen deze
Rivier zijn hooge Be rgen, en groot e boffchacdjen.
Men vind mede aen de rechter z y d e
der Rivi e r e ¿.'JiBur , de zeer groot e R i -
viere Singal, of Schingal. De Sineezen
en Bo g t d o i t z e n , noemcn de Singal, van
de plaetze a f , daerze in de groote R i -
viere Amur v a l t , tot datze in de Zee
door A'Amur ftort, met een zelven name
Singal, Shoj^a of Schongo. Do c h b)- de
meefte Volken behoud d'Amar zijnen o u -
den en echten naem in zijnen meeften
loop , tot aen zijne uitwatering in den
Occaen of Oof t - Indi f ch e Oof t - z e e .
I n de Rivi e r e Schingal valt de Rivi e r e
Naum, op de welke veele Sineefche Vl ekken
en Dö r p e n leggen : ook woonen aen
de zelve de Daoertz.en of Danri, die alderhande
Ko o r n , met de La n d b o uw Winnen.
I n de Rivi e r e Na u n , valt de Rivi e r e
Jaal, op de welke een Volk , Targmsk'e
genaemt, wo o n t , onderdaen van den Sineefchen
Ta r t e r . Längs deze Riviere fMl
en Naum, of Naun , is een weg van de
R i v i e r e , of het Landf chap Ncrtßnskoj
Zuidwaerts. No c h valt in de Riviere
Nann-, een Ri v i e r e , genaemt Korga. Na c r
' t zeggen i s , zoude op de Riviere Korga,
een geflacht van menfchcn woonen , a f -
komftig van de Sineezen, fterk eenige duizenden
, cn daer te Lande in bczettinge,
tot befcherminge der uitlieemfche Vo l -
ken , die aen Sma onderdanig z i j n , leggen.
Van den mond der Rivi e r e Schiirgal,
tot aen dier mcnfchen hacr woonplaetze ,
is het veertien dagen , en van daer tot
het Sineefchc Ke i z e r r y k , tien dagen rcizcns,
wanneer men haeftig r y d . Van het
Kafteel Albrfmskoi, of de plaets daer het
heeft geftaen , tot aen den mo n d der R i -
viere Schingal, nae beneden tc v a r c n ,
L 5 längs